Văn mẫu lớp 12: Phân tích tình huống truyện Chiếc thuyền ngoài xa

Phân tích tình huống truyện Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu để thấy được mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống và đặt ra một vấn đề hết sức quan trọng của xã hội là khi nhìn cuộc sống chúng ta phải có cái nhìn đa chiều, chúng ta mới hiểu cuộc sống sâu sắc hơn.

Tình huống truyện Chiếc thuyền ngoài xa gồm dàn ý kèm theo 11 bài văn mẫu lớp 12 hay được Mobitool tổng hợp từ bài làm hay nhất của học sinh trên cả nước. Vậy sau đây là dàn ý và 11 bài phân tích tình huống truyện, mời các bạn cùng theo dõi bài viết dưới đây.

Dàn ý tình huống truyện Chiếc thuyền ngoài xa

I. Mở bài

– Giới thiệu tác giả tác phẩm và nêu bật được tình huống truyện độc đáo trong tác phẩm là gì.

II. Thân bài

1. Giới thiệu chung

• Nguyễn Minh Châu là nhà văn giàu tâm huyết, luôn trăn trở về một nền văn học xứng đáng với tầm vóc dân tộc và với sự kỳ vọng của nhân dân.
• Từ cảm hứng sử thi lãng mạn, huyền ảo đã từng tạo nên vẻ đẹp rực rỡ trong các tác phẩm thời kì chiến tranh, cảm hứng của ông dần dần chuyển sang tính chất triết luận về những giá trị nhân bản đời thường, khám phá ý nghĩa bản chất con người trong cuộc mưu sinh, trong hành trình nhọc nhằn kiếm tìm hạnh phúc và hoàn thiện nhân cách. Hai tập truyện ngắn “Người đàn bà trên chuyến tàu tốc hành” (1983) và “Bến quê” (1985) đã đưa Nguyễn Minh Châu lên vị trí “Người mở đường tinh anh và tài năng” (Nguyên Ngọc) của văn học nước ta từ sau năm 1975.
• Truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” được in lần đầu tiên trong tập “Bến quê“, sau được tác giả lấy làm tên chung cho cả tuyển tập truyện ngắn của mình, in năm 1987. Trong thiên truyện ngắn này, Nguyễn Minh Châu đã tạo dựng được một tình huống truyện vô cùng đặc sắc.

2. Phân tích tình huống truyện trong “Chiếc thuyền ngoài xa”

a. Định nghĩa tình huống truyện:

– Là hoàn cảnh được tác giả tạo dựng bằng một sự kiện đặc biệt để từ đó thể hiện được chủ đề, tư tưởng của tác giả.

b. Tình huống truyện trong “Chiếc thuyền ngoài xa” được xây dựng qua việc phát hiện ra những nghịch lý của Phùng, một nghệ sĩ nhiếp ảnh săn tìm cái đẹp ở ngoài bãi biển và ở toà án huyện

– Ở ngoài bãi biển

• Phát hiện thứ nhất đầy thơ mộng: Bức tranh thiên nhiên toàn bích của chiếc thuyền lưới vó đang tiến gần bờ trong buổi sớm mai “trước mắt tôi là một bức tranh mực tàu… tôi tưởng chính mình vừa khám phá cái chân lý của sự hoàn thiện…”. Trong đôi mắt người nghệ sĩ khát khao cái đẹp thì đó là “cảnh đắt trời cho” chứa đựng chân lý sự hoàn thiện, khiến tâm hồn anh như được gột rửa, thanh lọc.
• Phát hiện thứ hai đầy nghịch lý, phi nghệ thuật: Cảnh tượng xấu xí: người đàn bà xấu xí, mệt mỏi, người đàn ông cục mịch, hung bạo. Thiếu tính người: người chồng đánh đập vợ thô bạo, đứa con bảo vệ mẹ, đánh lại cha => Người nghệ sĩ cay đắng nhận ra: đằng sau cái đẹp cảnh “đắt” trời cho là khung cảnh xấu xí, chứa đựng sự thật tàn nhẫn – nạn bạo hành gia đình.

– Trong toà án huyện

+ Người đàn bà dù bị đánh đập, bị nguyền rủa mỗi ngày bởi người chồng vũ phu nhưng khi tòa khuyên bà bỏ chồng thì bà lại van xin “quý tòa bắt tội con cũng được, phạt tù con cũng được, đừng bắt con bỏ nó”. Với bà “người đàn bà trên một chiếc thuyền không có đàn ông” là rất khó khăn. Dù người đó có vũ phu thì cũng cần đến những lúc sóng gió ngoài biển khơi.

Niềm vui của bà là được ngắm con cái ăn no, ngủ say và chờ đợi những đôi lúc “vợ chồng con cái hòa thuận vui vẻ”, người đàn bà trên thuyền sống vì con.

• Câu chuyện người đàn bà khiến Phùng và Đẩu một lần nữa nhận thức sâu hơn về cuộc đời:
• Cuộc sống mưu sinh có thể làm người hiền lành trở nên thô bạo.
• Đằng sau vẻ xấu xí kia thì người đàn bà lại nhân hậu, vị tha, hiểu đời.
• Vị chánh án nhận ra cuộc sống hôn nhân không dễ dàng giải quyết được bằng cách dứt khoát như anh nghĩ.
• Nhà nhiếp ảnh nhận ra nghệ thuật thì đẹp đấy nhưng cuộc đời sinh ra nghệ thuật vẫn nhiều khiếm khuyết. Hình thức bên ngoài của người đàn bà không nói lên được lòng vị tha, nhân hậu và nỗi đau bên trong. Người cán bộ đôi khi lại chưa thể thấu hiểu vì còn thiếu trải nghiệm.

3. Ý nghĩa tình huống truyện:

– Tư tưởng và chủ đề của tác phẩm được thể hiện qua tình huống truyện: Đó là những phát hiện sâu sắc của người nghệ sĩ về cuộc đời, con người, sự gắn kết giữa nghệ thuật và đời sống.

• Cuộc đời vốn là bức tranh nhiều màu sắc, nhiều nghịch lý mà khi nhìn vẻ bề ngoài khó lòng mà đánh giá. Từ cái nhìn của chánh án Đẩu, tác giả cho ta cái nhìn đa chiều, toàn diện.
• Đôi khi thiện chí không là chưa đủ để giúp đỡ ai đó, cần phải gắn liền với thực tế để trải nghiệm, thấu hiểu họ.
• Mỗi chúng ta cần nhìn lại bản thân để hoàn thiện nhân cách.
• Nghệ thuật không thể tách rời cuộc đời, nó phải có cội rễ từ đời sống và phản ánh đời sống chân thật nhất.

– Tình huống truyện còn mang ý nghĩa nền tảng để nhà văn xây dựng thành công nhân vật:

• Người đàn bà hàng chài với nỗi khổ cả thể xác lẫn tâm hồn thế nhưng vẫn ngời lên đức tính tốt đẹp của người phụ nữ.
• Người chồng là kết quả của cuộc sống túng thiếu, bế tắc.
• Phùng – người nghệ sĩ tha thiết với cuộc đời, Đẩu – chánh án có lòng tốt nhưng cả hai còn thiếu kinh nghiệm sống.

– Tình huống truyện còn lôi cuốn người đọc bởi nhiều sự vỡ ra, bất ngờ.

– Tình huống truyện chứa đựng giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo sâu sắc của nhà văn:

• Giá trị hiện thực: Cuộc sống đói nghèo lạc hậu tăm tối là nguyên nhân dẫn tới nạn bạo hành gia đình. Cuộc chiến đấu bảo vệ quyền sống của cả dân tộc trải qua bao hy sinh gian khổ nhưng cuộc đấu tranh bảo vệ quyền sống của từng con người còn đầy cam go, lâu dài, cần có sự quan tâm của cách mạng, của cộng đồng.
• Giá trị nhân đạo: Sự chia sẻ cảm thông của tác giả với những số phận đau khổ tủi nhục của những người lao động vô danh đông đảo trong xã hội. Lên án, đấu tranh với cái xấu, cái ác vẫn còn tồn tại trong từng gia đình. Phát hiện, ngợi ca những phẩm chất tốt đẹp của người lao động.

III. Kết bài

• Tình huống truyện là một thành công lớn của truyện ngắn nói chung và của tác phẩm “Chiếc thuyền ngoài xa” nói riêng.
• Với tình huống truyện độc đáo sẽ tạo ra tài năng của tác giả.

Phân tích tình huống truyện Chiếc thuyền ngoài xa đầy đủ

Tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa – Mẫu 1

Nam Cao đã từng có một quan điểm nghệ thuật rất hay và sâu sắc rằng: “Chao ôi! Nghệ thuật không cần phải là ánh trăng lừa dối, cũng không nên là ánh trăng lừa dối mà nghệ thuật chỉ có thể là những tiếng đau khổ kia thoát ra từ những kiếp lầm than. Và nhà văn không được trốn tránh sự thật mà phải đứng trong lao khổ mở hồn ra để đón lấy những tiếng vang động của đời”. Quan điểm ấy của nhà văn Nam Cao đã cho chúng ta những cảm nhận sâu sắc về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời, mà có thể tổng kết bằng mấy chữ ngắn gọn – “nghệ thuật vị nhân sinh”. Cùng với quan điểm ấy, nhà văn Nguyễn Minh Châu trong các sáng tác của mình đã thể hiện rất rõ lập trường của bản thân khi liên tục tạo ra các tác phẩm làm rõ khởi nguồn của nghệ thuật thông qua số phận có phần bất hạnh của các nhân vật. Trong tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa, mối quan hệ giữa nghệ thuật mà cuộc đời cũng như giá trị nhân văn của tác phẩm đều xuất phát từ tình huống truyện đặc sắc, được tác giả xây dựng vô cùng ấn tượng.

Tình huống truyện có thể hiểu là hoàn cảnh, bối cảnh của một câu chuyện mà trong đó có một hoặc một vài sự kiện đặc biệt xảy ra, mà theo như Nguyễn Minh Châu đó là “tình thế của câu chuyện, là khoảnh khắc mà trong đó sự sống hiện ra rất đậm đặc”. Và chính tình huống truyện đã trở thành chìa khóa then chốt, là điểm tựa để tác giả dễ dàng làm nổi bật cuộc sống cũng như cá tính của toàn nhân vật, đồng thời cũng là cách để tác giả bộc lộ những tư tưởng, những suy nghĩ của của mình. Và trong truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa tình huống truyện ở đây là một tình huống mang tính nhận thức thông qua hai bức tranh, một là bức tranh ở bãi biển sáng sớm và bức tranh thứ hai chính là bức tranh ở tòa án của huyện. Điểm chung là chúng đều chứa đựng những nghịch lý bất ngờ, từ đó để lại cho nhiếp ảnh Phùng, cũng như độc giả những nhận thức mới mẻ về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống.

Tình huống truyện đầu tiên diễn ra trên bãi biển, bắt đầu với chuyện nhiếp ảnh gia Phùng được giao nhiệm vụ chụp lấy một bức ảnh đẹp về cảnh biển buổi sáng sương mù để in làm bộ lịch nghệ thuật. Với tâm thế của một nhà nghệ thuật chân chính khao khát cái đẹp, Phùng đã mai phục ở bãi biển này đến cả chục ngày, tuy nhiên vẫn chưa chụp được bức nào thật sự đáng giá. Trong khi người nghệ sĩ quyết định chọn một bức ảnh trong số ảnh đã chụp được làm kết quả báo báo, thì bất ngờ anh lại gặp được một cảnh “đắt” trời cho, cảnh mà suốt đời cầm máy Phùng chưa bao giờ thấy được mà người nghệ sĩ đã xuýt xoa ví như “một bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ”. Hình ảnh chiếc thuyền lưới vó dưới ánh bình minh mờ ảo, với những gam màu hồng hồng của ánh nắng bình minh tạo nên một “vẻ đẹp thực đơn giản và toàn bích”, mà đứng trước cảnh tượng ấy người nghệ sĩ thấy trái tim mình thắt lại, bối rối, rồi đưa máy lên chụp “liên thanh” hết cả một phần tư cuốn phim. Thậm chí người nghệ sĩ đã nhận định rằng bản thân đã “khám phá ra chân lý của sự toàn thiện, khám phá ra khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn”. Đây có thể nói là sự phát hiện của một người nghệ sĩ chân chính, người có thể hiểu, khám phá và chỉ cần lướt qua cũng đã có thể nắm bắt được cái thần của bức tranh, nắm bắt được linh hồn của sự vật. Và cũng từ tình huống truyện thông qua phát hiện thứ nhất của nghệ sĩ Phùng, nhà văn Nguyễn Minh Châu đã khéo léo bộc lộ quan điểm của mình về cái đẹp “bản thân cái đẹp là đạo đức”. Thế nhưng đối lập hoàn toàn với cái cảnh “đắt” trời cho, với bức tranh toàn thiện, toàn mỹ, thì bước xuống từ chính con thuyền ấy lại là hai con người đọng lại như một nỗi ám ảnh, trên con thuyền đó cũng có những mảnh đời bất hạnh, những nỗi khốn khổ của một gia đình làng chài lênh đênh trên sóng biển ẩn dưới cái vẻ đẹp thơ mộng đến không thực trong mắt người nghệ sĩ. Tiếng thét của người đàn ông dường như đã xé tan cái bức họa toàn bích “Cứ ngồi nguyên đấy. Động đậy tao giết cả mày đi bây giờ”. Bóng người hiện rõ hơn, đó là một người đàn bà xấu xí, thô kệch, mặt đầy rỗ, trông mệt mỏi sau một đêm dài thức kéo lưới, người đàn ông đi sau mái tóc tổ quạ, chân đi hình chữ bát, ánh mắt độc dữ nhìn chằm chằm vào tấm lưng người đàn bà. Rồi một cuộc bạo hành gia đình diễn ra ngay trước mắt Phùng, gã đàn ông rút thắt lưng quất liên tiếp vào vợ, miệng rít lên những tiếng căm hận “Mày chết đi cho ông nhờ. Chúng mày chết hết đi cho ông nhờ”, những tưởng chỉ có kẻ thù mới đối với nhau như thế chứ không phải là một cặp vợ chồng. Người đàn bà im lặng, nhẫn nhục chịu đựng, không chống trả cũng không chạy trốn. Tất cả những sự việc kinh hoàng ấy diễn ra nhanh quá, khiến Phùng chưa thể phản ứng lại được, bởi chỉ mới 5, 10 phút trước nó còn là một cảnh “đắt” trời cho, còn bây giờ lại là một cảnh khủng khiếp, Phùng không thể hiểu nổi những gì đang xảy ra trước mắt. Chỉ kịp vứt máy ảnh chạy đến ngăn cản, rồi anh chàng lại chứng kiến tiếp cảnh đứa con trai vì thương mẹ mà đánh lại cả bố, nó lại căm thù bố như kẻ thù, như ác quỷ. Cuối cùng những con người ấy rời đi chỉ để lại một bãi cát mênh mông và hoang vắng, không còn bóng dáng của một cảnh “đắt” trời cho mà người nghệ sĩ chộp được ban nãy. Như vậy tổng kết lại tình huống truyện trên bãi biển mở ra bằng một bức họa tuyệt diệu, toàn bích, sau đó bị phá vỡ bởi cảnh tượng gia đình tan hoang, thù ghét lẫn nhau cũng bởi chính những con người bước xuống từ chiếc thuyền trong sương sớm. Và cái phát hiện tưởng như trong sáng, tổng hợp vẻ đẹp chân thiện mỹ ấy hóa ra lại ẩn chứa những điều ghê gớm và đáng sợ.

Tình huống truyện thứ hai diễn ra trong tòa án huyện, trước những nhận thức của mình về gia đình của người đàn bà làng chài, Phùng và Đẩu (chánh án của toà án huyện) đã có ý muốn giúp chị ly hôn. Thế nhưng trái với những mong đợi về việc người phụ nữ này có thể thoát khỏi cảnh bạo hành, thì chị lại khăng khăng không muốn ly hôn: “Con lạy quý tòa, quý tòa bắt tội con cũng được, phạt tù con cũng được, đừng bắt con bỏ nó,…”. Phản ứng ấy của người đàn bà làng chài khiến cả Phùng và Đẩu vô cùng khó hiểu, gian phòng trở nên ngột ngạt và khó chịu vô cùng. Cũng từ đây Phùng bắt đầu nhận thức được nỗi lòng của người đàn bà, hóa ra chị cam chịu nhẫn nhục từng ấy năm, rốt cuộc cũng chỉ vì một chục đứa con đang chờ ăn trên chiếc thuyền của hai vợ chồng chị. Qua lời lý giải của người đàn bà, Đẩu cũng hiểu ra rằng mình không hiểu nỗi khốn khổ của một người đàn bà, đặc biệt lại là người đàn bà làm nghề chài lưới mà không có người đàn ông chèo chống những ngày mưa bão, trở trời. Mình bản thân chị không thể nào gồng gánh nuôi nấng từng ấy đứa con mà không có chồng, những nỗi vất vả ấy cả Phùng và Đẩu sẽ chẳng bao giờ hiểu được bởi họ không phải là chị, không phải là một người đàn bà có số kiếp bất hạnh và chịu đựng hy sinh vì con cái. Và trong cuộc đời khổ cực của người đàn bà làng chài cũng có những lúc chị cảm thấy hạnh phúc khi được nhìn thấy các con ăn no, chỉ bấy nhiêu đấy thôi cũng đáng để cho chỉ đánh đổi bằng những trận đòn, sự nhẫn nhục, chịu đựng chung sống với gã chồng vũ phu. Ngay lúc này đây trong đầu Phùng và Đẩu mới vỡ ra một lẽ rằng cái có lý nó tồn tại ngay trong nghịch lý của cuộc sống, sự cố chấp không ly hôn của người đàn bà nếu chỉ nhìn từ vị trí khách quan của hai người thì đó là nghịch lý đến khó hiểu, thế nhưng đứng vào vị trí của người phụ nữ đó thì nó lại trở nên có lý. Rốt cuộc phụ nữ hy sinh, chịu đựng cũng chỉ vì con cái, vì muốn con được ăn no, được lớn lên, và được có một gia đình đầy đủ cả cha lẫn mẹ. Không chỉ vậy xét từ vị trí của người đàn bà làng chài, thì sự vũ phu của chồng cũng chỉ vì khổ quá, chị hiểu chồng và bênh vực chồng, người đã có ơn với chị, và chị trân trọng gia đình, mái ấm của mình, không muốn nó sự xáo trộn nào cả.

Như vậy thông qua hai tình huống truyện ở bờ phá và ở tòa án huyện, tác giả Nguyễn Minh Châu đã cho chúng ta những nhận thức rõ nét hơn về cách nhìn nhận cuộc đời và con người. Chúng ta không thể chỉ nhìn nhận sự vật một cách phiến diện, mà phải có cái nhìn đa diện nhiều chiều, không thể chỉ muốn thu lấy một vẻ đẹp tĩnh mà bỏ qua sự tồn tại của con người, cũng không thể vì tôn thờ nghệ thuật tuyệt đối mà bỏ qua những sự thật, những éo le bất công đang tồn tại đằng sau nó, mà khi làm nghệ thuật quan trọng nhất người nghệ sĩ phải đi sâu vào cuộc đời để thấm thía, để cảm nhận vẻ đẹp thật sự không ở đâu xa trong chính tâm hồn của con người. Bởi nghệ thuật thì xa nhưng cuộc đời thì gần. Đồng thời tình huống truyện cũng cho chúng ta những cảm nhận rõ ràng hơn về vẻ đẹp tâm hồn của người đàn bà làng chài.

Tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa – Mẫu 2

Nguyễn Minh Châu là một nhà văn tiên phong trong thời kỳ đổi mới, người được xem là “không thể thay thế” cho giai đoạn văn học này. Hành trình sáng tác của ông trải qua hai thời kỳ chống Mỹ và thời kỳ đổi mới sau 1975. Ở thời kỳ đổi mới Nguyễn Minh Châu được coi là “người mở đường tinh anh và tài năng”, truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” là một truyện ngắn đặc sắc của ông. Truyện xoáy sâu vào bức tranh hiện thực đời thường của người lao động ở một vùng ven biển miền Trung sau chiến tranh. Thể hiện cái nhìn sâu sắc của

tác giả về cuộc sống và băn khoăn về thân phận con người. Thành công và nghệ thuật nổi bật của Nguyễn Minh Châu trong tác phẩm là xây dựng tình huống truyện vô cùng độc đáo.

Đối với truyện ngắn, tình huống truyện giữ vai trò là hạt nhân của cấu trúc thể loại, nó chính là cái hoàn cảnh riêng (thời gian, không gian, sự việc diễn ra trong thời gian, không gian đó,…) được tạo nên bởi một sự kiện đặc biệt khiến cho tại đó, cuộc sống hiện lên đặc sắc nhất và tư tưởng của tác giả cũng được bộc lộ rõ nét nhất.

Có ba loại tình huống phổ biến trong truyện ngắn: tình huống hành động, tình huống tâm trạng và tình huống nhận thức. Tình huống hành động nhằm hướng tới hành động có tính bước ngoặt của nhân vật, tình huống tâm trạng chủ yếu khám phá diễn biến tình cảm, cảm xúc của nhân vật và tình huống nhận thức chủ yếu cắt nghĩa giây phút “giác ngộ” chân lý của nhân vật. Tình huống trong “Chiếc thuyền ngoài xa” thuộc loại tình huống nhận thức.

Tình huống truyện được xây dựng bởi những nghịch lí, qua con mắt của nghệ sĩ Phùng. Trước tiên là ngoài bãi biển, khía cạnh nghịch lý của tình huống. Bức tranh thiên nhiên thật đẹp dưới con mắt của nhiếp ảnh gia. Một cảnh đẹp trời cho trên một vẻ đẹp mờ sương, toàn bích: hình ảnh chiếc thuyền lướt vó nhạt nhòa trong làn sương mù màu trắng buổi bình minh. Phát hiện ấy khiến người nghệ sĩ cảm thấy sung sướng hạnh phúc, tưởng tâm hồn mình được gột rửa, trở lên trong trẻo, tinh khôi khi bắt gặp tận Thiên, tận Mỹ. Trong truyện ngắn, Nguyễn Minh Châu đã tạo ra tình huống truyện hết sức độc đáo: Nghệ sĩ Phùng đến ven biển miền Trung chụp tấm ảnh cho cuốn lịch năm sau, anh thấy cảnh đẹp như tranh vẽ. Phùng đã phục kích mấy buổi sáng mà chưa chụp được bức nào. Sau một tuần lễ suy nghĩ tìm kiếm Phùng quyết định thu vào cuốn lịch năm sau bức ảnh cảnh thuyền đánh cá thu lưới lúc bình minh. Đó là chiếc thuyền ngoài xa trong màn sương sớm đẹp như tranh vẽ cảnh đẹp đến mức Phùng thấy “có lẽ suốt cuộc đời cầm máy ảnh chưa bao giờ tôi thấy một cảnh đắt trời cho như vậy”… cái khoảnh khắc đó hạnh phúc tràn ngập tâm hồn mình. Do cái đẹp tuyệt đỉnh ngoại cảnh vừa đem lại “Phùng nhanh chóng bấm máy

thu lấy một cảnh không dễ gì gặp trong đời”. Nhưng lúc ấy, khi chiếc thuyền đâm thẳng vào bờ Phùng thấy hai vợ chồng làng chài đi xuống, anh chứng kiến những người chồng đánh vợ hết sức dã man, lão đàn ông hùng hổ, mặt đỏ gay, hắn rút trong người ra một chiếc thắt lưng quất tới tấp vào lưng người đàn và lão vừa đánh vừa thở hộc hộc, hai hàm răng nghiến ken két, mỗi phát quất xuống hắn lại nguyền rủa bằng cái giọng đau đớn. Đứa con không thể đứng yên nhìn mẹ bị đánh, đã giành được chiếc thắt lưng, ưỡn thẳng người vung chiếc khóa sắt quất vào khuôn ngực trần vạm vỡ cháy nắng. Ba hôm sau, cũng trong màn sương sớm Phùng lại chứng kiến cảnh lão đàn ông đánh vợ, cả chị gái tước đoạt dao găm mà đứa em trai định dùng để bảo vệ người mẹ đáng thương. Phùng không thể ngờ rằng đằng sau bao cảnh đẹp tựa chiêm bao lại là bao ngang trái của đời thường.

Bên cạnh đó là khía cạnh nhận thức của tình huống thể hiện qua những phát hiện về đời sống của hai nhân vật Phùng và Đẩu.

Phùng nhận thấy cái đẹp của ngoại cảnh có khi che khuất cái xấu của đời sống. Lúc đầu, người nghệ sĩ ngây ngất trước vẻ đẹp bề ngoài của hình ảnh con thuyền nhưng sau đó Phùng nhận ra vẻ đẹp ngoại cảnh đó đã che lấp cuộc sống nhức nhối bên trong con thuyền. Cái xấu cũng có thể làm cái đẹp bị khuất lấp. Khi tìm hiểu sâu về gia đình hàng chài, Phùng thấy cuộc sống nhức nhối ấy làm che lấp đi vẻ đẹp của thành viên trong gia đình. Trước đó, anh hàng chài cũng là một người hiền lành, không bao giờ đánh vợ, người đàn ông chính là nạn nhân của đói nghèo lam lũ đã trở thành vũ phu, thô bạo, đánh vợ như để giải thoát tâm lý, nỗi khổ thường ngày. Vẻ đẹp của người phụ nữ yêu chồng, thương con, biết thấu hiểu, cam chịu và hiểu lí lẽ. Chính từ những sự phức tạp ấy, Phùng nhận ra rằng để hiểu được sự thật đời sống không thể nhìn đơn giản, người nghệ sĩ phải có cái nhìn đa chiều và sâu sắc hơn.

Ở nhân vật Đẩu – với tư cách là thẩm phán huyện, ở Đẩu cũng đã đọng lại những phát hiện. Đằng sau cái vô lý là cái có lý, việc người đàn bà bị chồng hành hạ là vô lý nhưng người đàn bà ấy không muốn rời bỏ chồng lại có lý do riêng. Đằng sau cái tưởng chừng đơn giản lại chất chứa nhiều thứ phức tạp.

Ban đầu, Đẩu tưởng ly hôn là cách giải quyết dứt điểm sự việc, nhưng sau khi nghe những lời phân trần của người đàn bà từng trải anh nhận ra quan hệ của họ có nhiều ràng buộc phức tạp hơn. Từ những điều chiêm nghiệm của Phùng và Đẩu mang lại một bài học: muốn giải quyết những vấn đề của đời sống, không chỉ dựa vào thiện chí, pháp luật hoặc lý thuyết sách vở mà phải thấu hiểu cuộc sống và cần có giải pháp thiết thực.

