Tuyển tập những bài thơ Hồ Xuân Hương nổi tiếng

Or you want a quick look:

Hồ Xuân Hương là một trong số ít ỏi nhà thơ nữ nổi tiếng trong lịch sử văn học dân tộc. Trên tao đàn văn học Việt, ngòi bút Hồ Xuân Hương rất quen thuộc với đông đảo bạn đọc không kém cạnh bất cứ nhà thơ nào. Đáng tiếc là tài liệu ghi chép về cuộc đời nữ sĩ này quá ít nên tiểu sử của bà vẫn còn gây nhiều tranh cãi trên các diễn đàn văn nghệ.Ngược lại, đời thơ Hồ Xuân Hương lại khá dày. Bà được xem là một hiện tương đặc biệt của nền văn học nước nhà trên cả 2 phương diện sáng tác: nội dung và nghệ thuật. Bà để lại cho đời nhiều áng thơ tuyệt bút vừa chân thực vừa châm biếm sâu cay xã hội đương thời, cảm thông sâu sắc với số phận ngang trái của người phụ nữ. Dưới đây là tuyển tập những bài thơ nổi tiếng của nữ sĩ Hồ Xuân Hương hocde.vn sưu tầm lại, hãy đọc để hiểu hơn cái đặc biệt trong con người và trong thơ của nữ sĩ. Cảnh khuyaCanh khuya văng vẳng trống canh dồnTrơ cái hồng nhan mấy nước nonChén rượu hương đưa say lại tỉnhVầng trăng bóng xế khuyết chưa trònXiên ngang mặt đất rêu từng đámĐâm toạc chân mây đá mấy chòmNgán nỗi xuân đi xuân lại lạiMảnh tình son trẻ tí con con Cảnh thu Thánh thót tầu tiêu mấy giọt mưa,Bút thần khôn vẽ cảnh tiếu sơ,Xanh om cổ thụ tròn xoe tán,Trắng xoá tràng giang phẳng lặng tờ.Bầu dốc giang sơn say chấp rượu,Túi lưng phong nguyệt nặng vì thơCho hay cảnh cũng ưa người nhỉ,Thấy cảnh ai mà chẳng ngẩn ngơ.Bao trùm lên bài thơ là bức tranh cảnh thu tuyệt đẹp, tiêu sơ, ngoạn mục. Những giọt mưa không ngừng rơi, từng giọt, từng giọt đổ trên tàu lá. Nếu như hai câu đầu của bài thơ bức tranh có tông màu khác, có chút gì đó đượm buồn thì hai câu tiếp theo của bài thơ bức tranh thu bắt đầu chuyển màu. Cái màu xanh tươi tốt đầy sức sống của những cây cổ thu tán tròn mang lại cảm giác mát mẻ, nhẹ nhõm thư thái trong tâm hồn. Hình ảnh con sông phẳng lặng phản chiếu cả màu mây trắng xuống lòng sâu thật đẹp và yên ả.Từ bức tranh tả cảnh, những câu thơ tiếp theo “Bầu dốc giang sơn…” tả tình. Thi nhân dù đã dốc hết bầu rượu nhưng trước cảnh đẹp vẫn muốn chấp rượu thưởng thức cảnh đẹp. Người say đâu chỉ vì rượu mà bởi cảnh đẹp của đất trời, của giang sơn.Vịnh Dạy Con TrẻBuổi học xong rồi cảnh vắng teo,Đứng lên nằm xuống lại nằm mèo.Miệng thèm sờ rượu be hôi rích,Giọng khát tìm chè lọ mốc meo.Trầu một vài tuần nhai bỏm bẻm,Thuốc năm ba điếu hút phì phèo.Ai về nhắn nhủ cô bay biết,Cũng chẳng phong lưu cũng chẳng nghèo. Vịnh Hằng NgaHỡi chị Hằng Nga náu Quảng HànBốn mùa trăng gió mấy giang sanÁo tiên tuy nhuộm màu Vương MẫuHương tục còn nồng lửa Hậu LangMắt phượng nhớ say mùi ngọc thốCung Nghê sao thẹn khúc cầm loanNẻo không duyên nợ người cùng thếXin chớ dầm mình nước hợp hoan Vịnh Hoa CúcChấp cả hàn phong xiết cả sương,Trước rào xum họp tấm bao vàng.Yêu vì vãn tuyết hương càng lạ,Lẫn với phàm hoa sắc cũng thường.