Việt Nam Quang phục Hội ra đời và hoạt động khá sôi nổi tại Việt Nam vào năm 1912. Tuy nhiên, tổ chức cách mạng này lại chưa hoàn toàn giành được thắng lợi mà nhanh chóng bị tan rã, thất bại bởi nhiều nguyên nhân bao gồm cả khách quan và chủ quan. Vậy tổng quan về hoạt động của Việt Nam Quang phục Hội được thể hiện như nào? Thông tin được cung cấp trong bài viết sau đây của DINHNGHIA.COM.VN sẽ giúp bạn tìm hiểu chi tiết về mục đích, chủ trương và hình thức đấu tranh của tổ chức này.
Nội dung chính bài viết
Sự thành lập phong trào Việt Nam Quang phục Hội
Việt Nam Quang phục Hội là tổ chức cách mạng được thành lập vào năm 1912 với người đề xướng là Phan Bội Châu theo chủ nghĩa dân chủ với mục đích đó là đánh đuổi người Pháp ra khỏi địa phận Đông Dương. Theo đó, tôn chỉ của hội đó là: Khôi phục Việt Nam, kiến lập Việt Nam Cộng hòa Dân Quốc.
Sau khi cách mạng Tân Hợi ở Trung Hoa thành công, triều đình nhà Thanh nói chung và tư tưởng dân chủ tư bản đã thực sự thuyết phục được Phan Bội Châu noi theo con đường mới này để thay cho đường lối quân chủ lập hiến trước kia. Mặc dù vậy, Phan Bội Châu vẫn suy tôn Kỳ Ngoại Hầu Cường Để làm chủ hội và chức vụ Bộ trưởng Tổng vụ của một hội đoàn mới được mang tên Việt Nam Quang phục Hội.
Đồng thời, Phan Bội Châu tự mình đảm nhận làm phó hội chủ và cùng là đại diện Trung Kỳ; Đại diện Bắc Kỳ là Nguyễn Thượng Hiền và đại diện Nam Kỳ là Nguyễn Thần Hiến. Ba đại diện này chính là thành phần “Bình nghị Bộ” của Hội.
Cùng với đó, 10 thành viên khác sẽ là “Chấp hành bộ” để đảm nhận việc điều hành sẽ bao gồm:
- Quận vụ Ủy viên bao gồm: Hoàng Trọng Mậu và Lương Ngọc Quyến
- Kinh tế Ủy viên bao gồm: Đặng Tử Kính và Mai Lão Bạng
- Giao tế Ủy viên bao gồm: Lâm Đức Mậu và Đặng Bỉnh Thành
- Văn hóa Ủy viên bao gồm: Phan Bá Ngọc và Nguyễn Yên Dược
- Thư vụ Ủy viên bao gồm: Đinh Tế Dân và Phan Quý Chức
- Trụ sở của hội được đặt tại tỉnh Quảng Châu, Trung Hoa
Thành phần trong nước có ba ủy viên đảm nhiệm ba kỳ đó chính là: Đặng Xung Hồng (Đặng Đoàn Bằng) ở Bắc Kỳ; Lâm Quảng Trung (Võ Quang) ở Trung Kỳ và Đặng Bỉnh Thành ở Nam Kỳ. Đồng thời sau khi thành lập, đội quân lấy tên là “Quang phục quân” với sách nội quy có tên Quang phục quân Phương lược tổng hơn 100 trang do chính Phan Bội Châu và Hoàng Trọng Mậu biên soạn.
Cùng với đó, tổ chức đã lấy cờ vàng, góc tư trên màu đỏ với năm ngôi sao trắng xếp thành hình chữ “X” được gọi là “ngũ tinh liên châu” làm quốc kỳ và quân kỳ là hình ảnh cờ đỏ, sao trắng. Tuy nhiên, ngôi sao ở đây chỉ là những chấm tròn và không hề có cánh. Đồng thời màu vàng chính là màu tượng trưng cho nòi giống Việt – người da vàng và màu đỏ biểu ý phương Nam lửa đỏ còn màu trắng là biểu trưng cho mục đích chính đại.
Mục tiêu của Việt Nam Quang phục Hội
Ngay khi thành lập, tổ chức đã xác định mục tiêu rõ ràng của mình đó chính là đánh đuổi người Pháp khỏi Đông Dương. Đây được xem là mục đích chính, xuyên suốt quá trình hoạt động cũng như là kim chỉ nam cho tổ chức các mạng này phối kết hợp hành động với nhau một cách thống nhất và đạt kết quả cao.
Chủ trương của Việt Nam Quang phục Hội là gì?
Cùng với mục đích rõ ràng, Việt Nam Quang phục Hội còn đưa ra chủ trương đó là thành lập nước Cộng hòa Dân quốc Việt Nam. Chủ trương này của hội nhanh chóng nhận được sự ủng hộ và đồng tình của hội viên cũng như tạo nên những phong trào đấu tranh sôi nổi nhằm thực hiện tốt chủ trương này.