Thành công trong truyện ngắn chính là việc Nguyễn Minh Châu xây dựng được tình huống truyện đặc sắc, độc đáo, nhấn mạnh mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời. Người đọc ngộ ra từng điều sau những tình huống truyện mang ý nghĩa sâu sắc, càng thêm thấm thía về lẽ đời. Tác giả đã đem đến cho người đọc những cái nhìn mới mẻ về con người về đời sống

Tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa – Mẫu 3

Sự thành công của một truyện ngắn hay một cuốn tiểu thuyết phần lớn do nghệ thuật tạo ra tình huống truyện của tác giả. Sự thành công của Nguyễn Minh Châu trong truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” cũng không ngoài điều đó. Vậy muốn phân tích nghệ thuật tạo nên tình huống truyện trong truyện ngắn này trước tiên là phải hiểu tình huống truyện là gì? Tình huống truyện là hoàn cảnh riêng (thời gian, không gian; sự việc diễn ra trong thời gian, không gian đó …) được tạo nên bởi một sự kiện đặc biệt khiến cho tại đó, cuộc sống hiện lên đậm đặc nhất và tư tưởng của tác giả cũng được bộc lộ rõ nét nhất. Đối với truyện ngắn, tình huống giữ một vai trò rất quan trọng của truyện, là hạt nhân của cấu trúc thể loại

Có ba loại tình huống phổ biến trong truyện ngắn: tình huống hành động, tình huống tâm trạng và tình huống nhận thức. Nếu tình huống hành động chủ yếu nhằm tới hành động có tính bước ngoặt của nhân vật, tình huống tâm trạng chủ yếu khám phá diễn biến tình cảm, cảm xúc của nhân vật thì tình huống nhận thức chủ yếu cắt nghĩa giây phút “giác ngộ” chân lý của nhân vật. Tình huống trong Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu thuộc loại tình huống nhận thức.

Trong truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa, Nguyễn Minh Châu đã tạo ra tình huống truyện hết sức độc đáo: Anh phóng viên Phùng đang làm công việc đi săn ảnh nghệ thuật và phong cảnh để làm lịch. Một buổi sáng sớm anh đi trên bãi hiển, anh bỗng phát hiện ra một bức tranh tuyệt tác của thiên nhiên, đó hình ảnh một chiếc thuyền ngoài xa thấp thoáng trong màn sương sớm, lúc ẩn lúc hiện. Cảnh vật hiện lên trước mặt anh phóng viên Phùng là “một bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ. Mũi thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe” bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào “Toàn bộ khung cảnh từ đường nét đến ánh sáng đều hài hòa và đẹp, một vẻ đẹp đơn giản và toàn bích” đã khiến Phùng bối rối và trong trái tim Phùng “như có gì bóp thắt vào”, và trong cái giây phút bối rối ấy Phùng “tưởng chính mình vừa khám phá thấy cái chân lý của sự toàn thiện, khám phá thấy cái không khí trong ngần của tâm hồn”. Cái đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh đã mang lại “khoảnh khắc hạnh phúc tràm ngập tâm hồn Phùng” và Phùng đã bấm máy liên tục để thu hết vẻ đẹp tuyệt đỉnh của cảnh vật vào trong ống kính của mình.

Thế nhưng, khi chiếc thuyền vào tới bờ thì một sự thật trần trụi phơi bày trước Phùng, một sự thật bi thương, đó là hình ảnh những con người lao động nghèo khổ, xơ xác, như không hề có chút niềm vui, hạnh phúc nào cả. Phùng nghe tiếng anh hàng chài quát vợ “Cứ ngồi nguyên đấy. Động đậy tạo giết cả mày đi bây giờ” rồi nhìn cảnh anh hàng chài “mặt đỏ gay, lão rút trong người ra một chiếc thắt lưng của lính ngụy ngày xưa… quất tới tấp vào lưng người đàn bà, hắn vừa đánh vừa thở hồng hộc, hai hàm răng nghiến ken két, cứ mỗi nhát quất xuống lão lại nguyền rủa bằng cái giọng rên rỉ đau đớn: “Mày chết đi cho ông nhờ. Chúng mày chết hết đi cho ông nhờ!”trong khi đỏ thì người đàn bà nhẫn nhục cam chịu tất cả những sự việc ấy diễn ra làm cho Phùng “kinh ngạc đến mức, trong mấy phút đầu tôi cứ đứng há mồm ra mà nhìn…”. Điều làm cho Phùng càng kinh ngạc sững sờ hơn khi nhìn cảnh thằng Phác lao vun vút đến chỗ bố nó, giằng lấy cái thắt lưng trong tay bố nó “liền rướn thẳng người vụng chiếc khóa sắt quật vào giữa khuôn ngực trần vạm vờ cháy nắng có những đám lông đen như hắc ín, loăn xoăn từ rốn mọc ngược lên” của bố nó để bảo vệ mẹ nó. Tình huống truyện này đã đưa ra những vấn đề đầy nghịch lý, nghịch lý giữa cái đẹp của nghệ thuật với sự trần

Nghịch lý giữa người vợ tốt bị hành hạ nhưng vẫn không bỏ chồng, nghịch lý giữa sự vũ phu tàn bạo của anh hàng chài với vợ nhưng không bỏ vợ. Với tình huống của truyện, nhà văn Nguyễn Minh Châu đã đặt ra một vấn đề rất quan trọng để người đọc suy nghĩ, đó là mối quan hệ giữa văn chương, nghệ thuật với cuộc sống. Nghệ thuật là một cái gì xa vời như chiếc thuyền ngoài xa trong màn sương sớm mờ ảo, còn cuộc sống thì rất cần như con thuyền khi đã vào tới bờ. Hay nói một cách khác, Nguyễn Minh Châu cho rằng nghệ thuật trước hết phải gắn liền với cuộc sống, phải phản ánh chân thật cuộc sống và góp phần cải tạo cuộc sống, làm cho cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn. Quan điểm này của Nguyễn Minh Châu rất gần với quan điểm của nhà văn Nam Cao “nghệ thuật không cần phải là ánh trăng lừa dối, không nên là ánh trăng lừa dối, nghệ thuật chỉ có thể là tiếng đau khổ kia, thoát ra từ những kiếp lầm than… (Trăng sáng)”.

Một tình huống truyện khá độc đáo nữa mà Nguyễn Minh Châu đã tạo ra trong truyện ngắn này đó là khi người đàn bà được Đẩu (Bao Công của cái chuyện ven biển này) mời đến huyện để khuyên người đàn bà ly hôn với chồng. Sau khi dùng các biện pháp giáo dục, răn đe người chồng không có kết quả, Đẩu với tư cách là thẩm phán huyện – đã khuyên người vợ nên ly hôn với chồng để khỏi bị hành hạ, ngược đãi, để sống một cuộc sống cho ra con người. Đẩy tin giải pháp của mình là hợp lý, đúng đắn, thể hiện lòng tốt của mình. Nhưng sau buổi nói chuyện với người đàn bà thì mọi lý lẽ, mọi suy nghĩ của anh đều bị người đàn bà chất phác, lam lũ từ chối, không chấp nhận. Người đàn ấy đã nhìn thấu suốt cả cuộc đời mình, những điều mà Đẩu và cả Phùng chưa bao giờ nhìn thấy được: “lòng chú tốt nhưng các chú đâu có phải là người làm ăn…cho nên các chú đâu có thể hiểu được cái việc của các người làm ăn lam lũ, khó nhục…”, ” là bởi các chú không phải là đàn bà, chưa bao giờ các chú biết như thế nào là nỗi vất vả của người đàn bà trên một chiếc thuyền không có đàn ông…”, “Đàn bà ở thuyền chúng tôi phải sống cho con chứ không phải sống cho mình như ở trên đất được! Mong các chú lượng tình cho cái sự lạc hậu. Các chú đừng bắt tôi bỏ nó!”.

Những lời lẽ của người đàn bà khiến “Một cái gì mới vừa vỡ ra trong đầu vị Bao Công của cái phố huyện miền biển”. Đẩu chợt nhận ra rằng lòng tốt của

anh hóa ra phi thực tế. Anh bảo vệ luật pháp bằng sự thông hiểu sách vở nhưng trước thực tế đa dạng, muôn nỗi, anh trở thành kẻ ngây thơ.

Những lời lẽ của người đàn bà đã giúp Đẩu nhận ra những nghịch lý của đời sống – những nghịch lí buộc con người phải chấp nhận một cách chua chát “trên thuyền phải có một người đàn ông dù hắn man rợ, tàn bạo”. Từ đây, Đẩu có thể đã bắt đầu hiểu ra rằng muốn con người thoát ra khỏi cảnh đau khổ, tăm tối, man rợ cần phải có những giải pháp thiết thực chứ không phải chỉ là lòng tốt, thiện chí hoặc các lí thuyết đẹp đẽ nhưng xa rời thực tế.

Tình huống này cùng với tình huống trên của truyện, Phùng đã nhận ra rằng để hiểu được sự thật đời sống không thể nhìn một cách đơn giản, phải đi sâu vào thực tế cuộc sống để hiểu được thực tế cuộc sống, những nghịch lý nhưng cổ lý của cuộc sống.

Tóm lại, trong truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa nhà văn Nguyễn Minh Châu đã tạo nên những tình huống truyện khá độc đáo, tạo cho người đọc sự suy nghĩ về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống và đặt ra một vấn đề hết sức quan trọng của xã hội là khi nhìn cuộc sống chúng ta phải có cái nhìn đa chiều, chúng ta mới hiểu cuộc sống sâu sắc hơn. Nếu nhìn cuộc sống một cách hời hợt, theo cảm tính, theo sách vở… thì chúng ta chưa thể hiểu hết được những nghịch lý nhưng có lí của thực tế cuộc sống.

Tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa – Mẫu 4

Sau năm 1975, văn chương trở về với cuộc sống thường nhật. Và Nguyễn Minh Châu cũng là một trong số những nhà văn đi đầu đổi mới. Ông khám phá nghệ thuật ở bình diện thế sự, làm cho người đọc ý thức hơn về những vấn đề phức tạp của đời sống. Từ đó, con người ý thức hơn về cuộc sống. Từ “Mảnh trăng cuối rừng” cho đến “Chiếc thuyền ngoài xa” là một quá trình thay đổi không chỉ về quan niệm nhân sinh mà còn về cả về quan niệm nghệ thuật. Tình huống truyện trong Chiếc thuyền ngoài xa đã thể hiện rõ quan niệm của Nguyễn Minh Châu về nghệ thuật và văn học. Cùng phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa.

Trước khi tìm hiểu và phân tích phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa, chúng ta cần nắm được những nét chính về tác giả cũng như tác phẩm.

Nguyễn Minh Châu là nhà văn của quân đội. Ông sinh năm 1930 mất năm 1989, quê ở Thanh Hóa. Nguyễn Duy tên thật là Nguyễn Duy Nhuệ. Ông hăng say tham gia cách mạng cùng góp sức trong công cuộc kháng chiến chống Mỹ. Năm 1965, ông từng làm tiểu đội trưởng tiểu đội dân quân trực chiến tại khu vực cầu Hàm Rồng.

Năm 1966, ông nhập ngũ tham gia chiến đấu nhiều chiến trường ác liệt nhất của cuộc kháng chiến. Sau khi giải ngũ, làm việc tại Tuần báo Văn nghệ thuộc Hội Nhà văn Việt Nam và là Trưởng Đại diện của báo này tại phía Nam. Ông là một trong những nhà văn tiến phong của thời kỳ đổi mới. Nguyễn Minh Châu luôn đi sâu khám phá đời sống ở bình diện thế sự.

Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa, ta thấy tác phẩm mang đậm dấu ấn phong cách tự sự triết lý của ông. Truyện ngắn này được in trong tập truyện cùng tên xuất bản năm 1987. Chiếc thuyền ngoài xa là truyện ngắn tiêu biểu cho hướng tiếp cận đời sống từ góc độ thế sự của Nguyễn Minh Châu ở giai đoạn sáng tác thứ hai.

Đối với truyện ngắn hay tùy bút, tình huống truyện chính là yếu tố then chốt, có vai trò quan trọng trong việc thể hiện tư tưởng và nội dung của tác phẩm. Tình huống truyện cũng là cơ sở để tác giả xây dựng câu chuyện một cách độc đáo cũng như thu hút sự chú ý của người đọc.

Nhìn chung tình huống truyện được chia thành ba loại cơ bản là tình huống hành động, tình huống tâm trạng và tình huống nhận thức. Nếu tình huống hành động chủ yếu nhằm tới hành động có tính bước ngoặt của nhân vật trong truyện, tình huống tâm trạng thì chủ yếu khám phá diễn biến tình cảm hay cảm xúc của nhân vật, thì tình huống nhận thức lại chủ yếu cắt nghĩa giây phút “giác ngộ” trong chân lý của nhân vật. Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa, ta thấy nó thuộc tình huống nhận thức.

Tình huống truyện theo Nguyễn Minh Châu chính là “Đôi khi người ta nghĩ ra một cái tình thế xảy ra câu chuyện thật hay và thế là coi như xong một nửa. Nó là cái cớ chắc chắn hết sức cụ thể và mang tính riêng ở đó cốt truyện và nhân vật nương tựa vào nhau để thực hiện đắc lực tất cả ý định của tác giả”.

Đối với truyện ngắn, tình huống truyện tạo nên các sự kiện đặc biệt gây tác động mạnh mẽ đến đời sống nhân vật và ở đó quan niệm nhân sinh của tác giả hiện lên rõ nét. Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa, ta thấy tình huống truyện là một hoàn cảnh đầy éo le. Đó là tình huống nhận thức của nhân vật để dẫn đến những giây phút giác ngộ sau này của nhân vật. Tình huống truyện nằm ở hai phát hiện của nhân vật Phùng – đặc biệt ở cảnh Phùng và Đẩu gặp lại người đàn bà ở tòa án huyện.

Có thể thấy, phân tích tình huống truyện Chiếc thuyền ngoài xa, ta thấy nó gắn liền với hai phát hiện của người nghệ sĩ và sự “vỡ ra” của chánh án sau khi nghe câu chuyện của người đàn bà hàng chài.

Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa đầu tiên cần đề cập đến vẻ đẹp của con thuyền ngoài xa. Phùng là một nghệ sĩ nhiếp ảnh được phân công nhiệm vụ đến một vùng biển để chụp ảnh chuẩn bị cho bộ sưu tập năm sau. Anh đã phục kích mấy buổi sáng nhưng vẫn chưa chụp được tấm nào vừa ý. Sau gần một tuần lễ suy nghĩ, tìm kiếm, Phùng quyết định thu cảnh đánh cá vào lúc bình minh. Và đó cũng là lúc Phùng phát hiện vẻ đẹp của chiếc thuyền ngoài xa.

Ở cự ly xa, đó là một chiếc thuyền lưới vó trong cảnh biển mờ sương. Là một người nghệ sĩ, Phùng đánh giá khung cảnh ấy rất đẹp, rất quý và cũng rất hiếm gặp. “Có lẽ suốt một đời cầm máy chưa bao giờ tôi thấy được cảnh “đắt” trời cho như vậy: trước mặt tôi là bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ”.

Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa, người đọc thấy Phùng đang đứng trước một bức tranh thiên nhiên không chỉ mang vẻ đẹp cổ kính mà đó là một vẻ đẹp không thể gặp lại lần thứ hai. Bức tranh ấy có sự hài hòa giữa đường nét, ánh sáng cho đến màu sắc. “Mũi thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe vào bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng do ánh mặt trời chiếu vào”, chỉ với vài đường nét phác họa, tác giả đã vẽ ra một khung cảnh tuyệt vời như những bức tranh cổ thi.

Không chỉ có hình ảnh thiên nhiên, trong bức tranh ấy còn có sự xuất hiện của con người “Vài bóng người lớn trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng trên chiếc mui khum khum”. Con người cũng như cảnh vật đều im lặng, con người như cũng muốn hòa cùng cảnh vật và cũng không muốn phá vỡ bầu không khí yên tĩnh này. Con thuyền đang chuyển động nhưng dường như lại đứng yên trong giây phút nó xuất hiện trước mắt Phùng.

Điều đặc biệt đó là khung cảnh ấy “được nhìn qua những cái mắt lưới và tấm lưới nằm giữa hai chiếc gọng vó” giống hệt “cánh một con dơi”. Các từ láy kết hợp với hình ảnh so sánh đã góp phần cho thấy vẻ mơ hồn, huyền ảo, tinh khôi và sự hài hòa giữa con người và thiên nhiên. Vẻ đẹp ấy làm người nghệ sĩ phải rung động. Đối diện với hình ảnh “chiếc thuyền ngoài xa” với vẻ đẹp “đơn giản và toàn bích” khiến cho Phùng cảm thấy “bối rối, trong trái tim như co cái gì bóp thắt vào”.

Đây là trạng thái vừa xao xuyến vừa căng thẳng đến nghẹt thở khi lần đầu tiên anh phát hiện cái đẹp quý giá đến thế. Anh liên tưởng đến câu nói “bản thân cái đẹp chính là đạo đức” và tưởng như chính bản thân mình đã vừa khám phá ra “chân lý của sự toàn thiện, khám phá thấy cái khoảnh khắc trong ngầm của tâm hồn”.

Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa, người đọc dễ dàng nhận ra với Phùng, cái đẹp hướng con người đến những giá trị đạo đức, những điều thanh cao trong sạch “chân – thiện – mỹ”. Cái đẹp ấy còn có thể thanh lọc tâm hồn con người, gột rửa đi những lấm lem của đời sống.

Vì ý thức được vai trò của cái đẹp đối với đời sống con người, Phùng đã cố gắng thu giữa hết lấy mọi khoảnh khắc ấy để dâng tặng cho đời. Chính vì vậy, anh đã “bấm liên thanh một hồi hết một phần tư cuốn phim, thu vào chiếc Praktica” cái đẹp tuyệt đỉnh ấy. Sau này, bức ảnh chiếc thuyền ngoài xa của Phùng có mặt “trong các gia đình sành nghệ thuật”.

Đây có thể được xem là một phần thưởng cao quý, một cách khẳng định tài năng của những người làm nghệ thuật đều khát khao. Qua việc Phùng phát hiện bức ảnh tuyệt bích của thiên nhiên trong cảnh sương mờ ấy, tác giả muốn nhấn mạnh vai trò, chức năng của nghệ thuật. Nghệ thuật phải hướng con người đến cái đẹp, “chân – thiện – mỹ” ở đời. Và người nghệ sĩ phải là người phải biết phát hiện, rung cảm và dâng tặng cái đẹp ấy cho đời.

Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa còn thể hiện ở bi kịch của gia đình người đàn bà làng chài. Khi tiếp cận chiếc thuyền ở cự ly gần, Phùng lại phát hiện ra thêm bao điều. Đó là những xấu xí trong cuộc sống của một gia đình ngư dân. Chưa kịp ngắm nhìn kiệt tác thiên nhiên thì bỗng chốc “chiếc thuyền đăm thẳng vào chỗ Phùng đang đứng”. Từ trên thuyền bước xuống một người đàn ông và một người đàn bà.

Hai nhân vật này đều có vẻ ngoài hoàn toàn đối lập với khung cảnh nên thơ. Người đàn bà “trạc ngoài bốn mươi”, thân hình “cao lớn với những đường nét thô kệch”. Còn khuôn mặt người đàn bà thì rỗ mặt, “tái ngắt” và “mệt mỏi sau một đêm thức trắng kéo lưới”. Còn người đàn ông thì xuất hiện với “mái tóc tổ quạ”, “chân đi chữ bát”, “hai con mắt đầy vẻ độc dữ”.

Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa, ta thấy trong tác phẩm không chỉ xuất hiện những con người với vẻ ngoài xấu xí, thô kệch, mà đó còn là một cảnh bạo hành vi phạm đạo đức, sự đảo lộn luân thường đạo lý trong chính gia đình ấy. Đôi vợ chồng đi về phía bãi xe tăng. Người đàn ông “trút cơn giận như lửa cháy bằng cách dùng chiếc thắt lưng quật tới tấp vào lưng người đàn bà”. Lão vừa đánh vừa nguyền rủa bằng một giọng rên rỉ “mày chết … cho ông nhờ”.

Nhưng thằng Phác – con của gia đình hàng chài, đã tìm đến kịp lúc để che chở cho mẹ mình. “Nó giằng được chiếc thắt lưng” rồi quật vào khuôn ngực của ba nó. Thế nhưng, lão đàn ông dáng cho nó hai cái tát rồi bỏ đi về phía chiếc thuyền. Thế nhưng, không chỉ cảnh bạo hành đó khiến Phùng bất ngờ mà còn chính là sự nhẫn nhục, cam chịu đến mức nhu nhược của người đàn bà khi bị đánh.

Trước những trận đòn roi của chồng, chị “không hề kêu một tiếng, không chống trả, cũng không tìm cách chạy trốn”. Hay chứng kiến cảnh thằng Phác đánh cha và bị cha đánh, chị chỉ có thể “ôm chầm lấy nó rồi lại buông ra, chắp tay vái lấy vái để, rồi lại ôm chầm lấy”. Trước bức tranh hiện thực cuộc sống trần trụi ấy hiện ra, Phùng đã phải trải qua biết bao thái cực khác nhau của cảm xúc.

Nếu đứng trước chiếc thuyền ngoài xa Phùng cảm thấy rung động và thăng hoa trước cái đẹp, thì giờ đây chứng kiến chiếc thuyền ngoài xa ấy ở cự ly gần Phùng lại chỉ có thể “kinh ngạc đến mức (…) há mồm ra mà nhìn”. Rồi sau đó, anh liền vội “vứt chiếc máy ảnh xuống đất, chạy nhào tới”. Anh kinh ngạc bởi sự thật quá trớ trêu, nghiệt ngã.

Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa, người đọc nhận ra nếu chiếc thuyền ở ngoài xa là biểu tượng của vẻ đẹp toàn thiện toàn bích hướng con người đến những giá trị đạo đức, thì giờ đây chiếc thuyền – nhìn từ cự ly gần lại trở thành hiện thân của sự nghèo đói, bạo hành, là sự thay đổi vị trí đảo lộn luân thường đạo lý – chồng đánh vợ, con đánh cha.

Hành động “vứt chiếc máy ảnh” của Phùng như nói lên anh không cần giữ lại bức ảnh cảnh đắt trời cho này mà trong giây phút này chuyện quan trọng nhất đối với Phùng chính là cứu người đàn bà. Chiếc thuyền tuyệt đẹp trong biển trời mờ sương bỗng chốc là những trái chiều trớ trêu đến mức gần như Phùng không tin vào điều mình vừa tận mắt chứng kiến. Đẹp và xấu, thiện và ác, giữa tâm hồn trong ngần và những dằn vặt đau đớn, tất cả hòa lẫn vào nhau trong cùng một khung cảnh.

Đặt Phùng trong tình huống éo le ấy, nhà văn muốn đặt ra mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống. Nghệ thuật phải vì cuộc sống, người nghệ sĩ phải biết đấu tranh nhìn nhận đúng đắn về sự vật, hiện tượng. Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa, ta thấy nhà văn không được cực đoan, phiến diện một chiều mà phải có cái nhìn xa và gần, từ bên ngoài đến bên trong thì mới có thể đánh giá đúng bản chất của sự vật hiện tượng.

Bên cạnh vẻ đẹp ẩn sâu của con thuyền ngoài xa cùng với bi kịch gia đình của người đàn hàng chai thì tình huống truyện của tác phẩm còn thể hiện ở câu chuyện người đàn bà hàng chài kể ở tòa án huyện. Ấn tượng ban đầu của Phùng về người đàn bà là sự xấu xí, nghèo khổ, cam chịu nhẫn nhục đến đáng thương. Lần đầu, Phùng gặp người đàn bà ở bãi xe tăng. Đó là người đàn bà xấu xí thô kệch nhưng quan trọng hơn đó là sự cam chịu khi bị chồng đánh bà không hề kêu la hay chống trả. Lần thứ hai, Phùng gặp người đàn bà ấy cũng chính tại nơi chỗ cũ và cũng trong hoàn cảnh cũ – tự nguyện rút vào bãi xe tăng cho chồng đánh. Lần thứ ba, gặp lại nhưng trong một hoàn cảnh khác – tòa án huyện.

Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa, ta thấy vì cứu người đàn bà bị bạo hành nên Phùng bị thương và được đưa vào trạm xá bệnh viện. Tại đây, anh tình cờ gặp người đàn bà đến tòa án huyện. Bà đến đây theo lời mời của chánh án Đẩu để bàn về công việc gia đình. Sau bức màn, Phùng im lặng lắng nghe chị một cách tỉ mỉ. Lúc mới đến, chị “sợ sệt, lúng túng” rồi “tìm đến một góc tường để ngồi”, đôi mắt chị lúc ngước lên nhìn Đẩu lúc thì khúm núm hướng nhìn xuống đất.

Nhưng khi nghe Đẩu nói về việc ly hôn, chị lại “chắp tay lạy vái lia lịa” và van xin “Con lạy quý tòa (…), quý tòa bắt tội con cũng được, bỏ tù con cũng được, đừng bắt con bỏ nó”. Qua ba lần gặp gỡ, Phùng vẫn mang ấn tượng về người đàn bà vẫn không đổi – một người đàn bà thât học, thô kệch. Những lời van xin của chị trước Đẩu làm Phùng cảm thấy “gian phòng ngủ lồng lộn gió biển như bị hút hết không khí, trở nên ngột ngạt”, không chịu nổi anh liền vén màn bước ra.

Khi thấy Phùng, người đàn bà cứ ngỡ anh là nhân chứng cho việc bà bị chồng đánh đập – là chứng cớ để Đẩu bắt chị ly hôn. Nhưng sau khi thấy Phùng và Đẩu không còn ép buộc người đàn bà ly hôn nữa, bà liền giãi bày câu chuyện đời mình. Qua câu chuyện của người đàn bà, Phùng hiểu vì tình thương con mà chị không muốn ly hôn, chấp nhận bị đánh đập và hành hạ để nuôi con khôn lớn. “Ông trời sinh ra người đàn bà là để đẻ con, rồi nuôi con cho đến khi khôn lớn (…) Đàn bà ở thuyền chúng tôi phải sống cho con chứ không thể sống cho mình”.

Trong quá trình phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa, người đọc thấy rằng bà hiểu rõ với nghề đi biển này cần một người đàn ông trụ cột “Chưa bao giờ các chú biết như thế nào là nỗi vất vả của người đàn bà trên chiếc thuyền không có đàn ông.”, “đàn bà hàng chài chúng tôi cần phải có người đàn ông chèo chống phong ba.. để cùng làm ăn nuôi nấng đặng một sắp con”. Phùng hiểu chính vì tình thương con, trách nhiệm của một người mẹ mà chị sẵn sàng bỏ qua hết tất cả. Người đàn bà không chỉ thương con mà còn là một người phụ nữ thấu hiểu bao dung và hết sức vị tha.

