Nhà Lê Sơ được thành lập sau khi Lê Lợi phát động cuộc khởi nghĩa Lam Sơn đánh quân Minh giành thắng lợi. Nước Đại Việt thời Lê Sơ phát triển hưng thịnh về mọi mặt từ kinh tế, chính trị đến văn hóa, khoa học, nghệ thuật. Cùng DINHNGHIA.COM.VN tìm hiểu cụ thể trong bài viết dưới đây về nước Đại Việt thời Lê Sơ.
Nội dung chính bài viết
Tình hình kinh tế, chính trị, quân sự, luật pháp
Tổ chức bộ máy chính quyền
- Sau khi đánh bại quân Minh, Lê Lợi (Lê Thái Tổ) lên ngôi Hoàng đế, khôi phục lại nước Đại Việt, tổ chức bộ máy chính quyền hoàn thiện thể hiện tính quân chủ chuyên chế cao độ
- Ở trung ương: Vua nắm mọi quyền hành, giúp vua có 6 bộ (là Lại, Hộ, lễ, Binh, Hình, Công) đứng đầu mỗi bộ có quan Thượng thư, bên cạnh bộ có Hàn Lâm Viện (công văn), Quốc sử viện (biên soạn lịch sử), Ngự sử đài (kiểm tra).
- Bỏ chức tướng quốc ,đại tổng quản ,hành khiển; vua trực tiếp làm tổng chỉ huy quân đội, cấm các quan lập quân đội riêng .
- Ở địa phương: chia cả nước ra làm 13 đạo thừa tuyên do 3 ty cai quản là Đô ty (quân sự), Hiến ty (xử án), Thừa ty (hành chánh); dưới ty là phủ, châu, huyện, xã.
Tổ chức quân đội
- Quân đội được tổ chức theo chế độ “ngụ binh ư nông”.
- Gồm 2 bộ phận chính là: quân ở triều đình và quân ở địa phương .
- Gồm có bộ binh , thủy binh, tượng binh , kỵ binh ; vũ khí có dao, kiếm, giáo, mác, cung, tên, hỏa đồng, hỏa pháo.
- Khác với thời Trần, thời Lê Sơ không có quân đội của các vương hầu, quý tộc; vua trực tiếp nắm quyền chỉ huy quân đội
Luật pháp
- Vua Lê Thánh Tông cho soạn bộ luật Hồng Đức (Quốc triều hình luật) – đây là bộ luật thành văn đầu tiên của nước ta
- Nội dung là bảo vệ vua, hoàng tộc, quan lại, giai cấp thống trị ….bảo vệ chủ quyền quốc gia
- Trong nội dung của bộ luật có điểm nổi bật là bảo vệ quyền lợi của phụ nữ và khuyến khích phát triển kinh tế.
Tình hình kinh tế xã hội của nước Đại Việt thời Lê Sơ
Tình hình Kinh tế nước Đại Việt thời Lê Sơ
Nông nghiệp
Trong bối cảnh khó khăn, những tàn dư của ách đô hộ nhà Minh vô cùng nặng nề, nhà nước đã có những chính sách phát triển nông nghiệp như:
- Cho 25 vạn lính về quê làm ruộng và kêu gọi nhân dân phiêu tán về quê làm ruộng .
- Chia ruộng đất theo phép quân điền; đặt cơ quan chuyên trách nông nghiệp như khuyến nông sứ, Hà đê sứ, Đồn điền sứ
- Ban lệnh cấm giết trâu bò, cấm điều phu vào lúc gặt, cấy .
=> Nông nghiệp phục hồi và phát triển một cách nhanh chóng.
Công thương nghiệp
- Nghề thủ công truyền thống như kéo tơ, dệt lụa, làm đồ gốm,rèn sắt,… phát triển mạnh mẽ, nhiều làng thủ công ra đời, đặc biệt là Thăng Long với 36 phường thủ công .
