Thụ phấn là một bài học rất quan trọng trong chương trình sinh học lớp 11. Về kiến thức thụ phấn chéo là gì và sự khác nhau giữa các hình thức thụ phấn đối với nhiều bạn còn rất mơ hồ. Để làm rõ vấn đề này, DINHNGHIA.COM.VN mang đến bạn bài viết thụ phấn chéo là gì, hãy tìm hiểu ngay sau đây nhé!
Nội dung chính bài viết
Thụ phấn chéo và điều kiện thụ phấn chéo là gì?
Thụ phấn là gì? – Đây là quá trình vận chuyển hạt phấn (bào tử đực) từ nhị đến núm nhụy (bào tử cái), sau đó hạt phấn nảy mầm trên núm nhụy. Có hai hình thức thụ phấn là tự thụ phấn và thụ phấn chéo.
Thụ phấn chéo là gì cho ví dụ?
Thụ phấn chéo là gì? – Thụ phấn chéo là quá trình thụ phấn được tiến hành bởi hai cây hoa khác nhau trong cùng một loài, tức là hạt phấn của nhị cây hoa này sẽ rơi trên núm nhụy của một cây hoa khác cùng một loài và nảy mầm. Ví dụ về cây thụ phấn chéo: dưa chuột, dưa hấu, bầu, bí,…
Điều kiện thụ phấn chéo
Điều kiện thụ phấn chéo là cây lưỡng tính có cả nhị (bộ phận sinh sản đực) và nhụy (bộ phận sinh sản cái)
Nhị và nhụy không thể thụ phấn cho nhau được, nguyên nhân là do nhị và nhụy chín không đồng thời hoặc do cấu tạo không thể thụ phấn cho nhau được, ví dụ như hoa cái mạng nhụy nằm ở dưới vách lá, hoa đực mang nhị nằm ở trên ngọn cao hoặc hạt phấn và noãn cùng một cây không tương thích, khi hạt phấn rơi vào nhụy sẽ không phát triển được, tránh hiện tượng thụ phấn. Do đó, hạt phấn của cây này chỉ có thể thụ phấn ở cây khác nhờ gió, côn trùng, nước hoặc con người.
Các hình thức thụ phấn chéo tự nhiên
Trong tự nhiên, các hình thức thụ phấn chéo là gì? – Có rất nhiều hình thức thụ phấn chéo như thụ phấn nhờ gió, thụ phấn nhờ sâu bọ, nhờ nước, nhờ con người; trong đó thụ phấn nhờ gió và thụ phấn nhờ sâu bọ là hai hình thức thụ phấn tự nhiên phổ biến nhất.
Thụ phấn chéo nhờ sâu bọ
Hoa thụ phấn nhờ sâu bọ có đặc điểm:
- Hoa có màu sắc sặc sỡ như tím, đỏ, vàng,… để thu hút sâu bọ
- Tràng hoa chật, hẹp, có hình ống, sâu bọ phải chui vào đây lấy mật và phấn hoa
- Nhị có hạt phấn to, có chất dính và có gai -> khi sâu bọ đến lấy mật hoặc phấn hoa, hạt phấn sẽ dính vào người nó và theo đến cây khác để thụ phấn
- Đầu nhụy có chất dính để giữ lại hạt phấn trên người côn trùng
Các loại cây thụ phấn chéo nhờ sâu bọ như: hoa phong lan, hoa hồng, hoa mướp, hoa quỳnh,….
Thụ phấn chéo nhờ gió
Đặc điểm của hoa thụ phấn nhờ gió:
- Hoa đực mang nhị nằm ở trên cao, hoa cái mang nhụy nằm ở dưới thấp (dưới vách lá) khiến hạt phấn từ nhị không thể rơi vào nhụy được
- Hoa tập trung nhiều ở ngọn cây, hạt phấn dễ rơi, rơi rất nhiều, nhỏ và nhẹ -> gió dễ mang đi, mang nhiều và xa hơn
- Đầu hoặc vòi nhụy dài, có lông -> dính được nhiều hạt phấn
Các loài cây thụ phấn chéo nhờ gió: bồ công anh, phi lao, ngô,…
So sánh tự thụ phấn và thụ phấn chéo
Thụ phấn chéo là gì? tự thụ phấn và thụ phấn chéo cái nào tiến hóa hơn? Để biết rõ hơn về vấn đề này hãy cùng tìm hiểu về tự thụ phấn và lập bảng so sánh về các hình thức thụ phấn ngay sau đây nhé.
Thế nào là tự thụ phấn?
Tự thụ phấn là gì? – Là hiện tượng hạt phấn rơi từ nhị hoa và nảy mầm trên núm nhụy của chính hoa đó hoặc hạt phấn rơi vào một núm nhụy của một hoa khác trên cùng một cây và nảy mầm.
Đặc điểm của hoa tự thụ phấn là gì sinh 11
- Là hoa lưỡng tính có cả nhị và nhụy
- Nhị và nhụy chín đồng thời
Một số loại hoa tự thụ phấn: hoa cải, hoa bưởi, hoa hồng,…
So sánh tự thụ phấn và thụ phấn chéo
Tự thụ phấn | Thụ phấn chéo |
| Là sự kết hợp giữa hai bộ gen cùng một nguồn gốc | Là sự kết hợp giữa hai bộ gen có nguồn gốc khác nhau |
| Nhị và nhụy có thể thụ phấn cho nhau trên cùng một cây | Nhị và nhụy không thể thụ phấn cho nhau trên cùng một cây |
| Ngoại cảnh không đóng vai trò quan trọng trong quá trình thụ phấn | Ngoại cảnh đóng vai trò quan trọng trong quá trình thụ phấn (nước, gió, con người,…) |
Thụ phấn là một bước rất quan trọng và mang tính quyết định trong quá trình sinh sản của hoa. Hy vọng, bài viết trên đây sẽ là một tài liệu có giá trị cho quá trình nghiên cứu và học tập của bạn. Nếu có thắc mắc về bài viết thụ phấn chéo là gì, hãy để lại ý kiến ở phần bình luận dưới đây để DINHNGHIA.COM.VN giải đáp cho các bạn nhé!