Nếu không nghe câu chuyện của người đàn bà, ai sẽ biết được đằng sau vẻ cộc tính có phần hung bạo của người đàn ông là một người từng “cục tính nhưng hiền lành”, chấp nhận mọi lầm lỡ trẻ tuổi của người đàn bà. Người đàn bà cũng biết, cũng hiểu vì sao người đàn ông lại đánh mình. Vì đó chính là cách ông giải tỏa nỗi uất ức, bức bách “bất kể lúc nào thấy khổ là lão xách tôi ra đánh”.

Người đàn bà tự nhận tất cả mọi tội lỗi về mình “cái lỗi chính là đám đàn bà ở thuyền đẻ nhiều quá, mà thuyền lại chật”. Điều hạnh phúc của người đàn bà cũng rất bình dị. Người đàn bà nói về những lần vui vẻ hiếm hoi của gia đình mình “Ở trên thuyền cũng có lúc vợ chồng con cái chúng tôi sống hòa thuận, vui vẻ”, “vui nhất là ngồi nhìn đàn con chúng tôi được ăn no”.

Nói về những điều đó “mặt chị bừng sáng lên như một nụ cười”. Đây cũng chính là động lực giúp bà vượt qua mọi khó khăn. Từ câu chuyện ấy, Phùng chợt nhận ra, người đàn bà tuy vẻ bên ngoài thô lỗ, quê mùa nhưng sâu bên trong là một người sâu sắc hiểu lẽ đời, giàu tình yêu thương cũng như sự hy sinh.

Khi phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa, ta thấy nhà văn tiếp tục đặt nhân vật Phùng vào một tình huống đầy nghịch lý. Đó là phát hiện người đàn bà hàng chài với những mâu thuẫn giữ dáng vẻ thái độ bên ngoài và tâm hồn bên trong. Từ đó, Nguyễn Minh Châu đã đặt ra vấn đề về cách nhìn nhận và đánh giá con người. Con người vốn không hề đơn giản mà vô cùng phức tạp. Người nghệ sĩ cần phải biết lắng nghe hòa nhập vào đời sống.

Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa, ta thấy nhà văn Nguyễn Minh Châu đã xây dựng một tình huống truyện cuốn hút và độc đáo. Phía sau bức ảnh tuyệt đẹp là những đớn đau, ngang trái trong gia đình người đàn bà. Phía sau vẻ ngoài xấu xí là một vẻ đẹp tâm hồn bị khuất lấp của người đàn bà. Từ tình huống đó mà tính cách của các nhân vật và chủ đề tư tưởng của tác phẩm được thể hiện. Nhân vật Phùng cũng chính là hóa thân của tác giả. Một góc nhìn tinh tế, khách quan đầy khám phá của nhà văn và cũng là một trái tim cháy bỏng vì cuộc đời.

Tình huống truyện trong Chiếc thuyền ngoài xa thuộc tình huống nhận thức, mang tính khám phá, phát hiện về sự thật đời sống – Đây cũng là đặc điểm chính của tình huống nhận thức. Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa, ta thấy nó đã nhấn mạnh mối quan hệ gắn bó giữa nghệ thuật và cuộc sống. Qua đó, nhà văn nhắn gửi đến mọi người cần phải hòa mình vào cuộc sống và có cái nhìn đa chiều để có thể khám phá ra những vẻ đẹp khuất lấp của cuộc sống và có thể nhìn thẳng vào đúng bản chất vấn đề.

Như vậy thông qua tình huống truyện trong tác phẩm chiếc thuyền ngoài xa, nhà văn Nguyễn Minh Châu đã thể hiện rất nhiều thông điệp có ý nghĩa sâu sắc về cuộc sống và nghệ thuật. Chúng ta không thể đơn giản hay sơ lược khi nhìn nhận đánh giá về một hiện tượng sự vật mà cần có cái nhìn đa diện đa chiều. Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa cũng giúp người đọc cảm nhận được ý nghĩa nhân văn của tác phẩm cùng phong cách nghệ thuật của nhà văn.

Phân tích tình huống truyện Chiếc thuyền ngoài xa ngắn gọn

Tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa – Mẫu 1

Nguyễn Minh Châu là một cây bút lớn của nền văn học Việt nam hiện đại. Ông có nhiều đóng góp cho văn chương của dân tộc trong thời kì kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Đặc biệt tác phẩm “Chiếc thuyền ngoài xa” là một trong những truyện ngắn tiêu biểu của tác giả sau năm 1975. Nhà văn đã xây dựng được một tình huống truyện độc đáo.

Đối với truyện ngắn, tình huống truyện là yếu tố then chốt và có vai trò quan trọng. Tình huống truyện cũng là cơ sở để tác giả xây dựng câu chuyện độc đáo, thu hút sự chú ý của người đọc.

Trong truyện ngắn, “ Chiếc thuyền ngoài xa” bao trùm tác phẩm là cách Nguyễn Minh Châu xây dựng tình huống nhận thức mang ý nghĩa khám phá và phát hiện đời sống. Truyện xoay quanh đến chuyến đi thực tế của nhân vật phùng ở vùng biển miền Trung. Trong chuyến đi này, nhân vật Phùng có những chuyển biến nhận thức rất sâu sắc.

Tình huống truyện diễn ra với hai phát hiện đầy trái ngược của nhiếp ảnh Phùng. Phát hiện thứ nhất là vẻ đẹp của chiếc thuyền ngoài xa trong sương sớm. Sau mấy ngày chờ đợi, Phùng bất ngờ khám phá vẻ đẹp của con thuyền được bao bọc “trong bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào”. Đối với Phùng đang đi tìm kiến cái đẹp thì đây là một cảnh đắt trời cho. Khung cảnh ấy hiện lên như một bức tranh toàn bích. Và đối với một người nghệ sĩ như Phùng, đứng trước cảnh đẹp đó, Phùng vô cùng xúc động và hạnh phúc. Anh đã liên tục bấm máy ghi lại khoảnh khắc đắt giá mà hiếm khi có được lần hai như này.

Tuy nhiên, đây mới là phát hiện thứ nhất của nhân vật Phùng. Khi con thuyền vào gần bờ cũng chính là lúc Phùng phát hiện ra nghịch cảnh trái ngược hoàn toàn với lần phát hiện thứ nhất. Bước xuống từ con thuyền kia là hình ảnh con người nhưng xấu xí và thô kệch. Từ ngoại hình cho đến tính cách đều toát lên là những con người lam lũ nghèo khổ. Và tiếp nữa, Phùng phát hiện ra cảnh bạo hành ngay trước mặt mình. Hình ảnh người đàn ông vùng biển đánh đập dã man người vợ của mình. Kèm theo đó là những lời chửi rủa vô cùng thậm tệ. Đáng ngạc nhiên hơn là hình ảnh trẻ thơ như thằng Phác cũng lao vào đánh bố để bảo vệ mẹ. Những cảnh này xưa nay vốn trái lại với luân thường đạo lý. Nhưng hôm nay đây, Phùng được chứng kiến tận mắt những hình ảnh chân thực nhất. Sau những phát hiện đầy bất ngờ như vậy, dường như trong nhận thức của nhân vật Phùng đã có sự thay đổi.

Tình huống truyện tiếp theo là cuộc đối thoại giữa Phùng, Đẩu và người đàn bà làng chài ở toà án huyện. Nhân vật Phùng tiếp tục được thay đổi nhận thức và Đẩu cũng là nhân vật rút ra được nhiều bài học cuộc sống. Trái với lời khuyên của Đẩu dành cho người đàn bà làng chài là hãy bỏ chồng vì không thể nào sống được với gã đàn ông vũ phu đày đọa người phụ nữ như vậy. Nhưng không, tưởng chừng là những lời khuyên chân thành ấy người phụ nữ sẽ nghe theo nhưng người phụ nữ ấy lại xin tòa không ly hôn với người đàn ông đó. Tưởng chừng như đầy trái ngược vì không ai muốn sống cùng với người đàn ông vũ phu. Ngay cả Đẩu và Phùng cũng đều hết sức ngạc nhiên. Nhưng sau tất cả những điều phi lí ấy lại trở thành những lý lẽ vô cùng thuyết phục trong hoàn cảnh của người phụ nữ làng chài. Cả phùng và Đẩu đều được nghe những câu chuyện gan ruột từ đáy lòng của người phụ nữ làng chài trong cuộc sống mưu sinh trên biển phải cần đến bàn tay của người đàn ông. Cuộc trò chuyện này cũng giúp Đẩu và phùng nhận ra được nhiều chân lý của cuộc sống và giúp hai nhân vật nhận thấy được còn rất nhiều góc khuất đằng sau cuộc sống.

Thông qua tình huống truyện của “Chiếc thuyền ngoài xa” Nguyễn Minh Châu thể hiện rất nhiều thông điệp có ý nghĩa sâu sắc. Không thể đơn giản, sơ lược khi nhìn nhận đánh giá một hiện tượng mà cần có cái nhìn đa diện, nhiều chiều.Thông qua đó, nhà văn cũng nêu lên thông điệp về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời. Người nghệ sĩ không thể đứng từ xa để nhìn ngắm cuộc sống mà phải kéo gần khoảng cách giữa nghệ thuật và cuộc đời. Tình huống truyện cũng góp phần tô đậm giá trị nhân đạo của tác phẩm.

Tình huống truyện Chiếc thuyền ngoài xa – Mẫu 2

Nguyễn Minh Châu là người mở đường tinh anh và tài hoa của nền văn học trong giai đoạn đổi mới sau năm 1975. Đứng trước sự thay đổi của thời đại, nhận thức được nhu cầu đổi mới văn học, Nguyễn Minh Châu đã người tiên phong gieo những hạt giống đầu tiên trên con đường đổi mới ấy. Nếu như trong giai đoạn trước Nguyễn Minh Châu sáng tác theo cảm hứng sử thi đậm nét, sau năm 1975 ông đã chuyển sang cảm hứng thế sự với những vấn đề về đạo đức và triết lý nhân sinh. “Chiếc thuyền ngoài xa” là truyện ngắn xuất sắc được sáng tác theo cảm hứng thế sự ấy. Truyện ngắn đã xây dựng được tình huống đặc sắc, qua đó thể hiện được những tư tưởng triết lí nhân sinh mà Nguyễn Minh Châu muốn gửi gắm.

Chiếc thuyền ngoài xa kể về chuyến đi thực tế của nghệ sĩ nhiếp ảnh gia tên Phùng, qua tình huống bất ngờ mà Phùng bắt gặp trên bãi biển tác giả đã thể hiện được cái nhìn sâu sắc về cuộc sống cũng như sự trăn trở về số phận của con người trong giai đoạn đổi mới.

Tình huống truyện của “Chiếc thuyền ngoài xa” cũng là tình huống đầy nghịch lý mà người nghệ sĩ Phùng đã phát hiện khi tác nghiệp trên bãi biển. Anh Phùng nhận nhiệm vụ đến vùng biển Miền Trung, cũng là nơi anh cùng đồng đội cầm súng chiến đấu giành lại độc lập cho dân tộc, tự do cho nhân dân để chụp bộ ảnh làm lịch. Sau nhiều ngày chụp ảnh, Phùng đã phát hiện ra khoảnh khắc trời cho, đó là khoảnh khắc cảnh biển trong cái hồng hồng của sương sớm vô cùng thơ mộng, Phùng đã tiếp cận được cảnh chiếc thuyền ngoài xa vô cùng thơ mộng, anh đã bấm máy liên tục để ghi lại cảnh sắc trời cho này.

Tuy nhiên, cũng tại bãi biển ấy anh đã chứng kiến một nghịch cảnh của cuộc sống – cảnh bạo hành trong gia đình làng chài sống trong chính chiếc thuyền kia, từ một trong những con thuyền bước ra một người đàn ông to lớn, thô lỗ, phía sau là người đàn bà khốn khổ, đáng thương. Người đàn ông vừa đánh vừa chửi người đàn bà bằng những lời nói thậm tệ, tàn nhẫn nhất, trong khi đó người đàn bà không hề phản kháng, cũng không cầu xin van lài mà chỉ im lặng hứng chịu những trận đòn roi tàn nhẫn.

Cái nghịch lý của tình huống thể hiện trong sự đối lập giữa khung cảnh thiên nhiên đẹp đẽ, toàn bích nhưng trong khung cảnh ấy lại tồn tại những cảnh đời đen tối của những người dân nghèo. Khi chứng kiến cảnh bạo lực gia đình, Phùng đã ném máy ảnh xuống đất để chạy lại giúp đỡ người đàn bà nhưng lại bị nạn nhân từ chối quyết liệt. Chính nghịch cảnh cùng thái độ của người đàn bà hàng chài khiến cho Phùng không sao hiểu được.

Người đàn bà bất hạnh, nạn nhân của bạo lực gia đình bị chính chồng của mình ngược đãi nhưng vẫn cam chịu sống với người đàn ông tàn nhẫn, vũ phu. Khi biết được trận đòn roi trên bãi biển chỉ là một trong rất nhiều trận đòn khác “ba ngày một trận nhẹ, năm ngày một trận nặng”, Phùng cũng như độc giả bàng hoàng, không thể tin nổi trước thái độ cam chịu một cách mù quáng của người đàn bà ấy. Không những thế, khi được Phùng và Đẩu giúp đỡ để bỏ đi người đàn ông vũ phu, thoát khỏi cuộc sống đọa đày như trong địa ngục thì người đàn bà ấy đã quyết không bỏ chồng, quỳ xuống van lạy để không bỏ chồng và bênh vực cho người chồng tàn nhẫn ấy.

Qua câu chuyện của người đàn bà hàng chài, Phùng và Đẩu cũng đã nhận ra nhiều góc khuất tối tăm của cuộc sống, từ đó Phùng cũng nhận thức sâu sắc về nghệ thuật và cuộc sống. Cái đẹp ngoại cảnh mà Phùng phát hiện chỉ là cái đẹp đẽ bề ngoài nhưng sâu bên trong cái đẹp đẽ ấy lại che khuất đi những cái khốn khổ của đời sống. Khi mới phát hiện ra khung cảnh trời cho, Phùng đã đắm chìm trong khát khao sáng tạo nghệ thuật, cảm thấy nhẹ nhõm như được thanh lọc con người, nhưng sau đó anh lại phát hiện ra sự thật xù xì, tàn nhẫn bên trong cái khung cảnh toàn bích đó.

Cái đẹp của khung cảnh thiên nhiên có thể che khuất đi sự thật tàn nhẫn thì cũng chính cái sự thật, nghịch lý của cuộc sống cũng có thể làm cho cái đẹp bị khuất lấp, bởi khi nhận thức được những góc khuất của cuộc sống, nhìn lại bức tranh cảnh biển mà mình đã chụp ảnh, Phùng lại cảm thấy trăn trở, nhức nhối với những suy tư về cuộc sống.

Từ cái phức tạp của góc khuất cuộc đời, Phùng bỗng nhận ra rằng, để hiểu được sự thật của đời sống không chỉ nhìn nhận, đánh giá bên ngoài mà cần nhìn sâu vào bản chất của cuộc sống ấy, người nghệ sĩ phải có cái nhìn đa diện mà không thể nhìn như “chiếc thuyền ngoài xa”.

Không chỉ nhận thức về nghệ thuật, mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời mà câu chuyện của người đàn bà còn mang đến bước ngoặt về nhận thức về con người và xã hội của Phùng. Đằng sau dáng vẻ cam chịu một cách vô lý đáng trách lại là một người đàn bà hiểu biết, đáng thương. Dù bị đánh đập nhưng người đàn bà ấy quyết không chịu bỏ chồng vì có lý do riêng của mình, chị ta muốn những đứa con có một gia đình hoàn chỉnh, được ăn no. Người đàn bà ấy cũng hiểu về người chồng của mình, rằng sự tàn nhẫn hiện tại không phải là bản chất mà do người đàn ông ấy quá khổ.

Để giải quyết những vấn đề của cuộc sống không chỉ dựa vào thiện chí, tấm lòng, pháp luật mà còn cần sự thấu hiểu về cuộc sống và có giải pháp thiết thực, bởi điều người đàn bà mong muốn ở đây không phải sự giải thoát khỏi người chồng vũ phu mà là một giải pháp để cuộc sống đỡ nghèo khổ, khốn khó.

Như vậy, tình huống truyện của Chiếc thuyền ngoài xa không chỉ là phát hiện mang tính khám phá của Phùng mà còn là tình huống nghệ thuật đặc sắc được dựng lên để thể hiện những quan điểm, triết lí nhân sinh sâu sắc của Nguyễn Minh Châu.

Tình huống truyện Chiếc thuyền ngoài xa – Mẫu 3

Đối với một tác phẩm truyện ngắn điều làm nên linh hồn và thành công của truyện đó chính là cốt truyện hấp dẫn. Và để cho ra đời được một cốt truyện hấp dẫn đòi hỏi tác giả phải xây dựng được một tình huống truyện trau chuốt, mỹ mãn. Chiếc thuyền ngoài xa là một truyện ngắn như thế. Với một cốt truyện tài tình, bất ngờ Nguyễn Minh Châu đã truyền tải thành công được ý tưởng của mình và để lại nhiều ấn tượng khó quên trong lòng độc giả.

Trước tiên ta cần hiểu tình huống truyện là gì mà lại có vai trò quan trọng đến như thế. Tình huống truyện là cách sắp xếp các sự việc, không gian, thời gian, nhân vật theo một trình tự hợp lí để thông qua đó nhân vật hiện lên với màu sắc tâm lý rõ nét nhất, làm nổi bật chủ đề của tác phẩm.

Thông thường trong truyện ngắn có ba loại tình huống truyện phổ biến: tình huống hành động; tình huống nhận thức và tình huống tâm trạng. Trong đó, tình huống hành động là xây dựng hành động có tính bước ngoặt cho tạo hình nhân vật; tình huống tâm trạng thiên về cảm xúc, diễn biến tâm lí nhân vật ở mặt trong và mặt ngoài còn tình huống nhận thức là những giây phút nhân vật tự chiêm nghiệm; tự giác ngộ những chân lí thông qua những bối cảnh cụ thể. Truyện ngắn “ chiếc thuyền ngoài xa” được xây dựng trên tình huống truyện nhận thức.

Tình huống truyện đầu tiên được mở ra hết sức độc đáo: Anh phóng viên Phùng là một tay săn ảnh nghệ thuật. Phùng có thể bỏ ra vài tuần đi công tác và vài ngày để kiếm tìm cho mình một bức ảnh ưng ý. Vào một buổi sáng sớm lang thang trên bờ biển, anh vô tình bắt chụp khoảnh khắc tuyệt đẹp của đất trời sương mờ: hình ảnh con thuyền mở ảo trong sương sớm nhạt nhòa. Dưới con mắt người nghệ sĩ, cảnh vật ấy hiện lên thật đẹp, thật nên thơ: vẻ đẹp trên mặt biển mờ sương như một bức tranh mực tàu của danh họa thời cổ, mũi thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe vào bầu sương mù trắng như sữa và màu hồng của mặt trời. Con người mang dáng dấp của sự làm chủ, vĩ đại đầy tự hào: ngồi im phăng phắc như tượng trên mũi thuyền đang hướng mặt vào bờ. Bức tranh thiên nhiên hiện lên trong tâm tưởng người nghệ sĩ mang vẻ đẹp thanh nhã, toàn bích, gây nên xúc động “bóp nghẹn trái tim”. Và rồi từ cái đẹp, người nghệ sĩ ấy thoảng thốt nhận ra rằng: À cái đẹp có sức lan tỏa vô cùng mãnh liệt, nó như gia vị làm sáng tâm hồn người, thanh lọc tâm hồn ta. Khoảnh khắc cái đẹp của tạo hóa lúc này choáng ngợp lấy tâm hồn Phùng, anh không cưỡng nổi lòng mình bấm máy lia lịa để thu hết cái khoảnh khắc đáng giá vô ngần ấy.

Thế nhưng khi con thuyền cập bờ, bước ra từ bức tranh toàn bích ấy lại là một câu chuyện đau xót. Đó là vẻ mệt mỏi, bơ phờ của những người hàng chài sau chuyến ra khơi mệt nhọc mà chẳng thu được gì. Là hình ảnh của người chồng vũ phu, thẳng tay rút chiếc thắt lưng lính ngụy ngày xưa ra quật tới tấp vào lưng vợ mình, vừa đánh vừa nguyền rủa cay nghiệt: “Mày chết đi cho ông nhờ, chúng mày chết hết đi cho ông nhờ,,,” Người đàn bà không hề chống cự, phản kháng mà chỉ biết khóc lóc, van nài, cam chịu trong vô vọng, mặc cho ông chồng thẳng tay hành hạ thân xác mình. Tại sao lại như vậy? Hiện diện trong tâm trí Phùng khiến anh chẳng thể nào lí giải cho kì được. Chưa kịp định hình thì trước mắt anh hình ảnh một đứa trẻ nhỏ lao tới, đó có lẽ là đứa con của mụ đàn bà kia. Nó lao tới chỗ bố nó, giật chiếc thắt lưng rồi vung mạnh đập vào ngực bố nó để bảo vệ mẹ nó. Trời một đứa trẻ tại sao lại có thể làm như thế với người đã sinh ra nó có công dưỡng dục nó. Nghịch lý của của cuộc sống đã hiện diện quanh đây: một người vợ tốt bị hành hạ nhưng vẫn không bỏ chồng; một người chồng ghét vợ, đánh vợ nhưng không bỏ vợ và một đứa con có thể sẵn sàng xuống tay với bố để bảo vệ mẹ;..Tình huống truyện đi từ những bất ngờ này đến bất ngờ khác, chuyển đổi linh hoạt, thống nhất đã bộc bạch nỗi niềm trăn trở của Nguyễn Minh Châu, đó là mối quan hệ giữa nghệ thuật giữa văn chương với cuộc sống con người. Bước ra từ một bức tranh toàn bích, đẹp đẽ chưa chắc đã là một sự hoàn hảo, đôi khi nó lại chính là một sự thật trần trụi. Nghệ thuật là một cái gì đó xa vời, mờ ảo như chiếc thuyền ngoài khơi xa; còn hiện thực cuộc sống lại chỉ được hiện diện khi nó được quan sát một cách trực tiếp, rõ nét, tai nghe mắt thấy. Nghệ thuật chỉ vẹn tròn và có ý nghĩa chỉ khi nó khắc họa được hết cuộc sống, phản ánh được cuộc sống, phát triển cuộc sống tốt đẹp hơn. Nỗi lòng của Nguyễn Minh Châu cũng thay lời mà Nam cao muốn gửi gắm: “nghệ thuật không cần phải là ánh trăng lừa dối, không nên là ánh trăng lừa dối, nghệ thuật chỉ có thể là tiếng đau khổ kia, thoát ra từ những kiếp lầm than… (Trăng sáng)”.

Đâu chỉ dừng lại ở đó, Nguyễn Minh Châu còn mang đến một triết lý nhân sinh sâu sắc qua một tình huống đặc sắc nữa. Đó chính là giây phút tại huyện khi người đàn bà được bao công Đẩu hết sức khuyên răn, đưa ra đủ mọi thứ lí lẽ hợp tình hợp lí trên đời nhưng người đàn bà kham khổ kia vẫn xin không bỏ chồng. Dưới con mặt người ngoài cuộc nhìn vào thì bỏ chồng là cách tốt nhất để giải thoát cho chị ta, để chị ấy được sống cuộc sống tốt đẹp hơn thế nhưng chị ta lại xin, van nài không cho bỏ chồng. Người đàn bà ấy có những lí lẽ cho riêng mình, người đàn bà ấy đã nhìn thấu suốt một cuộc đời, đã trải nghiệm những cái mà Đẩu và Phùng chưa bao giờ thấy được: “các chú đâu có thể hiểu được cái việc của các người làm ăn lam lũ, khó nhục…”, “ chưa bao giờ các chú biết như thế nào là nỗi vất vả của người đàn bà trên một chiếc thuyền không có đàn ông…”, “Đàn bà ở thuyền chúng tôi phải sống cho con chứ không phải sống cho mình như ở trên đất được!.

Những lời thở than người đàn bà hàng chài khiến Đẩu và Phùng vỡ lẽ được nhiều điều: Phán quyết bỏ chồng của Tòa dưới con mặt của người ngoài đó là sự giải thoát cho người phụ nữ nhưng thực ra nó lại là quyết định đánh đổi hết tất cả của người vợ; người đàn bà dù mạnh mẽ đến đâu cũng cần có một bờ vai nương tựa, chở che; Người đàn ông vũ phu ấy lại đáng thương hơn là đáng trách và một chân lý không thể chối bỏ: những kiến thức sách vở chỉ là kẻ ngây thơ trước thực tế muôn màu, muôn sắc, phức tạp.

Với hai tình huống truyện độc đáo, bất ngờ được đặt xen kẽ, thống nhất trong cốt truyện đã làm nổi bật lên chiều sâu tư tưởng và giá trị cho truyện ngắn. Thông qua truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa nhà văn Nguyễn Minh Châu muốn nhắn gửi đến độc giả một triết lý vô cùng sâu sắc: Để thấu hiểu hết cái sự đời ta không nên chỉ ngắm nhìn nó qua lăng kính của sách vở mà phải đi sâu đi sát vào thực tế, tìm tòi, khám phá, và cảm nhận để có thể ngắm nhìn hết cái khối đa diện của cuộc sống.

Tình huống truyện Chiếc thuyền ngoài xa – Mẫu 4

Được đánh giá là một trong những “người mở đường tinh anh và tài năng” (Nguyên Ngọc) của văn học Việt Nam thời kỳ đổi mới, Nguyễn Minh Châu luôn luôn khao khát khám phá những khía cạnh phức tạp và bí ẩn của đời sống con người. Sau năm 1975, những sáng tác của Nguyễn Minh Châu thể hiện những trăn trở khôn nguôi của nhà văn trước những mảng tối hiện thực của cuộc sống thời kì hậu chiến. “Chiếc thuyền ngoài xa” là một trong những tác phẩm như thế. Trong truyện ngắn nhà văn có viết “Một cái gì đó vừa vỡ ra trong đầu vị Bao Công của cái phố huyện vùng biển, lúc này trông Đẩu rất nghiêm nghị và đầy suy nghĩ” Câu văn đã tô đậm ý nghĩa của tình huống truyện nhận thức được nhà văn xây dựng trong truyện ngắn này.

Truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa được viết năm 1983 đã thể hiện được những khám phá quan trọng của nhà văn về cuộc sống và nghệ thuật ở thời kỳ mới. Thành công nổi bật về nghệ thuật của Nguyễn Minh Châu trong tác phẩm này có thể kể tới việc xây dựng tình huống truyện vô cùng độc đáo.

Tình huống truyện là một sự kiện đặc biệt của đời sống được nhà văn mô tả trong tác phẩm của mình, tại sự kiện đó nhà văn đã làm sống dậy một tình thế bất thường có tính chất éo le gây bất ngờ trong quan hệ giữa các nhân vật, cũng qua sự kiện đó tính cách nhân vật được bộc lộ sắc nét, ý tưởng của nhà văn cũng được hiện hình khá trọn vẹn.