Hình thức đấu tranh của Việt Nam Quang phục Hội
Trong thời gian đầu, Việt Nam Quang phục Hội đã hoạt động với hình thức đấu tranh chính đó là đấu tranh vũ trang, bạo động. Theo đó, hội đã tiến hành một số cuộc bạo động lớn, tạo nên tiếng tăm như tấn công vào các đồn binh của Pháp ở Phú Thọ, Cao Bằng, Nho Quan, Móng Cái,…Ngoài ra hội còn tổ chức phá ngục Lao Bảo (Quảng Trị) ngày 28 – 9 – 1915.
Hoạt động của Việt Nam Quang phục Hội?
Ném tạc đạn khủng bố
Với yêu sách khôi phục chủ quyền cho dân tộc, nên tổ chức này đã quyết dùng bạo động để tạo áp lực cho chính quyền Đông Dương cũng như gây tiếng vang cho dân chúng. Điển hình là vụ ám sát quan tuần phủ Nguyễn Duy Hàn của tỉnh Thái Bình bằng đạn vào 19/04/1913 bởi Phạm Văn Tráng cùng Phạm Đề Quy thực hiện. Bên cạnh đó, vào 26/04/1913 thì Nguyễn Khắc Cần cùng với Nguyễn Văn Thụy nhằm giết hai thiếu tá của Pháp là Chapuis & Montgrand bằng cách ném tạc đạn vào khách sạn Hanoi Hotel ở Tràng Tiền, Hà Nội.
Vận động lính bản xứ nổi dậy
Đậu Quang Cơ (Đỗ Chấn Thiết) được hội giao sách do Phan Bội Châu viết về phân phát cho các đội lính bản xứ vào năm 1913. Tuy nhiên khi về đến Hà Khẩu thị bị phát giác, cuối cùng ông và 50 nghĩa quân khác bị chém. Phan Bội Châu cũng bị bắt cuối năm 1914, đến năm 1917 được thả.
Mưu sát toàn quyền Merlin
Việt Nam Quang phục Hội vẫn âm ỉ theo đuổi ý tưởng đã đề ra. Tiếng bom nổ ở Sa Diện vào tháng 6/1924 bởi Phạm Hồng Thái đã giết toàn quyền Martial Henri Merlin. Tuy nhiên viên toàn quyền đã thoát chết nhưng có 5 người pháp thiệt mạng. Dưới sự truy nã khắc nghiệt của Pháp, Phạm Hồng Thái cuối cùng nhảy sông Châu Giang.
Vì sao Việt Nam Quang phục Hội thất bại?
Mặc dù có mục đích, chủ trương và hình thức đấu tranh rõ ràng nhưng Việt Nam Quang phục Hội không giành được chiến thắng như mong muốn và nhanh chóng bị thất bại sau một thời gian hoạt động. Theo đó, những nguyên nhân khiến phong trào của Hội thất bại có thể kể đến như sau:
- Đợt khủng bố lớn của thực dân Pháp và tay sai năm 1916 đã tác động và làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tổ chức cũng như hoạt động của hội. Vì vậy sau đó, đây chính là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến thất bại của tổ chức cách mạng này.
- Bên cạnh đó, nguyên nhân khiến phong trào của Việt Nam Quang phục Hội thất bại đó là do Phan Bội Châu đã sai lầm về mặt tư tưởng. Việc xác định kháng chiến chống Pháp bằng cách dựa vào Nhật chính là sai lầm lớn nhất của Phan Bội Châu. Do đó, Phan Bội Châu đã bị ánh hào quang của chiến thắng 1905 của Nhật Bản làm lu mờ tư tưởng trong khi các sĩ tử đương thời như Lương Khải Siêu, Phan Châu Trinh đều nhìn thấu sự không đúng đắn cho tư tưởng mà Phan Bội Châu lựa chọn.
- Nguyên nhân thất bại tiếp theo của Việt Nam Quang phục Hội đó chính là chủ trương cứu nước bằng con đường bạo động. Bởi lẽ trong hoàn cảnh lúc bấy giờ, khi thực dân Pháp đang đẩy nhân dân ta vào chỗ mê muội, dốt nát thì con đường bạo động thực sự là không phù hợp và hoàn toàn sai lầm.
Việt Nam Quang phục Hội được thành lập và hoạt động với mục đích đúng đắn, cao cả. Tuy nhiên, hình thức đấu tranh cùng với chủ trương đấu tranh không phù hợp đã khiến tổ chức cách mạng này nhanh chóng thất bại và tan rã. Những thông tin mà DINHNGHIA.COM.VN mang đến trong bài viết trên đây chắc hẳn đã giúp các bạn có cái nhìn toàn diện và đầy đủ hơn về tổ chức Việt Nam Quang phục Hội trong lịch sử phát triển của cách mạng Việt Nam.
Xem thêm >>> Diễn biến, ý nghĩa và bài học rút ra từ phong trào Đông Du
Xem thêm >>> Hoàn cảnh ra đời và Ý nghĩa của phong trào Đông Kinh Nghĩa Thục