Đào lệnh nòi xưa nghe chửa hết,Tây Thi giống trước hãy còn ương.Yêu hoa nên hoạ người say tỉnh,Rượu chén hoàng hoa ngẫu hứng thương. Vịnh Nằm Ngủ Mùa hè hây hẩy gió nồm đôngTiên nữ nằm chơi quá giấc nồngLược trúc chải cài trên mái tócYếm đào trễ xuống dưới nương longÐôi gò Bồng Đảo sương còn ngậmMột lạch Đào Nguyên suối chửa thôngQuân tử dùng dằng đi chẳng dứtÐi thì cũng dở ở sao xongVịnh Đời Người Trăm năm ba vạn sáu ngàn ngàyDẫu có ngàn vàng khó đổi thayTrong núi ngàn năm cây vẫn cóDưới trần trăm tuổi dễ không aiNghĩ đường danh lợi lòng thêm chánThấy kẻ gian ngoan bụng lại đầyĐắng xót ghê thay mùi tục lụyBực mình theo Cuội tới cung mây Vịnh cái quạtMột lỗ xâu xâu mới cũng vừaDuyên em dính dán tự ngàn xưaChành ra ba góc da còn thiếuKhép lại đôi bên thịt vẫn thừaMát mặt anh hùng khi tắt gióChe đầu quân tử lúc sa mưaNâng niu ướm hỏi người trong trướng:“Phì phạch trong lòng đã sướng chưa?”Nếu bạn từng đọc thơ Hồ Xuân Hương sẽ hiểu thơ của bà luôn ẩn chứa nhiều tầng ý nghĩa sâu xa. Bài thơ Vịnh cái quạt bề mặt nổi là miêu tả cái giạt giấy gấp nhưng đằng sau đó là hình ảnh người phụ nữ. Có thể người đọc còn nhiều cách hiểu khác nữa nhưng khó có thể nói cách hiểu nào là chính xác với dụng ý của tác giả. Chùa hương tíchBày đặt vì ai khéo khéo vòmNứt ra một lỗ hổng hòm homNgười quen cửa Phật chen chân xọcKẻ lạ bầu Tiên mỏi mắt dòmGiọt nước hữu tình rơi thánh thótCon thuyền vô trạo cúi lom khomLâm tuyền quyến cả phồn hoa lạiRõ khéo trời già đến dở dom Bánh trôi nướcThân em vừa trắng, lại vừa tròn,Bảy nổi ba chìm với nước non.Lớn nhỏ mặc dù tay kẻ nặn,Mà em vẫn giữ tấm lòng son.Bài thơ không còn xa lạ gì với bạn đọc yêu thơ Hồ Xuân Hương. Thật thi vị và tài tình khi nữ sĩ mượn hình ảnh chiếc bánh trôi nước để qua đó nói lên thân phận bấp bênh, trôi nổi, nhiều trắc trở của người phụ nữ, của chính mình. Đó là sự ví von tài tình đầy ẩn ý trong thơ Hồ Xuân Hương. Thơ tự tìnhTiếng gà xao xác gáy trên vòmOán hận trông ra khắp mọi chòmMõ thảm không khua mà cũng cốcChuông sầu chẳng đánh cớ sao omTrước nghe những tiếng thêm rầu rĩSau hận vì duyên để mõm mòmTài tử văn nhân ai đó táThân này đâu đã chịu già tom.Bài thơ để lại trong lòng người đọc nhiều cảm xúc khác nhau. Đó là sự cảm thương sâu sắc đối với số phận của người phụ nữ. Nhà thơ đồng cảm nhưng cũng vô cùng phẫn uất trước bao nghịch cảnh ngang trái của người phụ nữ. Xã hội đã khiến ho phải chịu nhiều đau đớn, thiệt thòi về tình duyên. “Thân này đâu đã chịu già tom” thể hiện khát vọng được sống, được yêu một cách nồng nhiệt, chân thành, không chấp nhận thực tại. Canh Khuya (Tự Tình II)Canh khuya văng vẳng trống canh dồnTrơ cái hồng nhan mấy nước nonChén