Tình huống truyện được chia ra rất nhiều loại, trong đó Chiếc thuyền ngoài xa là tình huống truyện nhận thức của nhà văn về cuộc đời và nghệ thuật qua sự thể hiện nhận thức của nhân vật trong tác phẩm về vấn đề này.

Sau nhiều ngày tìm kiếm, Phùng đã phát hiện ra một cảnh đẹp tuyệt vời để nhận ra bản thân cái đẹp cũng chính là một giá trị đạo đức và để thấy được những giây phút trong ngần của tâm hồn “Trong giây phút bối rối, tôi tưởng chính mình vừa khám phá thấy cái chân lý của sự toàn thiện, khám phá thấy cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn” và Phùng đã bấm máy liên tục để thu hết vẻ đẹp tuyệt đỉnh của cảnh vật vào trong ống kính của mình.

Thế nhưng, Phùng đã phát hiện ra một sự việc vô cùng tàn nhẫn trong đời sống hiện thực – đó là sự việc người đàn ông làng chài đánh đập, chửi rủa vợ mình một cách tàn tệ ngay trên bãi cát – nơi Phùng đang say sưa với cảm hứng sáng tạo nghệ thuật. Sự việc này khiến Phùng kinh ngạc, đau đớn để từ đó nhận ra những điều phi lý, những sự thật trần trụi vẫn luôn tồn tại trong cuộc sống bề bộn quanh mình. Phùng đã từng trải qua chiến tranh, đã cầm súng để bảo vệ hòa bình và hạnh phúc cho con người nên anh không thể chấp nhận nổi cách ứng xử tàn nhẫn, độc ác của lão đàn ông kia. Đó chính là lý do khiến Phùng không chỉ kinh ngạc phẫn nộ mà còn có những hành động bột phát: Anh quăng chiếc máy ảnh xuống đất, xông vào ngăn cản hành động vũ phu của người đàn ông để bênh vực người đàn bà bất hạnh, yếu đuối. Phản ứng trong tình cảm và hành động của Phùng khi ấy cho thấy anh không chỉ là một người nghệ sĩ có niềm say mê với cái đẹp mà còn là con người có tấm lòng nhân ái và ý thức trách nhiệm. Cũng chính tấm lòng và trách nhiệm ấy đã khiến anh dù hoàn thành nhiệm vụ của một phóng viên vẫn quyết định ở lại vùng biển thêm mấy ngày để cùng Đẩu giải quyết việc.

Sau đó, câu chuyện ở tòa án huyện: Cả Phùng và Đẩu đã phải đi từ bất ngờ này đến bất ngờ khác về người đàn bà – nạn nhân của tình trạng bạo lực gia đình kia. Mang tâm lí của một người tự coi mình là ân nhân, xuất hiện để giúp đỡ, che chở bênh vực cho người đàn bà bất hạnh để giúp chị ta thoát khỏi những bi kịch trong cuộc sống của mình , Phùng và Đẩu đã vô cùng bất ngờ khi người đàn bà ấy không nghe theo lời khuyên, từ chối sự giúp đỡ và một mực van xin để không phải bỏ chồng. Sự việc này bất ngờ đến mức Phùng vừa kinh ngạc, vừa khó hiểu, vừa bị sốc tới mức căn phòng đang lộng gió biển mà anh có cảm giác như bị rút hết không khí để trở nên ngột ngạt. Những cảm giác sâu sắc nhất, mãnh liệt nhất mà Phùng cảm nhận được từ câu chuyện này lại có được chính từ phát hiện mới của anh về con người của người phụ nữ ấy – đó là những phẩm chất đích thực ẩn giấu sau bề ngoài nhẫn nhục cam chịu và có phần u mê. Hóa ra, người phụ nữ ấy hoàn toàn không giống với những gì Phùng và Đẩu thấy: Đằng sau vẻ cam chịu nhẫn nhục là sự hiểu biết, lòng vị tha, tình yêu thương sâu sắc – những phẩm chất chỉ có được ở một người có nhiều trải nghiệm cuộc đời và hiểu được ý nghĩa đích thực của cuộc sống. Chị nhẫn nhục là vì thương con, chị cam chịu vì lòng độ lượng, vị tha, vì thấu hiểu nguyên cớ dẫn đến những hành động độc ác vũ phu của người chồng và trên hết vì chị có một đức hi sinh vô bờ bến. Tất cả những điều này khiến cả Phùng và Đẩu không thể tiếp tục nhìn chị ta bằng cái nhìn thương hại.

Và rồi “Một cái gì đó vừa vỡ ra trong đầu vị Bao Công của cái phố huyện vùng biển, lúc này trông Đẩu rất nghiêm nghị và đầy suy nghĩ”. Khát vọng, nhu cầu của con người và thực tế cuộc sống mà con người phải đối mặt: Người đàn bà trong câu chuyện chỉ mong có một cuộc sống bình yên, êm ấm, mong được thấy những đứa trẻ ăn no, muốn thấy cảnh vợ chồng quây quần bên nhau để có những phút giây vui vẻ.

Chính những điều bất ngờ và đầy nghịch lý mà Phùng chứng kiến đã khiến anh không thể tiếp tục nhìn cuộc sống bằng một cái nhìn giản đơn. Nó buộc anh phải suy nghĩ để nhận thức lại tất cả. Cuộc sống chứa đầy những phức tạp, bất ngờ con người ta muốn hiểu được thì cần đi sâu và nhìn nhận mọi thứ đa diện đa chiều hơn.

Qua tình huống truyện Nguyễn Minh Châu giúp ta nhận ra sự phức tạp ở đời sống con người với những hiện tượng không dễ để đánh giá, những mối quan hệ không dễ để cắt nghĩa lí giải. Không phải ngẫu nhiên mà Nguyễn Minh Châu đã lựa chọn người kể chuyện trong truyện ngắn này là một người nghệ sĩ bởi chính sự mẫn cảm cái nhìn sâu sắc mang tính phát hiện và ý thức trách nhiệm với cuộc đời của nghệ sĩ Phùng đã giúp Nguyễn Minh Châu gửi gắm một quan niệm, một yêu cầu với nghệ thuật: Nghệ thuật cần hướng tới cái đẹp song nghệ thuật không thể chỉ là chiếc thuyền ngoài xa. Nghệ thuật chỉ có ý nghĩa khi bắt nguồn từ cuộc sống, là tiếng nói của đời sống trở thành một phần của cuộc sống này.

Tình huống truyện Chiếc thuyền ngoài xa – Mẫu 5

Nguyễn Minh Châu là một nhà văn có phong cách rất độc đáo, trong mỗi tác phẩm của mình ông đều lồng ghép một triết lý sống sâu sắc gửi tới người đọc của mình.

Tác phẩm “Chiếc thuyền ngoài xa” là một tác phẩm hay kể về số phận của người đàn bà vùng biển nghèo khổ lam lũ, hy sinh cho chồng cho con không than thở, oán hận nửa lời. Một đức hy sinh nhẫn nhịn, cam chịu tới tận cùng của mọi nỗi đau làm lay động trái tim người đọc sâu sắc.

Trong truyện ngắn của mình tác giả đã tạo ra tình huống truyện vô cùng độc đáo. Anh phóng viên, nhiếp ảnh gia Phùng đi thực tế săn ảnh nghệ thuật tìm cái đẹp hoàn mỹ trong cuộc sống để làm lịch. Nhưng rồi tình cờ anh gặp được một người đàn bà tuổi trung niên, rồi phát hiện ra một bức tranh tuyệt tác đó chính là hình ảnh chuyến thuyền ngoài xa thấp thoáng trong sương sớm, khi ẩn khi hiện, thiên nhiên hiện lên bao la trước mắt anh khiến cho anh vô cùng mừng rỡ vì tìm được tuyệt phẩm của đời mình.

Chiếc thuyền ngoài xa thật đẹp biết bao, nhưng khi nó lại gần thì anh phóng viên Phùng phải chứng kiến một sự thật đau lòng, bị thương đó hình ảnh những người nông dân lao động nghèo khổ. Họ đang làm việc một cách cực nhọc không hề hạnh phúc. Anh nghe thấy người ngư dân quát tháo vợ với những lời lẽ tức giận, căm phẫn “Cứ ngồi yên đấy. Động đậy tao giết cả mày bây giờ”. Hình ảnh người ngư dân hiện lên khuôn mặt đỏ căng, phừng phừng tức giận lão rút chiếc thắt lưng da ngày xưa quất tới tấp vào người phụ nữ trước mặt, rồi đánh xong dường như mệt quá hắn há mồm thở hồng hộc như con lợn đói ăn, hai hàm răng nghiến lại, cứ mỗi lên vùng dây lưng lên rồi quăng xuống hắn lại rít lên “mày chết đi cho ông nhờ”.

Hình ảnh người đàn bà nhẫn nhịn, chịu đựng mọi đòn roi những lời lăng nhục xỉa xói của chồng không một lời oán thán, hay cãi lại, không một sự chống cự dù là yếu ớt nhất khiến cho Phùng sững người kinh ngạc. Rồi Phùng thấy một người con trai chạy tới chỗ người đàn ông trung niên kia cướp lấy thắt lưng trong tay ông bố của mình. Nó uất ức cầm chiếc thắt lưng và vung tay mạnh quật chiếc thắt lưng da vào vùng ngực của người đàn ông trung niên – chính là bố mình để bảo vệ người đàn bà tội nghiệp là mẹ nó. Một hành động bộc phát, một tình huống nghịch lý.

Tình huống truyện của tác giả vô cùng éo le, giữa một bên là sự huyền ảo, mê đắm của cái đẹp tựa như thần tiên long lanh trong sương sớm đó chính là hình ảnh chiếc thuyền đánh cá ngoài khơi, với sự thật phũ phàng về những thân phận con người sở hữu chiếc thuyền đánh cá đó.

Những số phận bị cuộc sống ngược đãi, lam lũ không có hạnh phúc. Một tình huống truyện thật éo le, bi kịch tạo nên dấu ấn khó phai trong lòng người đọc. Đồng thời thể hiện quan điểm của tác giả là nghệ thuật trước hết phải gắn liền với đời sống thực tế của con người. Cũng giống như nhà văn Nam Cao đã từng nói “nghệ thuật không cần phải là ánh trăng lừa dối, không nên là ánh trăng lừa dối, nghệ thuật chỉ là sự đau khổ thoát ra từ những kiếp người lầm than”.

Một tình huống nữa khá bi kịch độc đáo được tác giả xây dựng lên khiến người đọc không khỏi ám ảnh và suy nghĩ: Đó là người đàn bà được quan tòa mời đến để nhằm giải quyết vụ việc con đánh cha và khuyên người đàn bà hãy ly dị với người chồng vũ phu hà khắc kia đi, bởi chính quyền đã nhiều lần khuyên nhủ răn đe anh ta nhưng không hề có sự cải thiện. Anh chồng vẫn thường xuyên đánh vợ rất tàn nhẫn. Tuy nhiên, người đàn bà đã giải thích, rằng đàn bà sống ở thuyền chúng tôi phải sống cho con chứ không sống như những người trên đất được. Một người đàn bà cam chịu và hiểu rõ nỗi khổ của thân phận mình, nên bà không bao giờ oán thán.

Những lời lẽ chân thành của người đàn bà kia đã giúp cho những người đại diện cho quan tòa, cho công lý công bằng trong xã hội hiểu ra nghịch lý của cuộc đời đó là “Sống ở thuyền cần phải có một người đàn ông chèo lái dù hắn tàn bạo độc ác”. Những người làm công lý luôn muốn mang tới cuộc sống tốt đẹp cho những số phận những hoàn cảnh tăm tối, nhưng phải có giải pháp thực tế phù hợp, còn nếu giải pháp không thỏa đáng thì lòng tốt sẽ trở thành thứ lý thuyết xa rời thực tế, xa xỉ, xa hoa mà thôi.

Thông qua tình huống truyện này khiến cho nhân vật Phùng nhận ra được bản chất thật sự của cuộc sống không thể nhìn từ bên ngoài mà phải đi sâu vào bên trong nhiều phương diện khác nhau thì mới có thể cảm nhận rõ được. Có những thứ khi nhìn từ xa ta thấy chúng rất đẹp nhưng lại gần mới hiểu được những xấu xa, đau khổ bên trong nó.

Tình huống truyện Chiếc thuyền ngoài xa – Mẫu 6

Một trong những tác phẩm tạo nên tiếng vang của Nguyễn Minh Châu đó chính là “Chiếc thuyền ngoài xa”. Tác phẩm được in trong tập truyện ngắn “Bến quê” (1985). Thành công của Nguyễn Minh Châu trong tác phẩm này đó chính là xây dựng được tình huống truyện vô cùng độc đáo. Thông qua tình huống truyện ấy ta thấy được bức tranh hiện thực đời thường có phần éo le của những người lao động nghèo sau chiến tranh.

Để làm nên thành công của một tác phẩm truyện ngắn, ngoài khắc họa nhân vật có tính cách, có số phận rõ ràng thì tình huống truyện giữ vai trò là hạt nhân của toàn bộ câu chuyện. Dường như chính tình huống truyện mà Nguyễn Minh Châu tạo ra đã khiến người đọc phải xoáy sâu cảm nhận để rồi giác ngộ chính những chân lý mà nhân vật được trải qua.

Trong “Chiếc thuyền ngoài xa”, tình huống truyện được Nguyễn Minh Châu xây dựng bởi những nghịch lý. Đó là sự đối lập giữa nghệ thuật và thực tế. Câu chuyện mở ra bằng “bức tranh mực tàu của danh họa thời cổ” dưới con mắt của người nghệ sĩ Phùng. Đó là một vẻ đẹp hiếm có khó tìm, là “cảnh đắt trời cho” trong buổi bình minh. Dường như người nghệ sĩ òa lên sung sướng vì tâm hồn mình được gột rửa, trở nên trong trẻo hơn bao giờ hết khi bắt gặp được một khung cảnh đắt giá như vậy.

Đứng trước cảnh đẹp, người nghệ sĩ như Phùng phải cảm thán “có lẽ suốt cuộc đời cầm máy ảnh chưa bao giờ tôi thấy một cảnh đắt trời cho như vậy”. Đó là khoảnh khắc hạnh phúc tràn ngập tâm hồn. Ấy thế nhưng, tác giả đã xây dựng tình huống truyện đầy nghịch lý khi chỉ vừa phút trước Phùng hạnh phúc vì được nhìn thấy cảnh đẹp mê hồn, thì phút sau đã phải chứng kiến người chồng đánh vợ ngay trên chiếc thuyền ấy.

Tiếng quát vợ của người đàn ông “Cứ ngồi nguyên đấy. Động đậy tao giết cả mày đi bây giờ”dường như làm nghệ sĩ Phùng chợt bừng tỉnh. Những thứ đẹp đẽ lúc trước anh nhìn thấy giờ đã bị phá tan bởi vợ chồng hàng chài. Tác giả đã sử dụng những từ ngữ mạnh để miêu tả sự thực nghiệt ngã ấy, “Lão đàn ông lập tức trở nên hùng hổ, mặt đỏ gay,…. quất tới tấp vào lưng người đàn bà, lão vừa đánh vừa thở hồng hộc, hai hàm răng nghiến ken két, cứ mỗi nhát quất xuống lão lại nguyền rủa bằng cái giọng rên rỉ đau đớn”.Sự việc xảy đến khiến nghệ sĩ Phùng kinh ngạc đến mức “trong mấy phút đầu, tôi cứ đứng há mồm ra mà nhìn”.

Không dừng lại ở đó, tác giả còn đẩy lên cao trào với hình ảnh thằng con chạy vụt đến giằng chiếc thắt lưng quật tới tấp vào người đàn ông để bảo vệ mẹ. Sự việc ấy không chỉ xảy ra một lần, mà hình như nó là thói quen hàng ngày của gia đình hàng chài. Nhưng điều đó lại khiến Phùng cay đắng nhận ra đằng sau những điều đẹp đẽ của thiên nhiên chính là sự thật trần trụi đến đau lòng. Đó không đơn thuần là sự nghèo đói nữa, đó là những điều trái với luân thường đạo lý.

Không chỉ dừng lại ở tình huống truyện mà nghệ sĩ Phùng trải qua nơi bờ biển miền Trung, tác giả còn khiến cho Phùng và Đẩu phải thay đổi lối suy nghĩ cũ mòn của mình thông qua câu chuyện với người đàn bà hàng chài.

Người đàn bà hàng chài với vẻ ngoài vốn thô kệch nhưng lại tiềm ẩn bên trong vẻ đẹp tâm hồn sâu sắc. Những tưởng, người đàn bà bị chồng đánh đập mỗi ngày ấy sẽ chỉ chờ cơ hội để được giải thoát. Nhưng không, dù bị đánh đập, nguyền rủa bởi người chồng vũ phu, người đàn bà ấy vẫn van xin “quý tòa bắt tội con cũng được, phạt tù con cũng được, đừng bắt con bỏ nó” khi được tòa khuyên bỏ chồng.

Có lẽ với một người đàn bà hàng chài, không có người đàn ông bên cạnh chẳng thể nào vượt qua những lúc sóng gió ngoài biển kia. Thế rồi từ trong sâu thẳm nỗi lòng của người phụ nữ ấy ta thấy đẹp hơn bao giờ hết. Dù người chồng vũ phu, bà biết, chánh án Đẩu biết, nghệ sĩ Phùng cũng biết. Nhưng người đàn bà ấy vẫn giữ trong mình sự bao dung, bảo vệ cho người chồng “Lão chồng tôi khi ấy là một anh con trai cục tính nhưng hiền lành lắm, không bao giờ đánh đập tôi.”

Dường như người đàn bà ấy chẳng đổ lỗi cho số phận, cũng chẳng oán hận người chồng. Có chăng người đàn bà ấy nghĩ do mình đẻ nhiều quá. Nhưng giữa cuộc đời u ám như thế, người phụ nữ hàng chài lại vẫn giữ được sự vị tha và những vẻ đẹp trong tâm hồn. Niềm vui của người đàn bà ấy cũng thật đơn giản, “vui nhất là lúc ngồi nhìn đàn con tôi chúng được ăn no”.

Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa ta thấy được rõ nét tư tưởng và chủ đề mà Nguyễn Minh Châu muốn nhắc đến. Đó là những phát hiện sâu sắc về cuộc đời, con người của một người nghệ sĩ. Nghệ thuật không thể tách rời với cuộc đời, để có những bức tranh đẹp đều phải bắt nguồn từ cội rễ đời sống và phản ánh đời sống một cách chân thật nhất.

Tình huống truyện được tác giả khéo léo đan xen, nhờ đó cả chánh án Đẩu và nghệ sĩ Phùng vỡ ra nhiều điều. Trong đó cuộc sống hôn nhân không đơn giản như mọi người vẫn nghĩ, nó không dễ dàng giải quyết một cách dứt khoát được. Bởi chỉ có những người trong cuộc mới biết họ cần làm gì. Vậy nên không nên đánh giá điều gì qua vẻ bề ngoài, tất cả phải dùng con mắt đa chiều để nhìn, dùng trái tim ấm nóng để cảm nhận và dùng lý trí để giải quyết.

Và đôi khi trong thực tế lòng tốt, thiện chí chưa chắc là điều người khác cần. Những điều ấy cần phải gắn liền với thực tế, phải thấu hiểu họ trước khi đưa ra sự giúp đỡ. Vì có thể trong mắt ta họ đang cần giúp đỡ, nhưng trong mắt họ đó là cuộc sống thường nhật, quen thuộc.

Tình huống truyện mà Nguyễn Minh Châu đã xây dựng cũng như tấm gương phản chiếu chính chúng ta – những con người đang sống vì bản thân. Thông qua đó, mỗi người cần phải nhìn nhận lại bản thân để hoàn thiện nhân cách ngày càng tốt hơn.

Đặc biệt, thông qua tình huống truyện trong “chiếc thuyền ngoài xa” ta thấy được giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo sâu sắc của nhà văn. Đó là những uẩn khúc trong đời sống, là nạn bạo hành gia đình và cuộc chiến bảo vệ quyền sống của mỗi người. Là sự chia sẻ và cảm thông của tác giả với những phận đời đau khổ, tủi nhục. Thông qua đó cũng như một lời lên án của tác giả, đấu tranh với cái xấu, cái ác còn tồn tại trong mỗi gia đình.

Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa ta thấy được sự tinh tế và tài năng của tác giả. Thông qua mỗi tình huống, câu chuyện người đọc lại ngộ ra nhiều điều. Nó không chỉ mang ý nghĩa hiện thực sâu sắc, tác giả còn mang đến cho người đọc những cái nhìn mới về con người, về nghệ thuật.

Tình huống truyện Chiếc thuyền ngoài xa – Mẫu 7

Tình huống truyện của một tác phẩm văn học chính là nội dung về hoàn cảnh, bối cảnh khái quát của toàn bộ câu chuyện mà trong đó sẽ nổi bật lên một hay vài sự kiện điểm nhấn xảy ra. Nhờ đó hình ảnh, số phận của nhân vật được tái hiện rõ hơn, những tâm tư, triết lý nhà văn đặt vào tác phẩm cũng được độc giả cảm nhận rõ hơn sâu trong đó. Ở chiếc thuyền ngoài xa thì tình huống truyện chính là việc Phùng tình cờ chứng kiến được một cảnh tượng bất ngờ, tương phản nhau ngay bên bờ phá.Nhằm đem đến hiệu quả cho nhân vật có được những khám phá, nhận thức sâu sắc, rõ hơn nhờ việc tạo tình huống truyện ấn tượng của nhà văn.

Đầu tiên, từ xa là chiếc thuyền ngoài xa được nhiếp ảnh Phùng nhìn thấy , đây là cảnh thứ nhất. Phùng – một nghệ sĩ nhiếp ảnh của một tòa soạn báo. Vào một buổi sáng sớm thơ mộng, khung cảnh bình minh buổi sáng trên biển lung linh, đẹp ở từng đường nét hài hòa. Phùng lâng lâng xen một chút bối rối, lòng vui sướng trước khung cảnh này, ảnh liền giơ máy ảnh chụp lia lịa từng khoảnh khắc này. Từ phía xa kia chiếc thuyền dần tiến vào bờ, xé toang đi màn sương mù tiến thẳng vào đất ngay mắt Phùng là một cảnh tượng vô cùng lạ lùng. Người đàn bà từ trên thuyền bước xuống, theo sau chị ta là một người đàn ông thân hình vạm vỡ, rám nắng trên tay cầm dây thắt lưng bản to đang không ngừng quất mạnh vào người chị ta. Người chồng này vô cùng thô bạo, hung hăng đánh vợ không nương tay, vừa đánh vừa chửi những lời rất khó nghe. Dù thế nào thì người vợ kia cũng đứng một chỗ chịu đòn, không chống cự, tránh né khiến Phùng vô cùng ngạc nhiên, xót thương. Lúc sau Thằng nhóc con của họ lúc sau từ đâu chạy lại đánh bố để bảo vệ mẹ. Một cảnh tượng thứ hai nối tiếp cảnh thứ nhất khiến cho Phùng không kịp định hình, cảm nhận được chuyện gì xảy ra. Hai khung cảnh cách nhau không bao lâu nhưng để lại rất nhiều suy nghĩ trong người nhíp ảnh này, sự đối lập đó làm Phùng có phát hiện khác nhau.

Một khung cảnh đẹp tuyệt mỹ, như tranh vẽ được tả là Khung cảnh bầu trời trong xanh, ẩn hiện những vệt nắng sớm mai, phía xa chiếc thuyền ẩn hiện. Một người với tâm hồn nghệ sĩ bay bổng như Phùng thì vẻ đẹp thiên nhiên toàn bích này chính là cảm hứng để anh sáng tác. Phùng thưởng thức cảnh đẹp mà trong lòng “bối rối, trái tim như có ai bóp thắt vào” và cảm xúc của anh lúc đấy không diễn tả được, như đóng băng khi bắt được cảnh đắt giá như vậy. Sống cuộc đời thiện lành, cái đẹp sẽ dung hòa và đem lại cho con người suy nghĩ lạc quan, tích cực, có ý nghĩa hướng thiện.Như người xưa đã từng cho rằng: “Bản thân cái Đẹp là đạo đức”. Phùng, một người nghệ sĩ luôn đi tìm cái Đẹp nên trước khung cảnh đó anh chụp lia lịa, hài lòng với tác phẩm nghệ thuật ảnh chụp được qua ống kính.

Trái ngược với khung cảnh đẹp kia là một cảnh tượng bạo lực gia đình. Chứng kiến cảnh tượng này Phùng ngạc nhiên, không tin vào mắt mình. Hiện trạng man rợ như thế này, đàn ông mà lại cầm roi đánh phụ nữ ngay giữa xã hội tiến bộ, cải tiến, văn minh như này mà vẫn còn tồn tại, anh đau xót nghĩ về điều này. Nhưng Phùng đâu biết rằng chiến tranh đi qua, đâu đó trong xã hội vẫn còn những gia đình đói nghèo, chật vật vì miếng ăn manh áo. Như thế, nếu cảnh thiên nhiên ban sáng làm rung động Phùng thì ở cảnh tượng này làm Phùng hụt hẫng bấy nhiêu.

Hai cảnh tượng đem đến cho Phùng thêm những khám phá mới. Nghệ thuật là cái Đẹp chân thiện mỹ là suy nghĩ trong Phùng cho đến khi chứng kiến cảnh tượng thứ hai thì Phùng đã tự nhận thức được nhiều điều. Đối tượng của nghệ thuật không phải lúc nào cũng là cái Đẹp, có thể lớp vỏ bên ngoài lung linh nhưng bên trong đó là một hiện thực trần trụi. Do đó với tất cả mọi thứ trong cuộc đời thì chúng ta cần có cái nhìn toàn diện, đa chiều, có chiều sâu để cảm nhận. Ở đây, tình huống truyện nhà văn tạo ra mang đến hiệu quả trong việc nhận thức, bày tỏ quan điểm nghệ thuật ở thời kỳ đổi mới, theo sát hiện thực và không rời xa chủ nghĩa nhân đạo.

Từ đây tình huống tiếp theo nảy nở, đó là câu chuyện Chánh án tòa can thiệp đề nghị người đàn bà này ly hôn, giải thoát cho cuộc sống của mình. Sau khi nghe giãi bày của chị ta, Phùng và Đẩu mới vỡ lẽ nhiều điều, những thứ lý thuyết trong sách vở chưa chắc đúng, trùng khớp với thực tế cuộc sống. Chúng ta cần tôn trọng cái nhìn, lập trường khác nhau, đó chính là tinh thần dân chủ trong sáng tác.

Có thể xem điều ấn tượng, ý nghĩa tạo nên tác phẩm chính là tình huống truyện. Sau tất cả những nghịch lí, nghịch cảnh thì Phùng và Đẩu đã có được nhận thức mới mẻ, có chiều sâu. Một tác phẩm nhân văn dành cho cho người đọc.