- Các làng, phường thủ công chuyên nghiệp nghiệp ra đời như: đồ gốm Bát Tràng, đúc đồng ở Đại Bái; rèn sắt ở Văn Chàng ; dệt vải lụa ở Nghi Tâm; làm giấy ở Yên Thái; nhuộm điều ở phường Hàng Đào. Xưởng thủ công nhà nước gọi là Bách tác chuyên sản xuất đồ dùng cho nhà vua, vũ khí, đóng thuyền, đúc tiền đồng .
- Buôn bán: khuyến khích lập chợ mới, giao thương với người nước ngoài ở Vân Đồn, Vạn Ninh (Quảng Ninh), Hội Thống (Nghệ An), Lạng Sơn, Tuyên Quang
=> Với chính sách và biện pháp khuyến khích phát triển của nhà nước, nhân dân cần cù lao động, nền kinh tế của nước đại việt ta dần được khôi phục và phát triển
Tình hình Xã hội nước Đại Việt thời Lê Sơ
Thời Lê sơ có các giai cấp chính là :
- Phong kiến gồm vua, quan , địa chủ .
- Giai cấp nông dân chiếm đại đa số có rất ít hoặc không có ruộng đất, phải cày thuê cho quan lại địa chủ
- Các tầng lớp khác thợ thủ công, thương nhân, nô tì,… trong xã hội giảm dần và bị xóa bỏ.
Tình hình văn hóa – giáo dục của nước Đại Việt thời Lê Sơ
Tình hình giáo dục nước Đại Việt thời Lê Sơ
Nhà nước Đại Việt thời Lê Sơ rất quan tâm đến giáo dục đào tạo nhân tài thể hiện ở:
- Cho dựng lại Quốc Tử Giám ở Thăng Long, mở trường các lộ, mọi người đều có thể học và đi thi
- Tuyển chọn những người có tài, có đạo đức để làm thầy giáo
- Học đạo nho, Nho giáo chiếm địa vị độc tôn.
- Mở các khoa thi hàng để chọn người tài ra làm quan. Người đỗ tiến sĩ được vua ban mũ, áo, phẩm tước, khắc tên vào bia tiến sĩ ở Văn Miếu – Quốc Tử Giám.
Tình hình văn hóa – khoa học – nghệ thuật nước Đại Việt thời Lê Sơ
Văn học
Văn học có nội dung yêu nước, thể hiện niềm tự hào dân tộc, khí phách anh hùng của với các tác phẩm tiêu biểu như:
- Văn thơ chữ Hán có Quân Trung Từ Mệnh Tập, Bình Ngô Đại Cáo của Nguyễn Trãi; Quỳnh Uyển cửu ca của Lê Thánh Tôn
- Văn thơ chữ Nôm có Quốc Âm thi tập của Nguyễn Trãi, Hồng Đức Quốc Âm của Lê Thánh Tông
Khoa học, nghệ thuật
Về khoa học:
- Sử học có các tác phẩm tiêu biểu như: Đại Việt sử kí (10 quyển) của Lê văn Hưu; Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, Lam Sơn thực lục của Ngô Sĩ Liên,…
- Địa lý gồm có: Hồng Đức bản đồ của Lê Thánh Tông; Dư Địa Chí của Nguyễn Trãi,…..
- Y học nổi bật là Bản thảo thực vật toát yếu của Phan Phu Tiên .
- Toán học có Đại Thành toán pháp của Lương Thế Vinh; Lập thành toán pháp của Vũ Hữu
Về nghệ thuật:
- Sân khấu có ca, múa, nhạc, chèo; Lương Thế Vinh soạn bộ Hỉ phường phả lục ở nước đại việt thời lê sơ
Trên đây là khái quát về quy trình xây dựng bộ máy nhà nước và khôi phục kinh tế của thời Lê Sơ. Hy vọng sẽ cung cấp cho bạn những kiến thức bổ ích trong quá trình nghiên cứu về nước Đại Việt thời Lê Sơ cũng như lịch sử Việt nam lúc bấy giờ.
Xem thêm >>> Trận Tốt Động Chúc Động: Bối cảnh, Diễn biến, Kết quả và Ý nghĩa