rượu hương đưa say lại tỉnhVầng trăng bóng xế khuyết chưa trònXiên ngang mặt đất rêu từng đámĐâm toạc chân mây đá mấy chòmNgán nỗi xuân đi xuân lại lạiMảnh tình san sẻ tí con con Hơi khán đài Êm ái chiều xuân tới Khán ĐàiLâng lâng chẳng bợn chút trần aiBốn mùa triêu mộ, chuông gầm sóngMột vũng tang thương, nước lộn trờiBể ái ngàn trùng khôn tát cạnNguồn ân trăm trượng dễ khơi vơiNào là cực lạc là đâu tá?Cực lạc là đây, chín rõ mười Du cổ tự Thầy tớ thong dong dạo cảnh chùaCầm thư lưng túi rượu lưng hồCá khe lắng kệ đầu ngơ ngácChim núi nghe kinh cổ gật gùThen cửa từ bi nêm chật cánhNén hương tế độ cắm đầy lòNhà sư ướm hỏi nhà sư tíPhúc đức nhà ngươi được mấy bồ Đánh Cờ Chàng với thiếp đêm khuya trằn trọc,Ðốt đèn lên đánh cuộc cờ người.Hẹn rằng đấu trí mà chơi,Cấm ngoại thuỷ không ai được biết.Nào tướng sĩ dàn ra cho hết,Ðể đôi ta quyết liệt một phen.Quân thiếp trắng, quân chàng đen,Hai quân ấy chơi nhau đà đã lửa.Thoạt mới vào chàng liền nhảy ngựa,Thiếp vội vàng vén phứa tịnh lên.Hai xe hà, chàng gác hai bên,Thiếp thấy bí, thiếp liền ghểnh sĩ.Chàng lừa thiếp đương khi bất ý,Ðem tốt đầu dú dí vô cung,Thiếp đang mắc nước xe lồng,Nước pháo đã nổ đùng ra chiếu.Chàng bảo chịu, thiếp rằng chẳng chịu,Thua thì thua quyết níu lấy con.Khi vui nước nước non non,Khi buồn lại giở bàn son quân ngà. Ốc Nhồi Bác mẹ sinh ra phận ốc nhồiĐêm ngày lăn lóc đám cỏ hôiQuân tử có thương thì bóc yếmXin đừng ngó ngoáy lỗ trôn tôi Họa NhânVài hàng chữ gấm chạnh niềm châu,Nghĩ tưởng năm canh nguyệt hé lầu.Lá nhuộm thức lam thêm vẻ thẹn,Sương pha khói biếc rộn thêm sầu.Thẩn thơ trước viện, nhà khoe gió,Đồng vọng bên tai, địch thét đâu,Ướm hỏi trăng già khe khắc bấy,Trêu nhau chi những sợi cơ cầu. Đánh ĐuBốn cột khen ai khéo khéo trồng,Người thì lên đánh kẻ ngồi trông,Trai co gối hạc khom khom cậtGái uốn lưng ong ngửa ngửa lòng.Bốn mảnh quần hồng bay phấp phới,Hai hàng chân ngọc duỗi song song.Chơi xuân đã biết xuân chăng tá.Cọc nhổ đi rồi, lỗ bỏ không!Lấy Chồng ChungKẻ đắp chăn bông kẻ lạnh lùngChém cha cái kiếp lấy chồng chungNăm chừng mười họa hay chăng chớMột tháng đôi lần có cũng khôngCố đấm ăn xôi xôi lại hỏngCầm bằng làm mướn mướn không côngNỗi này ví biết dường này nhỉThời trước thôi đành ở vậy xongBài thơ thể hiện sự căm phẫn của nhà thơ đối với số kiếp của người phụ nữ. Kiếp lấy chồng chung, kiếp làm lẽ cô đơn, bị coi thường. Nếu biết phải chịu cảnh: kẻ đắp chăn bông kẻ lạnh lùng, năm thì mười họa… thì ở vậy còn hơn. Đó là tiếng nói phản kháng lại những hũ tục của chế độ phong kiến, bảo vệ quyền lợi cho mình, cho người phụ nữ của Hồ Xuân Hương. Hỏi TrăngMột trái trăng thu chín mõm mòm,Nảy vừng quế đỏ đỏ lòm lom!Giữa in chiếc bích khuôn còn méo,Ngoài khép đôi cung cánh vẫn khòm.Ghét mặt kẻ trần đua xói móc,Ngứa gan thằng Cuội đứng lom khom.Hỡi người bẻ quế rằng ai đó,Đó có Hằng Nga ghé mắt dòm.