Phân tích tình huống truyện Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu để thấy được mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống và đặt ra một vấn đề hết sức quan trọng của xã hội là khi nhìn cuộc sống chúng ta phải có cái nhìn đa chiều, chúng ta mới hiểu cuộc sống sâu sắc hơn.

Tình huống truyện Chiếc thuyền ngoài xa gồm dàn ý kèm theo 11 bài văn mẫu lớp 12 hay được Mobitool tổng hợp từ bài làm hay nhất của học sinh trên cả nước. Vậy sau đây là dàn ý và 11 bài phân tích tình huống truyện, mời các bạn cùng theo dõi bài viết dưới đây.

Dàn ý tình huống truyện Chiếc thuyền ngoài xa

I. Mở bài

– Giới thiệu tác giả tác phẩm và nêu bật được tình huống truyện độc đáo trong tác phẩm là gì.

II. Thân bài

1. Giới thiệu chung

• Nguyễn Minh Châu là nhà văn giàu tâm huyết, luôn trăn trở về một nền văn học xứng đáng với tầm vóc dân tộc và với sự kỳ vọng của nhân dân.
• Từ cảm hứng sử thi lãng mạn, huyền ảo đã từng tạo nên vẻ đẹp rực rỡ trong các tác phẩm thời kì chiến tranh, cảm hứng của ông dần dần chuyển sang tính chất triết luận về những giá trị nhân bản đời thường, khám phá ý nghĩa bản chất con người trong cuộc mưu sinh, trong hành trình nhọc nhằn kiếm tìm hạnh phúc và hoàn thiện nhân cách. Hai tập truyện ngắn “Người đàn bà trên chuyến tàu tốc hành” (1983) và “Bến quê” (1985) đã đưa Nguyễn Minh Châu lên vị trí “Người mở đường tinh anh và tài năng” (Nguyên Ngọc) của văn học nước ta từ sau năm 1975.
• Truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” được in lần đầu tiên trong tập “Bến quê“, sau được tác giả lấy làm tên chung cho cả tuyển tập truyện ngắn của mình, in năm 1987. Trong thiên truyện ngắn này, Nguyễn Minh Châu đã tạo dựng được một tình huống truyện vô cùng đặc sắc.

2. Phân tích tình huống truyện trong “Chiếc thuyền ngoài xa”

a. Định nghĩa tình huống truyện:

– Là hoàn cảnh được tác giả tạo dựng bằng một sự kiện đặc biệt để từ đó thể hiện được chủ đề, tư tưởng của tác giả.

b. Tình huống truyện trong “Chiếc thuyền ngoài xa” được xây dựng qua việc phát hiện ra những nghịch lý của Phùng, một nghệ sĩ nhiếp ảnh săn tìm cái đẹp ở ngoài bãi biển và ở toà án huyện

– Ở ngoài bãi biển

• Phát hiện thứ nhất đầy thơ mộng: Bức tranh thiên nhiên toàn bích của chiếc thuyền lưới vó đang tiến gần bờ trong buổi sớm mai “trước mắt tôi là một bức tranh mực tàu… tôi tưởng chính mình vừa khám phá cái chân lý của sự hoàn thiện…”. Trong đôi mắt người nghệ sĩ khát khao cái đẹp thì đó là “cảnh đắt trời cho” chứa đựng chân lý sự hoàn thiện, khiến tâm hồn anh như được gột rửa, thanh lọc.
• Phát hiện thứ hai đầy nghịch lý, phi nghệ thuật: Cảnh tượng xấu xí: người đàn bà xấu xí, mệt mỏi, người đàn ông cục mịch, hung bạo. Thiếu tính người: người chồng đánh đập vợ thô bạo, đứa con bảo vệ mẹ, đánh lại cha => Người nghệ sĩ cay đắng nhận ra: đằng sau cái đẹp cảnh “đắt” trời cho là khung cảnh xấu xí, chứa đựng sự thật tàn nhẫn – nạn bạo hành gia đình.

– Trong toà án huyện

+ Người đàn bà dù bị đánh đập, bị nguyền rủa mỗi ngày bởi người chồng vũ phu nhưng khi tòa khuyên bà bỏ chồng thì bà lại van xin “quý tòa bắt tội con cũng được, phạt tù con cũng được, đừng bắt con bỏ nó”. Với bà “người đàn bà trên một chiếc thuyền không có đàn ông” là rất khó khăn. Dù người đó có vũ phu thì cũng cần đến những lúc sóng gió ngoài biển khơi.

Niềm vui của bà là được ngắm con cái ăn no, ngủ say và chờ đợi những đôi lúc “vợ chồng con cái hòa thuận vui vẻ”, người đàn bà trên thuyền sống vì con.

• Câu chuyện người đàn bà khiến Phùng và Đẩu một lần nữa nhận thức sâu hơn về cuộc đời:
• Cuộc sống mưu sinh có thể làm người hiền lành trở nên thô bạo.
• Đằng sau vẻ xấu xí kia thì người đàn bà lại nhân hậu, vị tha, hiểu đời.
• Vị chánh án nhận ra cuộc sống hôn nhân không dễ dàng giải quyết được bằng cách dứt khoát như anh nghĩ.
• Nhà nhiếp ảnh nhận ra nghệ thuật thì đẹp đấy nhưng cuộc đời sinh ra nghệ thuật vẫn nhiều khiếm khuyết. Hình thức bên ngoài của người đàn bà không nói lên được lòng vị tha, nhân hậu và nỗi đau bên trong. Người cán bộ đôi khi lại chưa thể thấu hiểu vì còn thiếu trải nghiệm.

3. Ý nghĩa tình huống truyện:

– Tư tưởng và chủ đề của tác phẩm được thể hiện qua tình huống truyện: Đó là những phát hiện sâu sắc của người nghệ sĩ về cuộc đời, con người, sự gắn kết giữa nghệ thuật và đời sống.

• Cuộc đời vốn là bức tranh nhiều màu sắc, nhiều nghịch lý mà khi nhìn vẻ bề ngoài khó lòng mà đánh giá. Từ cái nhìn của chánh án Đẩu, tác giả cho ta cái nhìn đa chiều, toàn diện.
• Đôi khi thiện chí không là chưa đủ để giúp đỡ ai đó, cần phải gắn liền với thực tế để trải nghiệm, thấu hiểu họ.
• Mỗi chúng ta cần nhìn lại bản thân để hoàn thiện nhân cách.
• Nghệ thuật không thể tách rời cuộc đời, nó phải có cội rễ từ đời sống và phản ánh đời sống chân thật nhất.

– Tình huống truyện còn mang ý nghĩa nền tảng để nhà văn xây dựng thành công nhân vật:

• Người đàn bà hàng chài với nỗi khổ cả thể xác lẫn tâm hồn thế nhưng vẫn ngời lên đức tính tốt đẹp của người phụ nữ.
• Người chồng là kết quả của cuộc sống túng thiếu, bế tắc.
• Phùng – người nghệ sĩ tha thiết với cuộc đời, Đẩu – chánh án có lòng tốt nhưng cả hai còn thiếu kinh nghiệm sống.

– Tình huống truyện còn lôi cuốn người đọc bởi nhiều sự vỡ ra, bất ngờ.

– Tình huống truyện chứa đựng giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo sâu sắc của nhà văn:

• Giá trị hiện thực: Cuộc sống đói nghèo lạc hậu tăm tối là nguyên nhân dẫn tới nạn bạo hành gia đình. Cuộc chiến đấu bảo vệ quyền sống của cả dân tộc trải qua bao hy sinh gian khổ nhưng cuộc đấu tranh bảo vệ quyền sống của từng con người còn đầy cam go, lâu dài, cần có sự quan tâm của cách mạng, của cộng đồng.
• Giá trị nhân đạo: Sự chia sẻ cảm thông của tác giả với những số phận đau khổ tủi nhục của những người lao động vô danh đông đảo trong xã hội. Lên án, đấu tranh với cái xấu, cái ác vẫn còn tồn tại trong từng gia đình. Phát hiện, ngợi ca những phẩm chất tốt đẹp của người lao động.

III. Kết bài

• Tình huống truyện là một thành công lớn của truyện ngắn nói chung và của tác phẩm “Chiếc thuyền ngoài xa” nói riêng.
• Với tình huống truyện độc đáo sẽ tạo ra tài năng của tác giả.

Phân tích tình huống truyện Chiếc thuyền ngoài xa đầy đủ

Tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa – Mẫu 1

Nam Cao đã từng có một quan điểm nghệ thuật rất hay và sâu sắc rằng: “Chao ôi! Nghệ thuật không cần phải là ánh trăng lừa dối, cũng không nên là ánh trăng lừa dối mà nghệ thuật chỉ có thể là những tiếng đau khổ kia thoát ra từ những kiếp lầm than. Và nhà văn không được trốn tránh sự thật mà phải đứng trong lao khổ mở hồn ra để đón lấy những tiếng vang động của đời”. Quan điểm ấy của nhà văn Nam Cao đã cho chúng ta những cảm nhận sâu sắc về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời, mà có thể tổng kết bằng mấy chữ ngắn gọn – “nghệ thuật vị nhân sinh”. Cùng với quan điểm ấy, nhà văn Nguyễn Minh Châu trong các sáng tác của mình đã thể hiện rất rõ lập trường của bản thân khi liên tục tạo ra các tác phẩm làm rõ khởi nguồn của nghệ thuật thông qua số phận có phần bất hạnh của các nhân vật. Trong tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa, mối quan hệ giữa nghệ thuật mà cuộc đời cũng như giá trị nhân văn của tác phẩm đều xuất phát từ tình huống truyện đặc sắc, được tác giả xây dựng vô cùng ấn tượng.

Tình huống truyện có thể hiểu là hoàn cảnh, bối cảnh của một câu chuyện mà trong đó có một hoặc một vài sự kiện đặc biệt xảy ra, mà theo như Nguyễn Minh Châu đó là “tình thế của câu chuyện, là khoảnh khắc mà trong đó sự sống hiện ra rất đậm đặc”. Và chính tình huống truyện đã trở thành chìa khóa then chốt, là điểm tựa để tác giả dễ dàng làm nổi bật cuộc sống cũng như cá tính của toàn nhân vật, đồng thời cũng là cách để tác giả bộc lộ những tư tưởng, những suy nghĩ của của mình. Và trong truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa tình huống truyện ở đây là một tình huống mang tính nhận thức thông qua hai bức tranh, một là bức tranh ở bãi biển sáng sớm và bức tranh thứ hai chính là bức tranh ở tòa án của huyện. Điểm chung là chúng đều chứa đựng những nghịch lý bất ngờ, từ đó để lại cho nhiếp ảnh Phùng, cũng như độc giả những nhận thức mới mẻ về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống.

Tình huống truyện đầu tiên diễn ra trên bãi biển, bắt đầu với chuyện nhiếp ảnh gia Phùng được giao nhiệm vụ chụp lấy một bức ảnh đẹp về cảnh biển buổi sáng sương mù để in làm bộ lịch nghệ thuật. Với tâm thế của một nhà nghệ thuật chân chính khao khát cái đẹp, Phùng đã mai phục ở bãi biển này đến cả chục ngày, tuy nhiên vẫn chưa chụp được bức nào thật sự đáng giá. Trong khi người nghệ sĩ quyết định chọn một bức ảnh trong số ảnh đã chụp được làm kết quả báo báo, thì bất ngờ anh lại gặp được một cảnh “đắt” trời cho, cảnh mà suốt đời cầm máy Phùng chưa bao giờ thấy được mà người nghệ sĩ đã xuýt xoa ví như “một bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ”. Hình ảnh chiếc thuyền lưới vó dưới ánh bình minh mờ ảo, với những gam màu hồng hồng của ánh nắng bình minh tạo nên một “vẻ đẹp thực đơn giản và toàn bích”, mà đứng trước cảnh tượng ấy người nghệ sĩ thấy trái tim mình thắt lại, bối rối, rồi đưa máy lên chụp “liên thanh” hết cả một phần tư cuốn phim. Thậm chí người nghệ sĩ đã nhận định rằng bản thân đã “khám phá ra chân lý của sự toàn thiện, khám phá ra khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn”. Đây có thể nói là sự phát hiện của một người nghệ sĩ chân chính, người có thể hiểu, khám phá và chỉ cần lướt qua cũng đã có thể nắm bắt được cái thần của bức tranh, nắm bắt được linh hồn của sự vật. Và cũng từ tình huống truyện thông qua phát hiện thứ nhất của nghệ sĩ Phùng, nhà văn Nguyễn Minh Châu đã khéo léo bộc lộ quan điểm của mình về cái đẹp “bản thân cái đẹp là đạo đức”. Thế nhưng đối lập hoàn toàn với cái cảnh “đắt” trời cho, với bức tranh toàn thiện, toàn mỹ, thì bước xuống từ chính con thuyền ấy lại là hai con người đọng lại như một nỗi ám ảnh, trên con thuyền đó cũng có những mảnh đời bất hạnh, những nỗi khốn khổ của một gia đình làng chài lênh đênh trên sóng biển ẩn dưới cái vẻ đẹp thơ mộng đến không thực trong mắt người nghệ sĩ. Tiếng thét của người đàn ông dường như đã xé tan cái bức họa toàn bích “Cứ ngồi nguyên đấy. Động đậy tao giết cả mày đi bây giờ”. Bóng người hiện rõ hơn, đó là một người đàn bà xấu xí, thô kệch, mặt đầy rỗ, trông mệt mỏi sau một đêm dài thức kéo lưới, người đàn ông đi sau mái tóc tổ quạ, chân đi hình chữ bát, ánh mắt độc dữ nhìn chằm chằm vào tấm lưng người đàn bà. Rồi một cuộc bạo hành gia đình diễn ra ngay trước mắt Phùng, gã đàn ông rút thắt lưng quất liên tiếp vào vợ, miệng rít lên những tiếng căm hận “Mày chết đi cho ông nhờ. Chúng mày chết hết đi cho ông nhờ”, những tưởng chỉ có kẻ thù mới đối với nhau như thế chứ không phải là một cặp vợ chồng. Người đàn bà im lặng, nhẫn nhục chịu đựng, không chống trả cũng không chạy trốn. Tất cả những sự việc kinh hoàng ấy diễn ra nhanh quá, khiến Phùng chưa thể phản ứng lại được, bởi chỉ mới 5, 10 phút trước nó còn là một cảnh “đắt” trời cho, còn bây giờ lại là một cảnh khủng khiếp, Phùng không thể hiểu nổi những gì đang xảy ra trước mắt. Chỉ kịp vứt máy ảnh chạy đến ngăn cản, rồi anh chàng lại chứng kiến tiếp cảnh đứa con trai vì thương mẹ mà đánh lại cả bố, nó lại căm thù bố như kẻ thù, như ác quỷ. Cuối cùng những con người ấy rời đi chỉ để lại một bãi cát mênh mông và hoang vắng, không còn bóng dáng của một cảnh “đắt” trời cho mà người nghệ sĩ chộp được ban nãy. Như vậy tổng kết lại tình huống truyện trên bãi biển mở ra bằng một bức họa tuyệt diệu, toàn bích, sau đó bị phá vỡ bởi cảnh tượng gia đình tan hoang, thù ghét lẫn nhau cũng bởi chính những con người bước xuống từ chiếc thuyền trong sương sớm. Và cái phát hiện tưởng như trong sáng, tổng hợp vẻ đẹp chân thiện mỹ ấy hóa ra lại ẩn chứa những điều ghê gớm và đáng sợ.

Tình huống truyện thứ hai diễn ra trong tòa án huyện, trước những nhận thức của mình về gia đình của người đàn bà làng chài, Phùng và Đẩu (chánh án của toà án huyện) đã có ý muốn giúp chị ly hôn. Thế nhưng trái với những mong đợi về việc người phụ nữ này có thể thoát khỏi cảnh bạo hành, thì chị lại khăng khăng không muốn ly hôn: “Con lạy quý tòa, quý tòa bắt tội con cũng được, phạt tù con cũng được, đừng bắt con bỏ nó,…”. Phản ứng ấy của người đàn bà làng chài khiến cả Phùng và Đẩu vô cùng khó hiểu, gian phòng trở nên ngột ngạt và khó chịu vô cùng. Cũng từ đây Phùng bắt đầu nhận thức được nỗi lòng của người đàn bà, hóa ra chị cam chịu nhẫn nhục từng ấy năm, rốt cuộc cũng chỉ vì một chục đứa con đang chờ ăn trên chiếc thuyền của hai vợ chồng chị. Qua lời lý giải của người đàn bà, Đẩu cũng hiểu ra rằng mình không hiểu nỗi khốn khổ của một người đàn bà, đặc biệt lại là người đàn bà làm nghề chài lưới mà không có người đàn ông chèo chống những ngày mưa bão, trở trời. Mình bản thân chị không thể nào gồng gánh nuôi nấng từng ấy đứa con mà không có chồng, những nỗi vất vả ấy cả Phùng và Đẩu sẽ chẳng bao giờ hiểu được bởi họ không phải là chị, không phải là một người đàn bà có số kiếp bất hạnh và chịu đựng hy sinh vì con cái. Và trong cuộc đời khổ cực của người đàn bà làng chài cũng có những lúc chị cảm thấy hạnh phúc khi được nhìn thấy các con ăn no, chỉ bấy nhiêu đấy thôi cũng đáng để cho chỉ đánh đổi bằng những trận đòn, sự nhẫn nhục, chịu đựng chung sống với gã chồng vũ phu. Ngay lúc này đây trong đầu Phùng và Đẩu mới vỡ ra một lẽ rằng cái có lý nó tồn tại ngay trong nghịch lý của cuộc sống, sự cố chấp không ly hôn của người đàn bà nếu chỉ nhìn từ vị trí khách quan của hai người thì đó là nghịch lý đến khó hiểu, thế nhưng đứng vào vị trí của người phụ nữ đó thì nó lại trở nên có lý. Rốt cuộc phụ nữ hy sinh, chịu đựng cũng chỉ vì con cái, vì muốn con được ăn no, được lớn lên, và được có một gia đình đầy đủ cả cha lẫn mẹ. Không chỉ vậy xét từ vị trí của người đàn bà làng chài, thì sự vũ phu của chồng cũng chỉ vì khổ quá, chị hiểu chồng và bênh vực chồng, người đã có ơn với chị, và chị trân trọng gia đình, mái ấm của mình, không muốn nó sự xáo trộn nào cả.

Như vậy thông qua hai tình huống truyện ở bờ phá và ở tòa án huyện, tác giả Nguyễn Minh Châu đã cho chúng ta những nhận thức rõ nét hơn về cách nhìn nhận cuộc đời và con người. Chúng ta không thể chỉ nhìn nhận sự vật một cách phiến diện, mà phải có cái nhìn đa diện nhiều chiều, không thể chỉ muốn thu lấy một vẻ đẹp tĩnh mà bỏ qua sự tồn tại của con người, cũng không thể vì tôn thờ nghệ thuật tuyệt đối mà bỏ qua những sự thật, những éo le bất công đang tồn tại đằng sau nó, mà khi làm nghệ thuật quan trọng nhất người nghệ sĩ phải đi sâu vào cuộc đời để thấm thía, để cảm nhận vẻ đẹp thật sự không ở đâu xa trong chính tâm hồn của con người. Bởi nghệ thuật thì xa nhưng cuộc đời thì gần. Đồng thời tình huống truyện cũng cho chúng ta những cảm nhận rõ ràng hơn về vẻ đẹp tâm hồn của người đàn bà làng chài.

Tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa – Mẫu 2

Nguyễn Minh Châu là một nhà văn tiên phong trong thời kỳ đổi mới, người được xem là “không thể thay thế” cho giai đoạn văn học này. Hành trình sáng tác của ông trải qua hai thời kỳ chống Mỹ và thời kỳ đổi mới sau 1975. Ở thời kỳ đổi mới Nguyễn Minh Châu được coi là “người mở đường tinh anh và tài năng”, truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” là một truyện ngắn đặc sắc của ông. Truyện xoáy sâu vào bức tranh hiện thực đời thường của người lao động ở một vùng ven biển miền Trung sau chiến tranh. Thể hiện cái nhìn sâu sắc của

tác giả về cuộc sống và băn khoăn về thân phận con người. Thành công và nghệ thuật nổi bật của Nguyễn Minh Châu trong tác phẩm là xây dựng tình huống truyện vô cùng độc đáo.

Đối với truyện ngắn, tình huống truyện giữ vai trò là hạt nhân của cấu trúc thể loại, nó chính là cái hoàn cảnh riêng (thời gian, không gian, sự việc diễn ra trong thời gian, không gian đó,…) được tạo nên bởi một sự kiện đặc biệt khiến cho tại đó, cuộc sống hiện lên đặc sắc nhất và tư tưởng của tác giả cũng được bộc lộ rõ nét nhất.

Có ba loại tình huống phổ biến trong truyện ngắn: tình huống hành động, tình huống tâm trạng và tình huống nhận thức. Tình huống hành động nhằm hướng tới hành động có tính bước ngoặt của nhân vật, tình huống tâm trạng chủ yếu khám phá diễn biến tình cảm, cảm xúc của nhân vật và tình huống nhận thức chủ yếu cắt nghĩa giây phút “giác ngộ” chân lý của nhân vật. Tình huống trong “Chiếc thuyền ngoài xa” thuộc loại tình huống nhận thức.

Tình huống truyện được xây dựng bởi những nghịch lí, qua con mắt của nghệ sĩ Phùng. Trước tiên là ngoài bãi biển, khía cạnh nghịch lý của tình huống. Bức tranh thiên nhiên thật đẹp dưới con mắt của nhiếp ảnh gia. Một cảnh đẹp trời cho trên một vẻ đẹp mờ sương, toàn bích: hình ảnh chiếc thuyền lướt vó nhạt nhòa trong làn sương mù màu trắng buổi bình minh. Phát hiện ấy khiến người nghệ sĩ cảm thấy sung sướng hạnh phúc, tưởng tâm hồn mình được gột rửa, trở lên trong trẻo, tinh khôi khi bắt gặp tận Thiên, tận Mỹ. Trong truyện ngắn, Nguyễn Minh Châu đã tạo ra tình huống truyện hết sức độc đáo: Nghệ sĩ Phùng đến ven biển miền Trung chụp tấm ảnh cho cuốn lịch năm sau, anh thấy cảnh đẹp như tranh vẽ. Phùng đã phục kích mấy buổi sáng mà chưa chụp được bức nào. Sau một tuần lễ suy nghĩ tìm kiếm Phùng quyết định thu vào cuốn lịch năm sau bức ảnh cảnh thuyền đánh cá thu lưới lúc bình minh. Đó là chiếc thuyền ngoài xa trong màn sương sớm đẹp như tranh vẽ cảnh đẹp đến mức Phùng thấy “có lẽ suốt cuộc đời cầm máy ảnh chưa bao giờ tôi thấy một cảnh đắt trời cho như vậy”… cái khoảnh khắc đó hạnh phúc tràn ngập tâm hồn mình. Do cái đẹp tuyệt đỉnh ngoại cảnh vừa đem lại “Phùng nhanh chóng bấm máy

thu lấy một cảnh không dễ gì gặp trong đời”. Nhưng lúc ấy, khi chiếc thuyền đâm thẳng vào bờ Phùng thấy hai vợ chồng làng chài đi xuống, anh chứng kiến những người chồng đánh vợ hết sức dã man, lão đàn ông hùng hổ, mặt đỏ gay, hắn rút trong người ra một chiếc thắt lưng quất tới tấp vào lưng người đàn và lão vừa đánh vừa thở hộc hộc, hai hàm răng nghiến ken két, mỗi phát quất xuống hắn lại nguyền rủa bằng cái giọng đau đớn. Đứa con không thể đứng yên nhìn mẹ bị đánh, đã giành được chiếc thắt lưng, ưỡn thẳng người vung chiếc khóa sắt quất vào khuôn ngực trần vạm vỡ cháy nắng. Ba hôm sau, cũng trong màn sương sớm Phùng lại chứng kiến cảnh lão đàn ông đánh vợ, cả chị gái tước đoạt dao găm mà đứa em trai định dùng để bảo vệ người mẹ đáng thương. Phùng không thể ngờ rằng đằng sau bao cảnh đẹp tựa chiêm bao lại là bao ngang trái của đời thường.

Bên cạnh đó là khía cạnh nhận thức của tình huống thể hiện qua những phát hiện về đời sống của hai nhân vật Phùng và Đẩu.

Phùng nhận thấy cái đẹp của ngoại cảnh có khi che khuất cái xấu của đời sống. Lúc đầu, người nghệ sĩ ngây ngất trước vẻ đẹp bề ngoài của hình ảnh con thuyền nhưng sau đó Phùng nhận ra vẻ đẹp ngoại cảnh đó đã che lấp cuộc sống nhức nhối bên trong con thuyền. Cái xấu cũng có thể làm cái đẹp bị khuất lấp. Khi tìm hiểu sâu về gia đình hàng chài, Phùng thấy cuộc sống nhức nhối ấy làm che lấp đi vẻ đẹp của thành viên trong gia đình. Trước đó, anh hàng chài cũng là một người hiền lành, không bao giờ đánh vợ, người đàn ông chính là nạn nhân của đói nghèo lam lũ đã trở thành vũ phu, thô bạo, đánh vợ như để giải thoát tâm lý, nỗi khổ thường ngày. Vẻ đẹp của người phụ nữ yêu chồng, thương con, biết thấu hiểu, cam chịu và hiểu lí lẽ. Chính từ những sự phức tạp ấy, Phùng nhận ra rằng để hiểu được sự thật đời sống không thể nhìn đơn giản, người nghệ sĩ phải có cái nhìn đa chiều và sâu sắc hơn.

Ở nhân vật Đẩu – với tư cách là thẩm phán huyện, ở Đẩu cũng đã đọng lại những phát hiện. Đằng sau cái vô lý là cái có lý, việc người đàn bà bị chồng hành hạ là vô lý nhưng người đàn bà ấy không muốn rời bỏ chồng lại có lý do riêng. Đằng sau cái tưởng chừng đơn giản lại chất chứa nhiều thứ phức tạp.

Ban đầu, Đẩu tưởng ly hôn là cách giải quyết dứt điểm sự việc, nhưng sau khi nghe những lời phân trần của người đàn bà từng trải anh nhận ra quan hệ của họ có nhiều ràng buộc phức tạp hơn. Từ những điều chiêm nghiệm của Phùng và Đẩu mang lại một bài học: muốn giải quyết những vấn đề của đời sống, không chỉ dựa vào thiện chí, pháp luật hoặc lý thuyết sách vở mà phải thấu hiểu cuộc sống và cần có giải pháp thiết thực.

Thành công trong truyện ngắn chính là việc Nguyễn Minh Châu xây dựng được tình huống truyện đặc sắc, độc đáo, nhấn mạnh mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời. Người đọc ngộ ra từng điều sau những tình huống truyện mang ý nghĩa sâu sắc, càng thêm thấm thía về lẽ đời. Tác giả đã đem đến cho người đọc những cái nhìn mới mẻ về con người về đời sống

Tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa – Mẫu 3

Sự thành công của một truyện ngắn hay một cuốn tiểu thuyết phần lớn do nghệ thuật tạo ra tình huống truyện của tác giả. Sự thành công của Nguyễn Minh Châu trong truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” cũng không ngoài điều đó. Vậy muốn phân tích nghệ thuật tạo nên tình huống truyện trong truyện ngắn này trước tiên là phải hiểu tình huống truyện là gì? Tình huống truyện là hoàn cảnh riêng (thời gian, không gian; sự việc diễn ra trong thời gian, không gian đó …) được tạo nên bởi một sự kiện đặc biệt khiến cho tại đó, cuộc sống hiện lên đậm đặc nhất và tư tưởng của tác giả cũng được bộc lộ rõ nét nhất. Đối với truyện ngắn, tình huống giữ một vai trò rất quan trọng của truyện, là hạt nhân của cấu trúc thể loại

Có ba loại tình huống phổ biến trong truyện ngắn: tình huống hành động, tình huống tâm trạng và tình huống nhận thức. Nếu tình huống hành động chủ yếu nhằm tới hành động có tính bước ngoặt của nhân vật, tình huống tâm trạng chủ yếu khám phá diễn biến tình cảm, cảm xúc của nhân vật thì tình huống nhận thức chủ yếu cắt nghĩa giây phút “giác ngộ” chân lý của nhân vật. Tình huống trong Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu thuộc loại tình huống nhận thức.

Trong truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa, Nguyễn Minh Châu đã tạo ra tình huống truyện hết sức độc đáo: Anh phóng viên Phùng đang làm công việc đi săn ảnh nghệ thuật và phong cảnh để làm lịch. Một buổi sáng sớm anh đi trên bãi hiển, anh bỗng phát hiện ra một bức tranh tuyệt tác của thiên nhiên, đó hình ảnh một chiếc thuyền ngoài xa thấp thoáng trong màn sương sớm, lúc ẩn lúc hiện. Cảnh vật hiện lên trước mặt anh phóng viên Phùng là “một bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ. Mũi thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe” bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào “Toàn bộ khung cảnh từ đường nét đến ánh sáng đều hài hòa và đẹp, một vẻ đẹp đơn giản và toàn bích” đã khiến Phùng bối rối và trong trái tim Phùng “như có gì bóp thắt vào”, và trong cái giây phút bối rối ấy Phùng “tưởng chính mình vừa khám phá thấy cái chân lý của sự toàn thiện, khám phá thấy cái không khí trong ngần của tâm hồn”. Cái đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh đã mang lại “khoảnh khắc hạnh phúc tràm ngập tâm hồn Phùng” và Phùng đã bấm máy liên tục để thu hết vẻ đẹp tuyệt đỉnh của cảnh vật vào trong ống kính của mình.

Thế nhưng, khi chiếc thuyền vào tới bờ thì một sự thật trần trụi phơi bày trước Phùng, một sự thật bi thương, đó là hình ảnh những con người lao động nghèo khổ, xơ xác, như không hề có chút niềm vui, hạnh phúc nào cả. Phùng nghe tiếng anh hàng chài quát vợ “Cứ ngồi nguyên đấy. Động đậy tạo giết cả mày đi bây giờ” rồi nhìn cảnh anh hàng chài “mặt đỏ gay, lão rút trong người ra một chiếc thắt lưng của lính ngụy ngày xưa… quất tới tấp vào lưng người đàn bà, hắn vừa đánh vừa thở hồng hộc, hai hàm răng nghiến ken két, cứ mỗi nhát quất xuống lão lại nguyền rủa bằng cái giọng rên rỉ đau đớn: “Mày chết đi cho ông nhờ. Chúng mày chết hết đi cho ông nhờ!”trong khi đỏ thì người đàn bà nhẫn nhục cam chịu tất cả những sự việc ấy diễn ra làm cho Phùng “kinh ngạc đến mức, trong mấy phút đầu tôi cứ đứng há mồm ra mà nhìn…”. Điều làm cho Phùng càng kinh ngạc sững sờ hơn khi nhìn cảnh thằng Phác lao vun vút đến chỗ bố nó, giằng lấy cái thắt lưng trong tay bố nó “liền rướn thẳng người vụng chiếc khóa sắt quật vào giữa khuôn ngực trần vạm vờ cháy nắng có những đám lông đen như hắc ín, loăn xoăn từ rốn mọc ngược lên” của bố nó để bảo vệ mẹ nó. Tình huống truyện này đã đưa ra những vấn đề đầy nghịch lý, nghịch lý giữa cái đẹp của nghệ thuật với sự trần

Nghịch lý giữa người vợ tốt bị hành hạ nhưng vẫn không bỏ chồng, nghịch lý giữa sự vũ phu tàn bạo của anh hàng chài với vợ nhưng không bỏ vợ. Với tình huống của truyện, nhà văn Nguyễn Minh Châu đã đặt ra một vấn đề rất quan trọng để người đọc suy nghĩ, đó là mối quan hệ giữa văn chương, nghệ thuật với cuộc sống. Nghệ thuật là một cái gì xa vời như chiếc thuyền ngoài xa trong màn sương sớm mờ ảo, còn cuộc sống thì rất cần như con thuyền khi đã vào tới bờ. Hay nói một cách khác, Nguyễn Minh Châu cho rằng nghệ thuật trước hết phải gắn liền với cuộc sống, phải phản ánh chân thật cuộc sống và góp phần cải tạo cuộc sống, làm cho cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn. Quan điểm này của Nguyễn Minh Châu rất gần với quan điểm của nhà văn Nam Cao “nghệ thuật không cần phải là ánh trăng lừa dối, không nên là ánh trăng lừa dối, nghệ thuật chỉ có thể là tiếng đau khổ kia, thoát ra từ những kiếp lầm than… (Trăng sáng)”.

Một tình huống truyện khá độc đáo nữa mà Nguyễn Minh Châu đã tạo ra trong truyện ngắn này đó là khi người đàn bà được Đẩu (Bao Công của cái chuyện ven biển này) mời đến huyện để khuyên người đàn bà ly hôn với chồng. Sau khi dùng các biện pháp giáo dục, răn đe người chồng không có kết quả, Đẩu với tư cách là thẩm phán huyện – đã khuyên người vợ nên ly hôn với chồng để khỏi bị hành hạ, ngược đãi, để sống một cuộc sống cho ra con người. Đẩy tin giải pháp của mình là hợp lý, đúng đắn, thể hiện lòng tốt của mình. Nhưng sau buổi nói chuyện với người đàn bà thì mọi lý lẽ, mọi suy nghĩ của anh đều bị người đàn bà chất phác, lam lũ từ chối, không chấp nhận. Người đàn ấy đã nhìn thấu suốt cả cuộc đời mình, những điều mà Đẩu và cả Phùng chưa bao giờ nhìn thấy được: “lòng chú tốt nhưng các chú đâu có phải là người làm ăn…cho nên các chú đâu có thể hiểu được cái việc của các người làm ăn lam lũ, khó nhục…”, ” là bởi các chú không phải là đàn bà, chưa bao giờ các chú biết như thế nào là nỗi vất vả của người đàn bà trên một chiếc thuyền không có đàn ông…”, “Đàn bà ở thuyền chúng tôi phải sống cho con chứ không phải sống cho mình như ở trên đất được! Mong các chú lượng tình cho cái sự lạc hậu. Các chú đừng bắt tôi bỏ nó!”.

Những lời lẽ của người đàn bà khiến “Một cái gì mới vừa vỡ ra trong đầu vị Bao Công của cái phố huyện miền biển”. Đẩu chợt nhận ra rằng lòng tốt của

anh hóa ra phi thực tế. Anh bảo vệ luật pháp bằng sự thông hiểu sách vở nhưng trước thực tế đa dạng, muôn nỗi, anh trở thành kẻ ngây thơ.

Những lời lẽ của người đàn bà đã giúp Đẩu nhận ra những nghịch lý của đời sống – những nghịch lí buộc con người phải chấp nhận một cách chua chát “trên thuyền phải có một người đàn ông dù hắn man rợ, tàn bạo”. Từ đây, Đẩu có thể đã bắt đầu hiểu ra rằng muốn con người thoát ra khỏi cảnh đau khổ, tăm tối, man rợ cần phải có những giải pháp thiết thực chứ không phải chỉ là lòng tốt, thiện chí hoặc các lí thuyết đẹp đẽ nhưng xa rời thực tế.

Tình huống này cùng với tình huống trên của truyện, Phùng đã nhận ra rằng để hiểu được sự thật đời sống không thể nhìn một cách đơn giản, phải đi sâu vào thực tế cuộc sống để hiểu được thực tế cuộc sống, những nghịch lý nhưng cổ lý của cuộc sống.

Tóm lại, trong truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa nhà văn Nguyễn Minh Châu đã tạo nên những tình huống truyện khá độc đáo, tạo cho người đọc sự suy nghĩ về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống và đặt ra một vấn đề hết sức quan trọng của xã hội là khi nhìn cuộc sống chúng ta phải có cái nhìn đa chiều, chúng ta mới hiểu cuộc sống sâu sắc hơn. Nếu nhìn cuộc sống một cách hời hợt, theo cảm tính, theo sách vở… thì chúng ta chưa thể hiểu hết được những nghịch lý nhưng có lí của thực tế cuộc sống.

Tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa – Mẫu 4

Sau năm 1975, văn chương trở về với cuộc sống thường nhật. Và Nguyễn Minh Châu cũng là một trong số những nhà văn đi đầu đổi mới. Ông khám phá nghệ thuật ở bình diện thế sự, làm cho người đọc ý thức hơn về những vấn đề phức tạp của đời sống. Từ đó, con người ý thức hơn về cuộc sống. Từ “Mảnh trăng cuối rừng” cho đến “Chiếc thuyền ngoài xa” là một quá trình thay đổi không chỉ về quan niệm nhân sinh mà còn về cả về quan niệm nghệ thuật. Tình huống truyện trong Chiếc thuyền ngoài xa đã thể hiện rõ quan niệm của Nguyễn Minh Châu về nghệ thuật và văn học. Cùng phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa.

Trước khi tìm hiểu và phân tích phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa, chúng ta cần nắm được những nét chính về tác giả cũng như tác phẩm.

Nguyễn Minh Châu là nhà văn của quân đội. Ông sinh năm 1930 mất năm 1989, quê ở Thanh Hóa. Nguyễn Duy tên thật là Nguyễn Duy Nhuệ. Ông hăng say tham gia cách mạng cùng góp sức trong công cuộc kháng chiến chống Mỹ. Năm 1965, ông từng làm tiểu đội trưởng tiểu đội dân quân trực chiến tại khu vực cầu Hàm Rồng.

Năm 1966, ông nhập ngũ tham gia chiến đấu nhiều chiến trường ác liệt nhất của cuộc kháng chiến. Sau khi giải ngũ, làm việc tại Tuần báo Văn nghệ thuộc Hội Nhà văn Việt Nam và là Trưởng Đại diện của báo này tại phía Nam. Ông là một trong những nhà văn tiến phong của thời kỳ đổi mới. Nguyễn Minh Châu luôn đi sâu khám phá đời sống ở bình diện thế sự.

Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa, ta thấy tác phẩm mang đậm dấu ấn phong cách tự sự triết lý của ông. Truyện ngắn này được in trong tập truyện cùng tên xuất bản năm 1987. Chiếc thuyền ngoài xa là truyện ngắn tiêu biểu cho hướng tiếp cận đời sống từ góc độ thế sự của Nguyễn Minh Châu ở giai đoạn sáng tác thứ hai.

Đối với truyện ngắn hay tùy bút, tình huống truyện chính là yếu tố then chốt, có vai trò quan trọng trong việc thể hiện tư tưởng và nội dung của tác phẩm. Tình huống truyện cũng là cơ sở để tác giả xây dựng câu chuyện một cách độc đáo cũng như thu hút sự chú ý của người đọc.

Nhìn chung tình huống truyện được chia thành ba loại cơ bản là tình huống hành động, tình huống tâm trạng và tình huống nhận thức. Nếu tình huống hành động chủ yếu nhằm tới hành động có tính bước ngoặt của nhân vật trong truyện, tình huống tâm trạng thì chủ yếu khám phá diễn biến tình cảm hay cảm xúc của nhân vật, thì tình huống nhận thức lại chủ yếu cắt nghĩa giây phút “giác ngộ” trong chân lý của nhân vật. Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa, ta thấy nó thuộc tình huống nhận thức.

Tình huống truyện theo Nguyễn Minh Châu chính là “Đôi khi người ta nghĩ ra một cái tình thế xảy ra câu chuyện thật hay và thế là coi như xong một nửa. Nó là cái cớ chắc chắn hết sức cụ thể và mang tính riêng ở đó cốt truyện và nhân vật nương tựa vào nhau để thực hiện đắc lực tất cả ý định của tác giả”.

Đối với truyện ngắn, tình huống truyện tạo nên các sự kiện đặc biệt gây tác động mạnh mẽ đến đời sống nhân vật và ở đó quan niệm nhân sinh của tác giả hiện lên rõ nét. Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa, ta thấy tình huống truyện là một hoàn cảnh đầy éo le. Đó là tình huống nhận thức của nhân vật để dẫn đến những giây phút giác ngộ sau này của nhân vật. Tình huống truyện nằm ở hai phát hiện của nhân vật Phùng – đặc biệt ở cảnh Phùng và Đẩu gặp lại người đàn bà ở tòa án huyện.

Có thể thấy, phân tích tình huống truyện Chiếc thuyền ngoài xa, ta thấy nó gắn liền với hai phát hiện của người nghệ sĩ và sự “vỡ ra” của chánh án sau khi nghe câu chuyện của người đàn bà hàng chài.

Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa đầu tiên cần đề cập đến vẻ đẹp của con thuyền ngoài xa. Phùng là một nghệ sĩ nhiếp ảnh được phân công nhiệm vụ đến một vùng biển để chụp ảnh chuẩn bị cho bộ sưu tập năm sau. Anh đã phục kích mấy buổi sáng nhưng vẫn chưa chụp được tấm nào vừa ý. Sau gần một tuần lễ suy nghĩ, tìm kiếm, Phùng quyết định thu cảnh đánh cá vào lúc bình minh. Và đó cũng là lúc Phùng phát hiện vẻ đẹp của chiếc thuyền ngoài xa.

Ở cự ly xa, đó là một chiếc thuyền lưới vó trong cảnh biển mờ sương. Là một người nghệ sĩ, Phùng đánh giá khung cảnh ấy rất đẹp, rất quý và cũng rất hiếm gặp. “Có lẽ suốt một đời cầm máy chưa bao giờ tôi thấy được cảnh “đắt” trời cho như vậy: trước mặt tôi là bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ”.

Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa, người đọc thấy Phùng đang đứng trước một bức tranh thiên nhiên không chỉ mang vẻ đẹp cổ kính mà đó là một vẻ đẹp không thể gặp lại lần thứ hai. Bức tranh ấy có sự hài hòa giữa đường nét, ánh sáng cho đến màu sắc. “Mũi thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe vào bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng do ánh mặt trời chiếu vào”, chỉ với vài đường nét phác họa, tác giả đã vẽ ra một khung cảnh tuyệt vời như những bức tranh cổ thi.

Không chỉ có hình ảnh thiên nhiên, trong bức tranh ấy còn có sự xuất hiện của con người “Vài bóng người lớn trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng trên chiếc mui khum khum”. Con người cũng như cảnh vật đều im lặng, con người như cũng muốn hòa cùng cảnh vật và cũng không muốn phá vỡ bầu không khí yên tĩnh này. Con thuyền đang chuyển động nhưng dường như lại đứng yên trong giây phút nó xuất hiện trước mắt Phùng.

Điều đặc biệt đó là khung cảnh ấy “được nhìn qua những cái mắt lưới và tấm lưới nằm giữa hai chiếc gọng vó” giống hệt “cánh một con dơi”. Các từ láy kết hợp với hình ảnh so sánh đã góp phần cho thấy vẻ mơ hồn, huyền ảo, tinh khôi và sự hài hòa giữa con người và thiên nhiên. Vẻ đẹp ấy làm người nghệ sĩ phải rung động. Đối diện với hình ảnh “chiếc thuyền ngoài xa” với vẻ đẹp “đơn giản và toàn bích” khiến cho Phùng cảm thấy “bối rối, trong trái tim như co cái gì bóp thắt vào”.

Đây là trạng thái vừa xao xuyến vừa căng thẳng đến nghẹt thở khi lần đầu tiên anh phát hiện cái đẹp quý giá đến thế. Anh liên tưởng đến câu nói “bản thân cái đẹp chính là đạo đức” và tưởng như chính bản thân mình đã vừa khám phá ra “chân lý của sự toàn thiện, khám phá thấy cái khoảnh khắc trong ngầm của tâm hồn”.

Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa, người đọc dễ dàng nhận ra với Phùng, cái đẹp hướng con người đến những giá trị đạo đức, những điều thanh cao trong sạch “chân – thiện – mỹ”. Cái đẹp ấy còn có thể thanh lọc tâm hồn con người, gột rửa đi những lấm lem của đời sống.

Vì ý thức được vai trò của cái đẹp đối với đời sống con người, Phùng đã cố gắng thu giữa hết lấy mọi khoảnh khắc ấy để dâng tặng cho đời. Chính vì vậy, anh đã “bấm liên thanh một hồi hết một phần tư cuốn phim, thu vào chiếc Praktica” cái đẹp tuyệt đỉnh ấy. Sau này, bức ảnh chiếc thuyền ngoài xa của Phùng có mặt “trong các gia đình sành nghệ thuật”.

Đây có thể được xem là một phần thưởng cao quý, một cách khẳng định tài năng của những người làm nghệ thuật đều khát khao. Qua việc Phùng phát hiện bức ảnh tuyệt bích của thiên nhiên trong cảnh sương mờ ấy, tác giả muốn nhấn mạnh vai trò, chức năng của nghệ thuật. Nghệ thuật phải hướng con người đến cái đẹp, “chân – thiện – mỹ” ở đời. Và người nghệ sĩ phải là người phải biết phát hiện, rung cảm và dâng tặng cái đẹp ấy cho đời.

Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa còn thể hiện ở bi kịch của gia đình người đàn bà làng chài. Khi tiếp cận chiếc thuyền ở cự ly gần, Phùng lại phát hiện ra thêm bao điều. Đó là những xấu xí trong cuộc sống của một gia đình ngư dân. Chưa kịp ngắm nhìn kiệt tác thiên nhiên thì bỗng chốc “chiếc thuyền đăm thẳng vào chỗ Phùng đang đứng”. Từ trên thuyền bước xuống một người đàn ông và một người đàn bà.

Hai nhân vật này đều có vẻ ngoài hoàn toàn đối lập với khung cảnh nên thơ. Người đàn bà “trạc ngoài bốn mươi”, thân hình “cao lớn với những đường nét thô kệch”. Còn khuôn mặt người đàn bà thì rỗ mặt, “tái ngắt” và “mệt mỏi sau một đêm thức trắng kéo lưới”. Còn người đàn ông thì xuất hiện với “mái tóc tổ quạ”, “chân đi chữ bát”, “hai con mắt đầy vẻ độc dữ”.

Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa, ta thấy trong tác phẩm không chỉ xuất hiện những con người với vẻ ngoài xấu xí, thô kệch, mà đó còn là một cảnh bạo hành vi phạm đạo đức, sự đảo lộn luân thường đạo lý trong chính gia đình ấy. Đôi vợ chồng đi về phía bãi xe tăng. Người đàn ông “trút cơn giận như lửa cháy bằng cách dùng chiếc thắt lưng quật tới tấp vào lưng người đàn bà”. Lão vừa đánh vừa nguyền rủa bằng một giọng rên rỉ “mày chết … cho ông nhờ”.

Nhưng thằng Phác – con của gia đình hàng chài, đã tìm đến kịp lúc để che chở cho mẹ mình. “Nó giằng được chiếc thắt lưng” rồi quật vào khuôn ngực của ba nó. Thế nhưng, lão đàn ông dáng cho nó hai cái tát rồi bỏ đi về phía chiếc thuyền. Thế nhưng, không chỉ cảnh bạo hành đó khiến Phùng bất ngờ mà còn chính là sự nhẫn nhục, cam chịu đến mức nhu nhược của người đàn bà khi bị đánh.

Trước những trận đòn roi của chồng, chị “không hề kêu một tiếng, không chống trả, cũng không tìm cách chạy trốn”. Hay chứng kiến cảnh thằng Phác đánh cha và bị cha đánh, chị chỉ có thể “ôm chầm lấy nó rồi lại buông ra, chắp tay vái lấy vái để, rồi lại ôm chầm lấy”. Trước bức tranh hiện thực cuộc sống trần trụi ấy hiện ra, Phùng đã phải trải qua biết bao thái cực khác nhau của cảm xúc.

Nếu đứng trước chiếc thuyền ngoài xa Phùng cảm thấy rung động và thăng hoa trước cái đẹp, thì giờ đây chứng kiến chiếc thuyền ngoài xa ấy ở cự ly gần Phùng lại chỉ có thể “kinh ngạc đến mức (…) há mồm ra mà nhìn”. Rồi sau đó, anh liền vội “vứt chiếc máy ảnh xuống đất, chạy nhào tới”. Anh kinh ngạc bởi sự thật quá trớ trêu, nghiệt ngã.

Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa, người đọc nhận ra nếu chiếc thuyền ở ngoài xa là biểu tượng của vẻ đẹp toàn thiện toàn bích hướng con người đến những giá trị đạo đức, thì giờ đây chiếc thuyền – nhìn từ cự ly gần lại trở thành hiện thân của sự nghèo đói, bạo hành, là sự thay đổi vị trí đảo lộn luân thường đạo lý – chồng đánh vợ, con đánh cha.

Hành động “vứt chiếc máy ảnh” của Phùng như nói lên anh không cần giữ lại bức ảnh cảnh đắt trời cho này mà trong giây phút này chuyện quan trọng nhất đối với Phùng chính là cứu người đàn bà. Chiếc thuyền tuyệt đẹp trong biển trời mờ sương bỗng chốc là những trái chiều trớ trêu đến mức gần như Phùng không tin vào điều mình vừa tận mắt chứng kiến. Đẹp và xấu, thiện và ác, giữa tâm hồn trong ngần và những dằn vặt đau đớn, tất cả hòa lẫn vào nhau trong cùng một khung cảnh.

Đặt Phùng trong tình huống éo le ấy, nhà văn muốn đặt ra mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống. Nghệ thuật phải vì cuộc sống, người nghệ sĩ phải biết đấu tranh nhìn nhận đúng đắn về sự vật, hiện tượng. Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa, ta thấy nhà văn không được cực đoan, phiến diện một chiều mà phải có cái nhìn xa và gần, từ bên ngoài đến bên trong thì mới có thể đánh giá đúng bản chất của sự vật hiện tượng.

Bên cạnh vẻ đẹp ẩn sâu của con thuyền ngoài xa cùng với bi kịch gia đình của người đàn hàng chai thì tình huống truyện của tác phẩm còn thể hiện ở câu chuyện người đàn bà hàng chài kể ở tòa án huyện. Ấn tượng ban đầu của Phùng về người đàn bà là sự xấu xí, nghèo khổ, cam chịu nhẫn nhục đến đáng thương. Lần đầu, Phùng gặp người đàn bà ở bãi xe tăng. Đó là người đàn bà xấu xí thô kệch nhưng quan trọng hơn đó là sự cam chịu khi bị chồng đánh bà không hề kêu la hay chống trả. Lần thứ hai, Phùng gặp người đàn bà ấy cũng chính tại nơi chỗ cũ và cũng trong hoàn cảnh cũ – tự nguyện rút vào bãi xe tăng cho chồng đánh. Lần thứ ba, gặp lại nhưng trong một hoàn cảnh khác – tòa án huyện.

Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa, ta thấy vì cứu người đàn bà bị bạo hành nên Phùng bị thương và được đưa vào trạm xá bệnh viện. Tại đây, anh tình cờ gặp người đàn bà đến tòa án huyện. Bà đến đây theo lời mời của chánh án Đẩu để bàn về công việc gia đình. Sau bức màn, Phùng im lặng lắng nghe chị một cách tỉ mỉ. Lúc mới đến, chị “sợ sệt, lúng túng” rồi “tìm đến một góc tường để ngồi”, đôi mắt chị lúc ngước lên nhìn Đẩu lúc thì khúm núm hướng nhìn xuống đất.

Nhưng khi nghe Đẩu nói về việc ly hôn, chị lại “chắp tay lạy vái lia lịa” và van xin “Con lạy quý tòa (…), quý tòa bắt tội con cũng được, bỏ tù con cũng được, đừng bắt con bỏ nó”. Qua ba lần gặp gỡ, Phùng vẫn mang ấn tượng về người đàn bà vẫn không đổi – một người đàn bà thât học, thô kệch. Những lời van xin của chị trước Đẩu làm Phùng cảm thấy “gian phòng ngủ lồng lộn gió biển như bị hút hết không khí, trở nên ngột ngạt”, không chịu nổi anh liền vén màn bước ra.

Khi thấy Phùng, người đàn bà cứ ngỡ anh là nhân chứng cho việc bà bị chồng đánh đập – là chứng cớ để Đẩu bắt chị ly hôn. Nhưng sau khi thấy Phùng và Đẩu không còn ép buộc người đàn bà ly hôn nữa, bà liền giãi bày câu chuyện đời mình. Qua câu chuyện của người đàn bà, Phùng hiểu vì tình thương con mà chị không muốn ly hôn, chấp nhận bị đánh đập và hành hạ để nuôi con khôn lớn. “Ông trời sinh ra người đàn bà là để đẻ con, rồi nuôi con cho đến khi khôn lớn (…) Đàn bà ở thuyền chúng tôi phải sống cho con chứ không thể sống cho mình”.

Trong quá trình phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa, người đọc thấy rằng bà hiểu rõ với nghề đi biển này cần một người đàn ông trụ cột “Chưa bao giờ các chú biết như thế nào là nỗi vất vả của người đàn bà trên chiếc thuyền không có đàn ông.”, “đàn bà hàng chài chúng tôi cần phải có người đàn ông chèo chống phong ba.. để cùng làm ăn nuôi nấng đặng một sắp con”. Phùng hiểu chính vì tình thương con, trách nhiệm của một người mẹ mà chị sẵn sàng bỏ qua hết tất cả. Người đàn bà không chỉ thương con mà còn là một người phụ nữ thấu hiểu bao dung và hết sức vị tha.