Đưa ĐòChú lái kia ơi, biết chú rồi,Qua sông rồi lại đấm ngay bòi!Chèo ghe vừa khỏi dòng sông ngược,Đấm cọc ngay vào ngấn nước xuôi.Mới biết lên bờ đà vỗ đít,Nào khi giữa khúc đã co vòi.Chuyến đò nên nghĩa sao không nhớ?Sang nữa hay là một chuyến thôi?  Hang Cắc CớTrời đất sinh ra đá một chòmNứt làm đôi mảnh hổng hòm homKẽ hầm rêu mọc trơ toen hoẻnLuồng gió thông reo vỗ phập phòmGiọt nước hữu tình rơi lõm bõmCon đường vô ngạn tối om omKhen ai đẽo đá tài xuyên tạcKhéo hớ hênh ra lắm kẻ dòm Cái GiếngNgõ ngay thăm thẳm tới nhà ôngGiếng tót thanh thơi rất lạ lùngCầu trắng phau phau hai ván ghépNước trong leo lẻo một dòng thôngCỏ gà lún phún leo quanh mépCá diếc le te lội giữa dòngGiếng ấy thanh tân ai đã biếtĐố ai dám thả nạ rồng rồngTát Nước Đang cơn nắng cực chửa mưa tè,Rủ chị em ra tát nước khe.Lẽo đẽo chiếc gầu ba góc chụm,Lênh đênh một ruộng bốn bờ be.Xì xòm đáy nước mình nghiêng ngửa,Nhấp nhổm bên ghềnh đít vắt ve.Mải việc làm ăn quên cả mệt,Dạng hang một lúc đã đầy phè. Bánh Trôi NướcThân em vừa trắng lại vừa trònBảy nổi ba chìm mấy nước nonRắn nát mặc dầu tay kẻ nặnMà em vẫn giữ tấm lòng son Vấn nguyệtTrải mấy thu nay vẫn hãy còn,Cớ sao khi khuyết lại khi tròn?Hỏi con Bạch Thố đà bao tuổi?Hỏi chị Hằng Nga đã mấy con?Đêm tối cớ sao soi gác tía?Ngày xanh còn thẹn mấy vầng tròn.Năm canh lơ lửng chờ ai đó?Hay có tình riêng mấy nước non?Tìm hiểu tiểu sử ra đời bài thơ này bạn sẽ hiểu nội dung của nó. Đó là lời tâm sự của người con gái – chính là của Hồ Xuân Hương khi mới biết yêu. Bà đã yêu Nguyễn Du và tự vấn lòng mình: Hỏi vầng trăng vì sao khuyết rồi lại tròn, hỏi con bạch thố trên cung trăng đã bao nhiêu tuổi, chị hằng giờ đã được bao nhiêu con… Rồi hỏi đêm tối cớ sao lại soi duyên khiến nàng với Nguyễn Du khiến lòng lơ lửng, trằn trọc chẳng yên.2 Duyên Kỳ NgộNghìn dặm có duyên sự cũng thành,Xin đừng lo lắng hết xuân xanh.Tấc gang tay họa thơ không dứt,Gần gụi cung dương lá vẫn lành.Tên sẵn bút đề dường chĩnh chện,Trống mang dùi cắp đã phanh phanh.Tuy không thả lá trôi dòng ngự, Đá ông bà chồng Khéo khéo bày trò tạo hoá côngÔng Chồng đã vậy lại Bà ChồngTầng trên tuyết điểm phơ đầu bạcThớt dưới sương pha đượm má hồngGan nghĩa dãi ra cùng chị NguyệtKhối tình cọ mãi với non sôngĐá kia còn biết xuân già giặnChả trách người ta lúc trẻ trung Chùa bài sơn Khen thay con tạo khéo khôn phàmMột đố giương ra biết mấy ngàmTriền đá cỏ leo sờ rậm rạpLạch khe nước rỉ mó lam nhamMột sư đầu trọc ngồi khua mõHai tiểu lưng tròn đứng giữ amĐến nơi mới biết rằng Thánh HoáChồn chân mỏi gối hãy còn ham30. Chế sư Chẳng phải Ngô chẳng phải taĐầu thì trọc lốc áo không tàOản dâng trước mặt dăm ba phẩmVãi nấp sau lưng sáu bảy bàKhi cảnh khi tiu khi chũm choẹGiọng hì giọng hỉ giọng hi haTu lâu có nhẽ lên sư cụNgất nghểu toà sen nọ đó mà31. Thu vũTrời cách mây mù thảm chả xanh,Mưa thu sân vắng giọt buồn tanh.