Nếu không nghe câu chuyện của người đàn bà, ai sẽ biết được đằng sau vẻ cộc tính có phần hung bạo của người đàn ông là một người từng “cục tính nhưng hiền lành”, chấp nhận mọi lầm lỡ trẻ tuổi của người đàn bà. Người đàn bà cũng biết, cũng hiểu vì sao người đàn ông lại đánh mình. Vì đó chính là cách ông giải tỏa nỗi uất ức, bức bách “bất kể lúc nào thấy khổ là lão xách tôi ra đánh”.

Người đàn bà tự nhận tất cả mọi tội lỗi về mình “cái lỗi chính là đám đàn bà ở thuyền đẻ nhiều quá, mà thuyền lại chật”. Điều hạnh phúc của người đàn bà cũng rất bình dị. Người đàn bà nói về những lần vui vẻ hiếm hoi của gia đình mình “Ở trên thuyền cũng có lúc vợ chồng con cái chúng tôi sống hòa thuận, vui vẻ”, “vui nhất là ngồi nhìn đàn con chúng tôi được ăn no”.

Nói về những điều đó “mặt chị bừng sáng lên như một nụ cười”. Đây cũng chính là động lực giúp bà vượt qua mọi khó khăn. Từ câu chuyện ấy, Phùng chợt nhận ra, người đàn bà tuy vẻ bên ngoài thô lỗ, quê mùa nhưng sâu bên trong là một người sâu sắc hiểu lẽ đời, giàu tình yêu thương cũng như sự hy sinh.

Khi phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa, ta thấy nhà văn tiếp tục đặt nhân vật Phùng vào một tình huống đầy nghịch lý. Đó là phát hiện người đàn bà hàng chài với những mâu thuẫn giữ dáng vẻ thái độ bên ngoài và tâm hồn bên trong. Từ đó, Nguyễn Minh Châu đã đặt ra vấn đề về cách nhìn nhận và đánh giá con người. Con người vốn không hề đơn giản mà vô cùng phức tạp. Người nghệ sĩ cần phải biết lắng nghe hòa nhập vào đời sống.

Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa, ta thấy nhà văn Nguyễn Minh Châu đã xây dựng một tình huống truyện cuốn hút và độc đáo. Phía sau bức ảnh tuyệt đẹp là những đớn đau, ngang trái trong gia đình người đàn bà. Phía sau vẻ ngoài xấu xí là một vẻ đẹp tâm hồn bị khuất lấp của người đàn bà. Từ tình huống đó mà tính cách của các nhân vật và chủ đề tư tưởng của tác phẩm được thể hiện. Nhân vật Phùng cũng chính là hóa thân của tác giả. Một góc nhìn tinh tế, khách quan đầy khám phá của nhà văn và cũng là một trái tim cháy bỏng vì cuộc đời.

Tình huống truyện trong Chiếc thuyền ngoài xa thuộc tình huống nhận thức, mang tính khám phá, phát hiện về sự thật đời sống – Đây cũng là đặc điểm chính của tình huống nhận thức. Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa, ta thấy nó đã nhấn mạnh mối quan hệ gắn bó giữa nghệ thuật và cuộc sống. Qua đó, nhà văn nhắn gửi đến mọi người cần phải hòa mình vào cuộc sống và có cái nhìn đa chiều để có thể khám phá ra những vẻ đẹp khuất lấp của cuộc sống và có thể nhìn thẳng vào đúng bản chất vấn đề.

Như vậy thông qua tình huống truyện trong tác phẩm chiếc thuyền ngoài xa, nhà văn Nguyễn Minh Châu đã thể hiện rất nhiều thông điệp có ý nghĩa sâu sắc về cuộc sống và nghệ thuật. Chúng ta không thể đơn giản hay sơ lược khi nhìn nhận đánh giá về một hiện tượng sự vật mà cần có cái nhìn đa diện đa chiều. Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa cũng giúp người đọc cảm nhận được ý nghĩa nhân văn của tác phẩm cùng phong cách nghệ thuật của nhà văn.

Phân tích tình huống truyện Chiếc thuyền ngoài xa ngắn gọn

Tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa – Mẫu 1

Nguyễn Minh Châu là một cây bút lớn của nền văn học Việt nam hiện đại. Ông có nhiều đóng góp cho văn chương của dân tộc trong thời kì kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Đặc biệt tác phẩm “Chiếc thuyền ngoài xa” là một trong những truyện ngắn tiêu biểu của tác giả sau năm 1975. Nhà văn đã xây dựng được một tình huống truyện độc đáo.

Đối với truyện ngắn, tình huống truyện là yếu tố then chốt và có vai trò quan trọng. Tình huống truyện cũng là cơ sở để tác giả xây dựng câu chuyện độc đáo, thu hút sự chú ý của người đọc.

Trong truyện ngắn, “ Chiếc thuyền ngoài xa” bao trùm tác phẩm là cách Nguyễn Minh Châu xây dựng tình huống nhận thức mang ý nghĩa khám phá và phát hiện đời sống. Truyện xoay quanh đến chuyến đi thực tế của nhân vật phùng ở vùng biển miền Trung. Trong chuyến đi này, nhân vật Phùng có những chuyển biến nhận thức rất sâu sắc.

Tình huống truyện diễn ra với hai phát hiện đầy trái ngược của nhiếp ảnh Phùng. Phát hiện thứ nhất là vẻ đẹp của chiếc thuyền ngoài xa trong sương sớm. Sau mấy ngày chờ đợi, Phùng bất ngờ khám phá vẻ đẹp của con thuyền được bao bọc “trong bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào”. Đối với Phùng đang đi tìm kiến cái đẹp thì đây là một cảnh đắt trời cho. Khung cảnh ấy hiện lên như một bức tranh toàn bích. Và đối với một người nghệ sĩ như Phùng, đứng trước cảnh đẹp đó, Phùng vô cùng xúc động và hạnh phúc. Anh đã liên tục bấm máy ghi lại khoảnh khắc đắt giá mà hiếm khi có được lần hai như này.

Tuy nhiên, đây mới là phát hiện thứ nhất của nhân vật Phùng. Khi con thuyền vào gần bờ cũng chính là lúc Phùng phát hiện ra nghịch cảnh trái ngược hoàn toàn với lần phát hiện thứ nhất. Bước xuống từ con thuyền kia là hình ảnh con người nhưng xấu xí và thô kệch. Từ ngoại hình cho đến tính cách đều toát lên là những con người lam lũ nghèo khổ. Và tiếp nữa, Phùng phát hiện ra cảnh bạo hành ngay trước mặt mình. Hình ảnh người đàn ông vùng biển đánh đập dã man người vợ của mình. Kèm theo đó là những lời chửi rủa vô cùng thậm tệ. Đáng ngạc nhiên hơn là hình ảnh trẻ thơ như thằng Phác cũng lao vào đánh bố để bảo vệ mẹ. Những cảnh này xưa nay vốn trái lại với luân thường đạo lý. Nhưng hôm nay đây, Phùng được chứng kiến tận mắt những hình ảnh chân thực nhất. Sau những phát hiện đầy bất ngờ như vậy, dường như trong nhận thức của nhân vật Phùng đã có sự thay đổi.

Tình huống truyện tiếp theo là cuộc đối thoại giữa Phùng, Đẩu và người đàn bà làng chài ở toà án huyện. Nhân vật Phùng tiếp tục được thay đổi nhận thức và Đẩu cũng là nhân vật rút ra được nhiều bài học cuộc sống. Trái với lời khuyên của Đẩu dành cho người đàn bà làng chài là hãy bỏ chồng vì không thể nào sống được với gã đàn ông vũ phu đày đọa người phụ nữ như vậy. Nhưng không, tưởng chừng là những lời khuyên chân thành ấy người phụ nữ sẽ nghe theo nhưng người phụ nữ ấy lại xin tòa không ly hôn với người đàn ông đó. Tưởng chừng như đầy trái ngược vì không ai muốn sống cùng với người đàn ông vũ phu. Ngay cả Đẩu và Phùng cũng đều hết sức ngạc nhiên. Nhưng sau tất cả những điều phi lí ấy lại trở thành những lý lẽ vô cùng thuyết phục trong hoàn cảnh của người phụ nữ làng chài. Cả phùng và Đẩu đều được nghe những câu chuyện gan ruột từ đáy lòng của người phụ nữ làng chài trong cuộc sống mưu sinh trên biển phải cần đến bàn tay của người đàn ông. Cuộc trò chuyện này cũng giúp Đẩu và phùng nhận ra được nhiều chân lý của cuộc sống và giúp hai nhân vật nhận thấy được còn rất nhiều góc khuất đằng sau cuộc sống.

Thông qua tình huống truyện của “Chiếc thuyền ngoài xa” Nguyễn Minh Châu thể hiện rất nhiều thông điệp có ý nghĩa sâu sắc. Không thể đơn giản, sơ lược khi nhìn nhận đánh giá một hiện tượng mà cần có cái nhìn đa diện, nhiều chiều.Thông qua đó, nhà văn cũng nêu lên thông điệp về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời. Người nghệ sĩ không thể đứng từ xa để nhìn ngắm cuộc sống mà phải kéo gần khoảng cách giữa nghệ thuật và cuộc đời. Tình huống truyện cũng góp phần tô đậm giá trị nhân đạo của tác phẩm.

Tình huống truyện Chiếc thuyền ngoài xa – Mẫu 2

Nguyễn Minh Châu là người mở đường tinh anh và tài hoa của nền văn học trong giai đoạn đổi mới sau năm 1975. Đứng trước sự thay đổi của thời đại, nhận thức được nhu cầu đổi mới văn học, Nguyễn Minh Châu đã người tiên phong gieo những hạt giống đầu tiên trên con đường đổi mới ấy. Nếu như trong giai đoạn trước Nguyễn Minh Châu sáng tác theo cảm hứng sử thi đậm nét, sau năm 1975 ông đã chuyển sang cảm hứng thế sự với những vấn đề về đạo đức và triết lý nhân sinh. “Chiếc thuyền ngoài xa” là truyện ngắn xuất sắc được sáng tác theo cảm hứng thế sự ấy. Truyện ngắn đã xây dựng được tình huống đặc sắc, qua đó thể hiện được những tư tưởng triết lí nhân sinh mà Nguyễn Minh Châu muốn gửi gắm.

Chiếc thuyền ngoài xa kể về chuyến đi thực tế của nghệ sĩ nhiếp ảnh gia tên Phùng, qua tình huống bất ngờ mà Phùng bắt gặp trên bãi biển tác giả đã thể hiện được cái nhìn sâu sắc về cuộc sống cũng như sự trăn trở về số phận của con người trong giai đoạn đổi mới.

Tình huống truyện của “Chiếc thuyền ngoài xa” cũng là tình huống đầy nghịch lý mà người nghệ sĩ Phùng đã phát hiện khi tác nghiệp trên bãi biển. Anh Phùng nhận nhiệm vụ đến vùng biển Miền Trung, cũng là nơi anh cùng đồng đội cầm súng chiến đấu giành lại độc lập cho dân tộc, tự do cho nhân dân để chụp bộ ảnh làm lịch. Sau nhiều ngày chụp ảnh, Phùng đã phát hiện ra khoảnh khắc trời cho, đó là khoảnh khắc cảnh biển trong cái hồng hồng của sương sớm vô cùng thơ mộng, Phùng đã tiếp cận được cảnh chiếc thuyền ngoài xa vô cùng thơ mộng, anh đã bấm máy liên tục để ghi lại cảnh sắc trời cho này.

Tuy nhiên, cũng tại bãi biển ấy anh đã chứng kiến một nghịch cảnh của cuộc sống – cảnh bạo hành trong gia đình làng chài sống trong chính chiếc thuyền kia, từ một trong những con thuyền bước ra một người đàn ông to lớn, thô lỗ, phía sau là người đàn bà khốn khổ, đáng thương. Người đàn ông vừa đánh vừa chửi người đàn bà bằng những lời nói thậm tệ, tàn nhẫn nhất, trong khi đó người đàn bà không hề phản kháng, cũng không cầu xin van lài mà chỉ im lặng hứng chịu những trận đòn roi tàn nhẫn.

Cái nghịch lý của tình huống thể hiện trong sự đối lập giữa khung cảnh thiên nhiên đẹp đẽ, toàn bích nhưng trong khung cảnh ấy lại tồn tại những cảnh đời đen tối của những người dân nghèo. Khi chứng kiến cảnh bạo lực gia đình, Phùng đã ném máy ảnh xuống đất để chạy lại giúp đỡ người đàn bà nhưng lại bị nạn nhân từ chối quyết liệt. Chính nghịch cảnh cùng thái độ của người đàn bà hàng chài khiến cho Phùng không sao hiểu được.

Người đàn bà bất hạnh, nạn nhân của bạo lực gia đình bị chính chồng của mình ngược đãi nhưng vẫn cam chịu sống với người đàn ông tàn nhẫn, vũ phu. Khi biết được trận đòn roi trên bãi biển chỉ là một trong rất nhiều trận đòn khác “ba ngày một trận nhẹ, năm ngày một trận nặng”, Phùng cũng như độc giả bàng hoàng, không thể tin nổi trước thái độ cam chịu một cách mù quáng của người đàn bà ấy. Không những thế, khi được Phùng và Đẩu giúp đỡ để bỏ đi người đàn ông vũ phu, thoát khỏi cuộc sống đọa đày như trong địa ngục thì người đàn bà ấy đã quyết không bỏ chồng, quỳ xuống van lạy để không bỏ chồng và bênh vực cho người chồng tàn nhẫn ấy.

Qua câu chuyện của người đàn bà hàng chài, Phùng và Đẩu cũng đã nhận ra nhiều góc khuất tối tăm của cuộc sống, từ đó Phùng cũng nhận thức sâu sắc về nghệ thuật và cuộc sống. Cái đẹp ngoại cảnh mà Phùng phát hiện chỉ là cái đẹp đẽ bề ngoài nhưng sâu bên trong cái đẹp đẽ ấy lại che khuất đi những cái khốn khổ của đời sống. Khi mới phát hiện ra khung cảnh trời cho, Phùng đã đắm chìm trong khát khao sáng tạo nghệ thuật, cảm thấy nhẹ nhõm như được thanh lọc con người, nhưng sau đó anh lại phát hiện ra sự thật xù xì, tàn nhẫn bên trong cái khung cảnh toàn bích đó.

Cái đẹp của khung cảnh thiên nhiên có thể che khuất đi sự thật tàn nhẫn thì cũng chính cái sự thật, nghịch lý của cuộc sống cũng có thể làm cho cái đẹp bị khuất lấp, bởi khi nhận thức được những góc khuất của cuộc sống, nhìn lại bức tranh cảnh biển mà mình đã chụp ảnh, Phùng lại cảm thấy trăn trở, nhức nhối với những suy tư về cuộc sống.

Từ cái phức tạp của góc khuất cuộc đời, Phùng bỗng nhận ra rằng, để hiểu được sự thật của đời sống không chỉ nhìn nhận, đánh giá bên ngoài mà cần nhìn sâu vào bản chất của cuộc sống ấy, người nghệ sĩ phải có cái nhìn đa diện mà không thể nhìn như “chiếc thuyền ngoài xa”.

Không chỉ nhận thức về nghệ thuật, mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời mà câu chuyện của người đàn bà còn mang đến bước ngoặt về nhận thức về con người và xã hội của Phùng. Đằng sau dáng vẻ cam chịu một cách vô lý đáng trách lại là một người đàn bà hiểu biết, đáng thương. Dù bị đánh đập nhưng người đàn bà ấy quyết không chịu bỏ chồng vì có lý do riêng của mình, chị ta muốn những đứa con có một gia đình hoàn chỉnh, được ăn no. Người đàn bà ấy cũng hiểu về người chồng của mình, rằng sự tàn nhẫn hiện tại không phải là bản chất mà do người đàn ông ấy quá khổ.

Để giải quyết những vấn đề của cuộc sống không chỉ dựa vào thiện chí, tấm lòng, pháp luật mà còn cần sự thấu hiểu về cuộc sống và có giải pháp thiết thực, bởi điều người đàn bà mong muốn ở đây không phải sự giải thoát khỏi người chồng vũ phu mà là một giải pháp để cuộc sống đỡ nghèo khổ, khốn khó.

Như vậy, tình huống truyện của Chiếc thuyền ngoài xa không chỉ là phát hiện mang tính khám phá của Phùng mà còn là tình huống nghệ thuật đặc sắc được dựng lên để thể hiện những quan điểm, triết lí nhân sinh sâu sắc của Nguyễn Minh Châu.

Tình huống truyện Chiếc thuyền ngoài xa – Mẫu 3

Đối với một tác phẩm truyện ngắn điều làm nên linh hồn và thành công của truyện đó chính là cốt truyện hấp dẫn. Và để cho ra đời được một cốt truyện hấp dẫn đòi hỏi tác giả phải xây dựng được một tình huống truyện trau chuốt, mỹ mãn. Chiếc thuyền ngoài xa là một truyện ngắn như thế. Với một cốt truyện tài tình, bất ngờ Nguyễn Minh Châu đã truyền tải thành công được ý tưởng của mình và để lại nhiều ấn tượng khó quên trong lòng độc giả.

Trước tiên ta cần hiểu tình huống truyện là gì mà lại có vai trò quan trọng đến như thế. Tình huống truyện là cách sắp xếp các sự việc, không gian, thời gian, nhân vật theo một trình tự hợp lí để thông qua đó nhân vật hiện lên với màu sắc tâm lý rõ nét nhất, làm nổi bật chủ đề của tác phẩm.

Thông thường trong truyện ngắn có ba loại tình huống truyện phổ biến: tình huống hành động; tình huống nhận thức và tình huống tâm trạng. Trong đó, tình huống hành động là xây dựng hành động có tính bước ngoặt cho tạo hình nhân vật; tình huống tâm trạng thiên về cảm xúc, diễn biến tâm lí nhân vật ở mặt trong và mặt ngoài còn tình huống nhận thức là những giây phút nhân vật tự chiêm nghiệm; tự giác ngộ những chân lí thông qua những bối cảnh cụ thể. Truyện ngắn “ chiếc thuyền ngoài xa” được xây dựng trên tình huống truyện nhận thức.

Tình huống truyện đầu tiên được mở ra hết sức độc đáo: Anh phóng viên Phùng là một tay săn ảnh nghệ thuật. Phùng có thể bỏ ra vài tuần đi công tác và vài ngày để kiếm tìm cho mình một bức ảnh ưng ý. Vào một buổi sáng sớm lang thang trên bờ biển, anh vô tình bắt chụp khoảnh khắc tuyệt đẹp của đất trời sương mờ: hình ảnh con thuyền mở ảo trong sương sớm nhạt nhòa. Dưới con mắt người nghệ sĩ, cảnh vật ấy hiện lên thật đẹp, thật nên thơ: vẻ đẹp trên mặt biển mờ sương như một bức tranh mực tàu của danh họa thời cổ, mũi thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe vào bầu sương mù trắng như sữa và màu hồng của mặt trời. Con người mang dáng dấp của sự làm chủ, vĩ đại đầy tự hào: ngồi im phăng phắc như tượng trên mũi thuyền đang hướng mặt vào bờ. Bức tranh thiên nhiên hiện lên trong tâm tưởng người nghệ sĩ mang vẻ đẹp thanh nhã, toàn bích, gây nên xúc động “bóp nghẹn trái tim”. Và rồi từ cái đẹp, người nghệ sĩ ấy thoảng thốt nhận ra rằng: À cái đẹp có sức lan tỏa vô cùng mãnh liệt, nó như gia vị làm sáng tâm hồn người, thanh lọc tâm hồn ta. Khoảnh khắc cái đẹp của tạo hóa lúc này choáng ngợp lấy tâm hồn Phùng, anh không cưỡng nổi lòng mình bấm máy lia lịa để thu hết cái khoảnh khắc đáng giá vô ngần ấy.

Thế nhưng khi con thuyền cập bờ, bước ra từ bức tranh toàn bích ấy lại là một câu chuyện đau xót. Đó là vẻ mệt mỏi, bơ phờ của những người hàng chài sau chuyến ra khơi mệt nhọc mà chẳng thu được gì. Là hình ảnh của người chồng vũ phu, thẳng tay rút chiếc thắt lưng lính ngụy ngày xưa ra quật tới tấp vào lưng vợ mình, vừa đánh vừa nguyền rủa cay nghiệt: “Mày chết đi cho ông nhờ, chúng mày chết hết đi cho ông nhờ,,,” Người đàn bà không hề chống cự, phản kháng mà chỉ biết khóc lóc, van nài, cam chịu trong vô vọng, mặc cho ông chồng thẳng tay hành hạ thân xác mình. Tại sao lại như vậy? Hiện diện trong tâm trí Phùng khiến anh chẳng thể nào lí giải cho kì được. Chưa kịp định hình thì trước mắt anh hình ảnh một đứa trẻ nhỏ lao tới, đó có lẽ là đứa con của mụ đàn bà kia. Nó lao tới chỗ bố nó, giật chiếc thắt lưng rồi vung mạnh đập vào ngực bố nó để bảo vệ mẹ nó. Trời một đứa trẻ tại sao lại có thể làm như thế với người đã sinh ra nó có công dưỡng dục nó. Nghịch lý của của cuộc sống đã hiện diện quanh đây: một người vợ tốt bị hành hạ nhưng vẫn không bỏ chồng; một người chồng ghét vợ, đánh vợ nhưng không bỏ vợ và một đứa con có thể sẵn sàng xuống tay với bố để bảo vệ mẹ;..Tình huống truyện đi từ những bất ngờ này đến bất ngờ khác, chuyển đổi linh hoạt, thống nhất đã bộc bạch nỗi niềm trăn trở của Nguyễn Minh Châu, đó là mối quan hệ giữa nghệ thuật giữa văn chương với cuộc sống con người. Bước ra từ một bức tranh toàn bích, đẹp đẽ chưa chắc đã là một sự hoàn hảo, đôi khi nó lại chính là một sự thật trần trụi. Nghệ thuật là một cái gì đó xa vời, mờ ảo như chiếc thuyền ngoài khơi xa; còn hiện thực cuộc sống lại chỉ được hiện diện khi nó được quan sát một cách trực tiếp, rõ nét, tai nghe mắt thấy. Nghệ thuật chỉ vẹn tròn và có ý nghĩa chỉ khi nó khắc họa được hết cuộc sống, phản ánh được cuộc sống, phát triển cuộc sống tốt đẹp hơn. Nỗi lòng của Nguyễn Minh Châu cũng thay lời mà Nam cao muốn gửi gắm: “nghệ thuật không cần phải là ánh trăng lừa dối, không nên là ánh trăng lừa dối, nghệ thuật chỉ có thể là tiếng đau khổ kia, thoát ra từ những kiếp lầm than… (Trăng sáng)”.

Đâu chỉ dừng lại ở đó, Nguyễn Minh Châu còn mang đến một triết lý nhân sinh sâu sắc qua một tình huống đặc sắc nữa. Đó chính là giây phút tại huyện khi người đàn bà được bao công Đẩu hết sức khuyên răn, đưa ra đủ mọi thứ lí lẽ hợp tình hợp lí trên đời nhưng người đàn bà kham khổ kia vẫn xin không bỏ chồng. Dưới con mặt người ngoài cuộc nhìn vào thì bỏ chồng là cách tốt nhất để giải thoát cho chị ta, để chị ấy được sống cuộc sống tốt đẹp hơn thế nhưng chị ta lại xin, van nài không cho bỏ chồng. Người đàn bà ấy có những lí lẽ cho riêng mình, người đàn bà ấy đã nhìn thấu suốt một cuộc đời, đã trải nghiệm những cái mà Đẩu và Phùng chưa bao giờ thấy được: “các chú đâu có thể hiểu được cái việc của các người làm ăn lam lũ, khó nhục…”, “ chưa bao giờ các chú biết như thế nào là nỗi vất vả của người đàn bà trên một chiếc thuyền không có đàn ông…”, “Đàn bà ở thuyền chúng tôi phải sống cho con chứ không phải sống cho mình như ở trên đất được!.

Những lời thở than người đàn bà hàng chài khiến Đẩu và Phùng vỡ lẽ được nhiều điều: Phán quyết bỏ chồng của Tòa dưới con mặt của người ngoài đó là sự giải thoát cho người phụ nữ nhưng thực ra nó lại là quyết định đánh đổi hết tất cả của người vợ; người đàn bà dù mạnh mẽ đến đâu cũng cần có một bờ vai nương tựa, chở che; Người đàn ông vũ phu ấy lại đáng thương hơn là đáng trách và một chân lý không thể chối bỏ: những kiến thức sách vở chỉ là kẻ ngây thơ trước thực tế muôn màu, muôn sắc, phức tạp.

Với hai tình huống truyện độc đáo, bất ngờ được đặt xen kẽ, thống nhất trong cốt truyện đã làm nổi bật lên chiều sâu tư tưởng và giá trị cho truyện ngắn. Thông qua truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa nhà văn Nguyễn Minh Châu muốn nhắn gửi đến độc giả một triết lý vô cùng sâu sắc: Để thấu hiểu hết cái sự đời ta không nên chỉ ngắm nhìn nó qua lăng kính của sách vở mà phải đi sâu đi sát vào thực tế, tìm tòi, khám phá, và cảm nhận để có thể ngắm nhìn hết cái khối đa diện của cuộc sống.

Tình huống truyện Chiếc thuyền ngoài xa – Mẫu 4

Được đánh giá là một trong những “người mở đường tinh anh và tài năng” (Nguyên Ngọc) của văn học Việt Nam thời kỳ đổi mới, Nguyễn Minh Châu luôn luôn khao khát khám phá những khía cạnh phức tạp và bí ẩn của đời sống con người. Sau năm 1975, những sáng tác của Nguyễn Minh Châu thể hiện những trăn trở khôn nguôi của nhà văn trước những mảng tối hiện thực của cuộc sống thời kì hậu chiến. “Chiếc thuyền ngoài xa” là một trong những tác phẩm như thế. Trong truyện ngắn nhà văn có viết “Một cái gì đó vừa vỡ ra trong đầu vị Bao Công của cái phố huyện vùng biển, lúc này trông Đẩu rất nghiêm nghị và đầy suy nghĩ” Câu văn đã tô đậm ý nghĩa của tình huống truyện nhận thức được nhà văn xây dựng trong truyện ngắn này.

Truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa được viết năm 1983 đã thể hiện được những khám phá quan trọng của nhà văn về cuộc sống và nghệ thuật ở thời kỳ mới. Thành công nổi bật về nghệ thuật của Nguyễn Minh Châu trong tác phẩm này có thể kể tới việc xây dựng tình huống truyện vô cùng độc đáo.

Tình huống truyện là một sự kiện đặc biệt của đời sống được nhà văn mô tả trong tác phẩm của mình, tại sự kiện đó nhà văn đã làm sống dậy một tình thế bất thường có tính chất éo le gây bất ngờ trong quan hệ giữa các nhân vật, cũng qua sự kiện đó tính cách nhân vật được bộc lộ sắc nét, ý tưởng của nhà văn cũng được hiện hình khá trọn vẹn.