Đầu cành cây héo châu dài vắn,Trên lá tiêu vàng tiếng chậm thanh.Hát dứt đê mê mơ vạn dặm,Sầu giăng quạnh quẽ nỗi năm canh.Khuê sâu rất khổ mày hoa ấy,Vẻ mặt buồn thương vẽ chẳng thành.32.Thương Ôi Phận Gái Thương ôi phận gái cũng là chồngGhét bỏ nhau chi hỡi Nguyệt ôngRồng tắm ao tù từng phận tủiMưa gieo xuống giếng uổng lòng mongXót thân hoa nở song lầm cátThẹn mặt trần ai đứng giữa vòngÂu hẳn tiền nhân sao đấy táThôi đành một kiếp thế cho xong.Bài thơ là sự cảm thông sâu sắc của Hồ Xuân hương đối với số phận của người phụ nữ trong xã hội cũ. Lấy chồng nhưng phải chịu cảnh ao tù, phận tủi, phải gánh bao thiệt thòi, uất hận. Bài thơ vừa là tiếng lòng của nhà thơ vừa là lời tố cáo đối với xã hội cũ bất công. Thân Phận Người Đàn Bà Hỡi chị em ơi có biết khôngMột bên con khóc một bên chồng.Bố cu lổm ngồm bò trên bụng,Thằng bé hu hơ khóc dưới hông.Tất cả những là thu với vénVội vàng nào những bống cùng bông.Chồng con cái nợ là như thế,Hỡi chị em ơi có biết không ? Miếu Sầm Thái Thú Ghé mắt trông lên thấy bảng treoKìa đền thái thú đứng cheo leoVí đây đổi phận làm trai đượcThì sự anh hùng há bấy nhiêu Thương Thay Phận Gái Thương thay phận gái cũng là ngườiNỡ bỏ xuân xanh quá nửa đờiÔng Nguyệt nỡ nào trêu quải mãiChị Hằng khéo nhẽ éo le thôiHoa còn phong nhụy ong ve vãyGió đã phai hương bướm tả tơiQuá ngán thợ trời ghê gớm bấyXuân xanh được mấy chút thương ôiTình Có Theo Ai Tình có theo ai nhớ lấy lờiNhững lời vàng đá phải lời chơiĐường tuy nửa bước xa ngàn dặmDuyên chửa trăm năm cũng một đờiTần Tấn đã đành duyên gặp gỡNgô Lào chi quản chuyện xa xôiTrăng thề muôn kiếp trơ trơ đóTình có theo ai nhớ lấy lờiThương Há dám thương đâu kẻ có chồng,Thương vì một nỗi hãy còn không.Thương con cuốc rũ kêu mùa Hạ,Thương cái bèo non giạt bể Ðông.Thương cha mẹ nhện vương tơ lưới,Thương vợ chồng Ngâu cách mặt sông.Ấy thương quân tử thương là thế,Há dám thương đâu kẻ có chồng.Dệt Cửi Đêm Thắp ngọn đèn lên thấy trắng phauCon cò mấp máy suốt đêm thâuHai chân đạp xuống năng năng nhắcMột suốt đâm ngang thích thích mauRộng hẹp nhỏ to vừa vặn cảNgắn dài khuôn khổ vẫn như nhauCô nào muốn tốt ngâm cho kỹChờ đến ba thu mới dãi màuCái Quạt Một lỗ xâu xâu mấy cũng vừaDuyên này tác hợp tự ngàn xưaChành ra ba góc da còn thiếuKhép lại đôi bên thịt vẫn thừaHồ Xuân Hương là một ngòi bút nữ rất đặc biệt trong nền văn học Việt Nam. Vì thế, thơ của bà cũng mang dấu ấn riêng, không thể pha lẫn với bất cứ ngòi bút nào trong cùng thời đại và cả sau này nữa. Nếu bạn yêu quý nhà thơ tài năng này, hãy đọc tuyển tập thơ Hồ Xuân Hương hay nhất hocde.vn sưu tầm nói trên.