Tình huống truyện được chia ra rất nhiều loại, trong đó Chiếc thuyền ngoài xa là tình huống truyện nhận thức của nhà văn về cuộc đời và nghệ thuật qua sự thể hiện nhận thức của nhân vật trong tác phẩm về vấn đề này.

Sau nhiều ngày tìm kiếm, Phùng đã phát hiện ra một cảnh đẹp tuyệt vời để nhận ra bản thân cái đẹp cũng chính là một giá trị đạo đức và để thấy được những giây phút trong ngần của tâm hồn “Trong giây phút bối rối, tôi tưởng chính mình vừa khám phá thấy cái chân lý của sự toàn thiện, khám phá thấy cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn” và Phùng đã bấm máy liên tục để thu hết vẻ đẹp tuyệt đỉnh của cảnh vật vào trong ống kính của mình.

Thế nhưng, Phùng đã phát hiện ra một sự việc vô cùng tàn nhẫn trong đời sống hiện thực – đó là sự việc người đàn ông làng chài đánh đập, chửi rủa vợ mình một cách tàn tệ ngay trên bãi cát – nơi Phùng đang say sưa với cảm hứng sáng tạo nghệ thuật. Sự việc này khiến Phùng kinh ngạc, đau đớn để từ đó nhận ra những điều phi lý, những sự thật trần trụi vẫn luôn tồn tại trong cuộc sống bề bộn quanh mình. Phùng đã từng trải qua chiến tranh, đã cầm súng để bảo vệ hòa bình và hạnh phúc cho con người nên anh không thể chấp nhận nổi cách ứng xử tàn nhẫn, độc ác của lão đàn ông kia. Đó chính là lý do khiến Phùng không chỉ kinh ngạc phẫn nộ mà còn có những hành động bột phát: Anh quăng chiếc máy ảnh xuống đất, xông vào ngăn cản hành động vũ phu của người đàn ông để bênh vực người đàn bà bất hạnh, yếu đuối. Phản ứng trong tình cảm và hành động của Phùng khi ấy cho thấy anh không chỉ là một người nghệ sĩ có niềm say mê với cái đẹp mà còn là con người có tấm lòng nhân ái và ý thức trách nhiệm. Cũng chính tấm lòng và trách nhiệm ấy đã khiến anh dù hoàn thành nhiệm vụ của một phóng viên vẫn quyết định ở lại vùng biển thêm mấy ngày để cùng Đẩu giải quyết việc.

Sau đó, câu chuyện ở tòa án huyện: Cả Phùng và Đẩu đã phải đi từ bất ngờ này đến bất ngờ khác về người đàn bà – nạn nhân của tình trạng bạo lực gia đình kia. Mang tâm lí của một người tự coi mình là ân nhân, xuất hiện để giúp đỡ, che chở bênh vực cho người đàn bà bất hạnh để giúp chị ta thoát khỏi những bi kịch trong cuộc sống của mình , Phùng và Đẩu đã vô cùng bất ngờ khi người đàn bà ấy không nghe theo lời khuyên, từ chối sự giúp đỡ và một mực van xin để không phải bỏ chồng. Sự việc này bất ngờ đến mức Phùng vừa kinh ngạc, vừa khó hiểu, vừa bị sốc tới mức căn phòng đang lộng gió biển mà anh có cảm giác như bị rút hết không khí để trở nên ngột ngạt. Những cảm giác sâu sắc nhất, mãnh liệt nhất mà Phùng cảm nhận được từ câu chuyện này lại có được chính từ phát hiện mới của anh về con người của người phụ nữ ấy – đó là những phẩm chất đích thực ẩn giấu sau bề ngoài nhẫn nhục cam chịu và có phần u mê. Hóa ra, người phụ nữ ấy hoàn toàn không giống với những gì Phùng và Đẩu thấy: Đằng sau vẻ cam chịu nhẫn nhục là sự hiểu biết, lòng vị tha, tình yêu thương sâu sắc – những phẩm chất chỉ có được ở một người có nhiều trải nghiệm cuộc đời và hiểu được ý nghĩa đích thực của cuộc sống. Chị nhẫn nhục là vì thương con, chị cam chịu vì lòng độ lượng, vị tha, vì thấu hiểu nguyên cớ dẫn đến những hành động độc ác vũ phu của người chồng và trên hết vì chị có một đức hi sinh vô bờ bến. Tất cả những điều này khiến cả Phùng và Đẩu không thể tiếp tục nhìn chị ta bằng cái nhìn thương hại.

Và rồi “Một cái gì đó vừa vỡ ra trong đầu vị Bao Công của cái phố huyện vùng biển, lúc này trông Đẩu rất nghiêm nghị và đầy suy nghĩ”. Khát vọng, nhu cầu của con người và thực tế cuộc sống mà con người phải đối mặt: Người đàn bà trong câu chuyện chỉ mong có một cuộc sống bình yên, êm ấm, mong được thấy những đứa trẻ ăn no, muốn thấy cảnh vợ chồng quây quần bên nhau để có những phút giây vui vẻ.

Chính những điều bất ngờ và đầy nghịch lý mà Phùng chứng kiến đã khiến anh không thể tiếp tục nhìn cuộc sống bằng một cái nhìn giản đơn. Nó buộc anh phải suy nghĩ để nhận thức lại tất cả. Cuộc sống chứa đầy những phức tạp, bất ngờ con người ta muốn hiểu được thì cần đi sâu và nhìn nhận mọi thứ đa diện đa chiều hơn.

Qua tình huống truyện Nguyễn Minh Châu giúp ta nhận ra sự phức tạp ở đời sống con người với những hiện tượng không dễ để đánh giá, những mối quan hệ không dễ để cắt nghĩa lí giải. Không phải ngẫu nhiên mà Nguyễn Minh Châu đã lựa chọn người kể chuyện trong truyện ngắn này là một người nghệ sĩ bởi chính sự mẫn cảm cái nhìn sâu sắc mang tính phát hiện và ý thức trách nhiệm với cuộc đời của nghệ sĩ Phùng đã giúp Nguyễn Minh Châu gửi gắm một quan niệm, một yêu cầu với nghệ thuật: Nghệ thuật cần hướng tới cái đẹp song nghệ thuật không thể chỉ là chiếc thuyền ngoài xa. Nghệ thuật chỉ có ý nghĩa khi bắt nguồn từ cuộc sống, là tiếng nói của đời sống trở thành một phần của cuộc sống này.

Tình huống truyện Chiếc thuyền ngoài xa – Mẫu 5

Nguyễn Minh Châu là một nhà văn có phong cách rất độc đáo, trong mỗi tác phẩm của mình ông đều lồng ghép một triết lý sống sâu sắc gửi tới người đọc của mình.

Tác phẩm “Chiếc thuyền ngoài xa” là một tác phẩm hay kể về số phận của người đàn bà vùng biển nghèo khổ lam lũ, hy sinh cho chồng cho con không than thở, oán hận nửa lời. Một đức hy sinh nhẫn nhịn, cam chịu tới tận cùng của mọi nỗi đau làm lay động trái tim người đọc sâu sắc.

Trong truyện ngắn của mình tác giả đã tạo ra tình huống truyện vô cùng độc đáo. Anh phóng viên, nhiếp ảnh gia Phùng đi thực tế săn ảnh nghệ thuật tìm cái đẹp hoàn mỹ trong cuộc sống để làm lịch. Nhưng rồi tình cờ anh gặp được một người đàn bà tuổi trung niên, rồi phát hiện ra một bức tranh tuyệt tác đó chính là hình ảnh chuyến thuyền ngoài xa thấp thoáng trong sương sớm, khi ẩn khi hiện, thiên nhiên hiện lên bao la trước mắt anh khiến cho anh vô cùng mừng rỡ vì tìm được tuyệt phẩm của đời mình.

Chiếc thuyền ngoài xa thật đẹp biết bao, nhưng khi nó lại gần thì anh phóng viên Phùng phải chứng kiến một sự thật đau lòng, bị thương đó hình ảnh những người nông dân lao động nghèo khổ. Họ đang làm việc một cách cực nhọc không hề hạnh phúc. Anh nghe thấy người ngư dân quát tháo vợ với những lời lẽ tức giận, căm phẫn “Cứ ngồi yên đấy. Động đậy tao giết cả mày bây giờ”. Hình ảnh người ngư dân hiện lên khuôn mặt đỏ căng, phừng phừng tức giận lão rút chiếc thắt lưng da ngày xưa quất tới tấp vào người phụ nữ trước mặt, rồi đánh xong dường như mệt quá hắn há mồm thở hồng hộc như con lợn đói ăn, hai hàm răng nghiến lại, cứ mỗi lên vùng dây lưng lên rồi quăng xuống hắn lại rít lên “mày chết đi cho ông nhờ”.

Hình ảnh người đàn bà nhẫn nhịn, chịu đựng mọi đòn roi những lời lăng nhục xỉa xói của chồng không một lời oán thán, hay cãi lại, không một sự chống cự dù là yếu ớt nhất khiến cho Phùng sững người kinh ngạc. Rồi Phùng thấy một người con trai chạy tới chỗ người đàn ông trung niên kia cướp lấy thắt lưng trong tay ông bố của mình. Nó uất ức cầm chiếc thắt lưng và vung tay mạnh quật chiếc thắt lưng da vào vùng ngực của người đàn ông trung niên – chính là bố mình để bảo vệ người đàn bà tội nghiệp là mẹ nó. Một hành động bộc phát, một tình huống nghịch lý.

Tình huống truyện của tác giả vô cùng éo le, giữa một bên là sự huyền ảo, mê đắm của cái đẹp tựa như thần tiên long lanh trong sương sớm đó chính là hình ảnh chiếc thuyền đánh cá ngoài khơi, với sự thật phũ phàng về những thân phận con người sở hữu chiếc thuyền đánh cá đó.

Những số phận bị cuộc sống ngược đãi, lam lũ không có hạnh phúc. Một tình huống truyện thật éo le, bi kịch tạo nên dấu ấn khó phai trong lòng người đọc. Đồng thời thể hiện quan điểm của tác giả là nghệ thuật trước hết phải gắn liền với đời sống thực tế của con người. Cũng giống như nhà văn Nam Cao đã từng nói “nghệ thuật không cần phải là ánh trăng lừa dối, không nên là ánh trăng lừa dối, nghệ thuật chỉ là sự đau khổ thoát ra từ những kiếp người lầm than”.

Một tình huống nữa khá bi kịch độc đáo được tác giả xây dựng lên khiến người đọc không khỏi ám ảnh và suy nghĩ: Đó là người đàn bà được quan tòa mời đến để nhằm giải quyết vụ việc con đánh cha và khuyên người đàn bà hãy ly dị với người chồng vũ phu hà khắc kia đi, bởi chính quyền đã nhiều lần khuyên nhủ răn đe anh ta nhưng không hề có sự cải thiện. Anh chồng vẫn thường xuyên đánh vợ rất tàn nhẫn. Tuy nhiên, người đàn bà đã giải thích, rằng đàn bà sống ở thuyền chúng tôi phải sống cho con chứ không sống như những người trên đất được. Một người đàn bà cam chịu và hiểu rõ nỗi khổ của thân phận mình, nên bà không bao giờ oán thán.

Những lời lẽ chân thành của người đàn bà kia đã giúp cho những người đại diện cho quan tòa, cho công lý công bằng trong xã hội hiểu ra nghịch lý của cuộc đời đó là “Sống ở thuyền cần phải có một người đàn ông chèo lái dù hắn tàn bạo độc ác”. Những người làm công lý luôn muốn mang tới cuộc sống tốt đẹp cho những số phận những hoàn cảnh tăm tối, nhưng phải có giải pháp thực tế phù hợp, còn nếu giải pháp không thỏa đáng thì lòng tốt sẽ trở thành thứ lý thuyết xa rời thực tế, xa xỉ, xa hoa mà thôi.

Thông qua tình huống truyện này khiến cho nhân vật Phùng nhận ra được bản chất thật sự của cuộc sống không thể nhìn từ bên ngoài mà phải đi sâu vào bên trong nhiều phương diện khác nhau thì mới có thể cảm nhận rõ được. Có những thứ khi nhìn từ xa ta thấy chúng rất đẹp nhưng lại gần mới hiểu được những xấu xa, đau khổ bên trong nó.

Tình huống truyện Chiếc thuyền ngoài xa – Mẫu 6

Một trong những tác phẩm tạo nên tiếng vang của Nguyễn Minh Châu đó chính là “Chiếc thuyền ngoài xa”. Tác phẩm được in trong tập truyện ngắn “Bến quê” (1985). Thành công của Nguyễn Minh Châu trong tác phẩm này đó chính là xây dựng được tình huống truyện vô cùng độc đáo. Thông qua tình huống truyện ấy ta thấy được bức tranh hiện thực đời thường có phần éo le của những người lao động nghèo sau chiến tranh.

Để làm nên thành công của một tác phẩm truyện ngắn, ngoài khắc họa nhân vật có tính cách, có số phận rõ ràng thì tình huống truyện giữ vai trò là hạt nhân của toàn bộ câu chuyện. Dường như chính tình huống truyện mà Nguyễn Minh Châu tạo ra đã khiến người đọc phải xoáy sâu cảm nhận để rồi giác ngộ chính những chân lý mà nhân vật được trải qua.

Trong “Chiếc thuyền ngoài xa”, tình huống truyện được Nguyễn Minh Châu xây dựng bởi những nghịch lý. Đó là sự đối lập giữa nghệ thuật và thực tế. Câu chuyện mở ra bằng “bức tranh mực tàu của danh họa thời cổ” dưới con mắt của người nghệ sĩ Phùng. Đó là một vẻ đẹp hiếm có khó tìm, là “cảnh đắt trời cho” trong buổi bình minh. Dường như người nghệ sĩ òa lên sung sướng vì tâm hồn mình được gột rửa, trở nên trong trẻo hơn bao giờ hết khi bắt gặp được một khung cảnh đắt giá như vậy.

Đứng trước cảnh đẹp, người nghệ sĩ như Phùng phải cảm thán “có lẽ suốt cuộc đời cầm máy ảnh chưa bao giờ tôi thấy một cảnh đắt trời cho như vậy”. Đó là khoảnh khắc hạnh phúc tràn ngập tâm hồn. Ấy thế nhưng, tác giả đã xây dựng tình huống truyện đầy nghịch lý khi chỉ vừa phút trước Phùng hạnh phúc vì được nhìn thấy cảnh đẹp mê hồn, thì phút sau đã phải chứng kiến người chồng đánh vợ ngay trên chiếc thuyền ấy.

Tiếng quát vợ của người đàn ông “Cứ ngồi nguyên đấy. Động đậy tao giết cả mày đi bây giờ”dường như làm nghệ sĩ Phùng chợt bừng tỉnh. Những thứ đẹp đẽ lúc trước anh nhìn thấy giờ đã bị phá tan bởi vợ chồng hàng chài. Tác giả đã sử dụng những từ ngữ mạnh để miêu tả sự thực nghiệt ngã ấy, “Lão đàn ông lập tức trở nên hùng hổ, mặt đỏ gay,…. quất tới tấp vào lưng người đàn bà, lão vừa đánh vừa thở hồng hộc, hai hàm răng nghiến ken két, cứ mỗi nhát quất xuống lão lại nguyền rủa bằng cái giọng rên rỉ đau đớn”.Sự việc xảy đến khiến nghệ sĩ Phùng kinh ngạc đến mức “trong mấy phút đầu, tôi cứ đứng há mồm ra mà nhìn”.

Không dừng lại ở đó, tác giả còn đẩy lên cao trào với hình ảnh thằng con chạy vụt đến giằng chiếc thắt lưng quật tới tấp vào người đàn ông để bảo vệ mẹ. Sự việc ấy không chỉ xảy ra một lần, mà hình như nó là thói quen hàng ngày của gia đình hàng chài. Nhưng điều đó lại khiến Phùng cay đắng nhận ra đằng sau những điều đẹp đẽ của thiên nhiên chính là sự thật trần trụi đến đau lòng. Đó không đơn thuần là sự nghèo đói nữa, đó là những điều trái với luân thường đạo lý.

Không chỉ dừng lại ở tình huống truyện mà nghệ sĩ Phùng trải qua nơi bờ biển miền Trung, tác giả còn khiến cho Phùng và Đẩu phải thay đổi lối suy nghĩ cũ mòn của mình thông qua câu chuyện với người đàn bà hàng chài.

Người đàn bà hàng chài với vẻ ngoài vốn thô kệch nhưng lại tiềm ẩn bên trong vẻ đẹp tâm hồn sâu sắc. Những tưởng, người đàn bà bị chồng đánh đập mỗi ngày ấy sẽ chỉ chờ cơ hội để được giải thoát. Nhưng không, dù bị đánh đập, nguyền rủa bởi người chồng vũ phu, người đàn bà ấy vẫn van xin “quý tòa bắt tội con cũng được, phạt tù con cũng được, đừng bắt con bỏ nó” khi được tòa khuyên bỏ chồng.

Có lẽ với một người đàn bà hàng chài, không có người đàn ông bên cạnh chẳng thể nào vượt qua những lúc sóng gió ngoài biển kia. Thế rồi từ trong sâu thẳm nỗi lòng của người phụ nữ ấy ta thấy đẹp hơn bao giờ hết. Dù người chồng vũ phu, bà biết, chánh án Đẩu biết, nghệ sĩ Phùng cũng biết. Nhưng người đàn bà ấy vẫn giữ trong mình sự bao dung, bảo vệ cho người chồng “Lão chồng tôi khi ấy là một anh con trai cục tính nhưng hiền lành lắm, không bao giờ đánh đập tôi.”

Dường như người đàn bà ấy chẳng đổ lỗi cho số phận, cũng chẳng oán hận người chồng. Có chăng người đàn bà ấy nghĩ do mình đẻ nhiều quá. Nhưng giữa cuộc đời u ám như thế, người phụ nữ hàng chài lại vẫn giữ được sự vị tha và những vẻ đẹp trong tâm hồn. Niềm vui của người đàn bà ấy cũng thật đơn giản, “vui nhất là lúc ngồi nhìn đàn con tôi chúng được ăn no”.

Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa ta thấy được rõ nét tư tưởng và chủ đề mà Nguyễn Minh Châu muốn nhắc đến. Đó là những phát hiện sâu sắc về cuộc đời, con người của một người nghệ sĩ. Nghệ thuật không thể tách rời với cuộc đời, để có những bức tranh đẹp đều phải bắt nguồn từ cội rễ đời sống và phản ánh đời sống một cách chân thật nhất.

Tình huống truyện được tác giả khéo léo đan xen, nhờ đó cả chánh án Đẩu và nghệ sĩ Phùng vỡ ra nhiều điều. Trong đó cuộc sống hôn nhân không đơn giản như mọi người vẫn nghĩ, nó không dễ dàng giải quyết một cách dứt khoát được. Bởi chỉ có những người trong cuộc mới biết họ cần làm gì. Vậy nên không nên đánh giá điều gì qua vẻ bề ngoài, tất cả phải dùng con mắt đa chiều để nhìn, dùng trái tim ấm nóng để cảm nhận và dùng lý trí để giải quyết.

Và đôi khi trong thực tế lòng tốt, thiện chí chưa chắc là điều người khác cần. Những điều ấy cần phải gắn liền với thực tế, phải thấu hiểu họ trước khi đưa ra sự giúp đỡ. Vì có thể trong mắt ta họ đang cần giúp đỡ, nhưng trong mắt họ đó là cuộc sống thường nhật, quen thuộc.

Tình huống truyện mà Nguyễn Minh Châu đã xây dựng cũng như tấm gương phản chiếu chính chúng ta – những con người đang sống vì bản thân. Thông qua đó, mỗi người cần phải nhìn nhận lại bản thân để hoàn thiện nhân cách ngày càng tốt hơn.

Đặc biệt, thông qua tình huống truyện trong “chiếc thuyền ngoài xa” ta thấy được giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo sâu sắc của nhà văn. Đó là những uẩn khúc trong đời sống, là nạn bạo hành gia đình và cuộc chiến bảo vệ quyền sống của mỗi người. Là sự chia sẻ và cảm thông của tác giả với những phận đời đau khổ, tủi nhục. Thông qua đó cũng như một lời lên án của tác giả, đấu tranh với cái xấu, cái ác còn tồn tại trong mỗi gia đình.

Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa ta thấy được sự tinh tế và tài năng của tác giả. Thông qua mỗi tình huống, câu chuyện người đọc lại ngộ ra nhiều điều. Nó không chỉ mang ý nghĩa hiện thực sâu sắc, tác giả còn mang đến cho người đọc những cái nhìn mới về con người, về nghệ thuật.

Tình huống truyện Chiếc thuyền ngoài xa – Mẫu 7

Tình huống truyện của một tác phẩm văn học chính là nội dung về hoàn cảnh, bối cảnh khái quát của toàn bộ câu chuyện mà trong đó sẽ nổi bật lên một hay vài sự kiện điểm nhấn xảy ra. Nhờ đó hình ảnh, số phận của nhân vật được tái hiện rõ hơn, những tâm tư, triết lý nhà văn đặt vào tác phẩm cũng được độc giả cảm nhận rõ hơn sâu trong đó. Ở chiếc thuyền ngoài xa thì tình huống truyện chính là việc Phùng tình cờ chứng kiến được một cảnh tượng bất ngờ, tương phản nhau ngay bên bờ phá.Nhằm đem đến hiệu quả cho nhân vật có được những khám phá, nhận thức sâu sắc, rõ hơn nhờ việc tạo tình huống truyện ấn tượng của nhà văn.

Đầu tiên, từ xa là chiếc thuyền ngoài xa được nhiếp ảnh Phùng nhìn thấy , đây là cảnh thứ nhất. Phùng – một nghệ sĩ nhiếp ảnh của một tòa soạn báo. Vào một buổi sáng sớm thơ mộng, khung cảnh bình minh buổi sáng trên biển lung linh, đẹp ở từng đường nét hài hòa. Phùng lâng lâng xen một chút bối rối, lòng vui sướng trước khung cảnh này, ảnh liền giơ máy ảnh chụp lia lịa từng khoảnh khắc này. Từ phía xa kia chiếc thuyền dần tiến vào bờ, xé toang đi màn sương mù tiến thẳng vào đất ngay mắt Phùng là một cảnh tượng vô cùng lạ lùng. Người đàn bà từ trên thuyền bước xuống, theo sau chị ta là một người đàn ông thân hình vạm vỡ, rám nắng trên tay cầm dây thắt lưng bản to đang không ngừng quất mạnh vào người chị ta. Người chồng này vô cùng thô bạo, hung hăng đánh vợ không nương tay, vừa đánh vừa chửi những lời rất khó nghe. Dù thế nào thì người vợ kia cũng đứng một chỗ chịu đòn, không chống cự, tránh né khiến Phùng vô cùng ngạc nhiên, xót thương. Lúc sau Thằng nhóc con của họ lúc sau từ đâu chạy lại đánh bố để bảo vệ mẹ. Một cảnh tượng thứ hai nối tiếp cảnh thứ nhất khiến cho Phùng không kịp định hình, cảm nhận được chuyện gì xảy ra. Hai khung cảnh cách nhau không bao lâu nhưng để lại rất nhiều suy nghĩ trong người nhíp ảnh này, sự đối lập đó làm Phùng có phát hiện khác nhau.

Một khung cảnh đẹp tuyệt mỹ, như tranh vẽ được tả là Khung cảnh bầu trời trong xanh, ẩn hiện những vệt nắng sớm mai, phía xa chiếc thuyền ẩn hiện. Một người với tâm hồn nghệ sĩ bay bổng như Phùng thì vẻ đẹp thiên nhiên toàn bích này chính là cảm hứng để anh sáng tác. Phùng thưởng thức cảnh đẹp mà trong lòng “bối rối, trái tim như có ai bóp thắt vào” và cảm xúc của anh lúc đấy không diễn tả được, như đóng băng khi bắt được cảnh đắt giá như vậy. Sống cuộc đời thiện lành, cái đẹp sẽ dung hòa và đem lại cho con người suy nghĩ lạc quan, tích cực, có ý nghĩa hướng thiện.Như người xưa đã từng cho rằng: “Bản thân cái Đẹp là đạo đức”. Phùng, một người nghệ sĩ luôn đi tìm cái Đẹp nên trước khung cảnh đó anh chụp lia lịa, hài lòng với tác phẩm nghệ thuật ảnh chụp được qua ống kính.

Trái ngược với khung cảnh đẹp kia là một cảnh tượng bạo lực gia đình. Chứng kiến cảnh tượng này Phùng ngạc nhiên, không tin vào mắt mình. Hiện trạng man rợ như thế này, đàn ông mà lại cầm roi đánh phụ nữ ngay giữa xã hội tiến bộ, cải tiến, văn minh như này mà vẫn còn tồn tại, anh đau xót nghĩ về điều này. Nhưng Phùng đâu biết rằng chiến tranh đi qua, đâu đó trong xã hội vẫn còn những gia đình đói nghèo, chật vật vì miếng ăn manh áo. Như thế, nếu cảnh thiên nhiên ban sáng làm rung động Phùng thì ở cảnh tượng này làm Phùng hụt hẫng bấy nhiêu.

Hai cảnh tượng đem đến cho Phùng thêm những khám phá mới. Nghệ thuật là cái Đẹp chân thiện mỹ là suy nghĩ trong Phùng cho đến khi chứng kiến cảnh tượng thứ hai thì Phùng đã tự nhận thức được nhiều điều. Đối tượng của nghệ thuật không phải lúc nào cũng là cái Đẹp, có thể lớp vỏ bên ngoài lung linh nhưng bên trong đó là một hiện thực trần trụi. Do đó với tất cả mọi thứ trong cuộc đời thì chúng ta cần có cái nhìn toàn diện, đa chiều, có chiều sâu để cảm nhận. Ở đây, tình huống truyện nhà văn tạo ra mang đến hiệu quả trong việc nhận thức, bày tỏ quan điểm nghệ thuật ở thời kỳ đổi mới, theo sát hiện thực và không rời xa chủ nghĩa nhân đạo.

Từ đây tình huống tiếp theo nảy nở, đó là câu chuyện Chánh án tòa can thiệp đề nghị người đàn bà này ly hôn, giải thoát cho cuộc sống của mình. Sau khi nghe giãi bày của chị ta, Phùng và Đẩu mới vỡ lẽ nhiều điều, những thứ lý thuyết trong sách vở chưa chắc đúng, trùng khớp với thực tế cuộc sống. Chúng ta cần tôn trọng cái nhìn, lập trường khác nhau, đó chính là tinh thần dân chủ trong sáng tác.

Có thể xem điều ấn tượng, ý nghĩa tạo nên tác phẩm chính là tình huống truyện. Sau tất cả những nghịch lí, nghịch cảnh thì Phùng và Đẩu đã có được nhận thức mới mẻ, có chiều sâu. Một tác phẩm nhân văn dành cho cho người đọc.