Trong cuộc sống, cụ thể là văn nói cũng như văn viết, chúng ta chắc hẳn không ít lần dở khóc dở cười với ngôn ngữ tiếng Việt của mình. Có rất nhiều từ chúng ta đã có thói quen dùng rất lâu nhưng không ngờ nó lại sai chính tả. Vậy giữa sếp hay xếp, từ nào mới là đúng chính tả? Hãy theo dõi bài viết dưới đây để biết từ nào là đúng và biết cách phân biệt âm “s” và “x” trong các từ tiếng Việt nhé.
1. Sếp hay xếp là đúng chính tả?
Hai từ “sếp” và “xếp” có cách đọc gần giống nhau nhưng khác nghĩa, và không có từ nào trong cả hai sai chính tả. Bạn hãy tìm hiểu thêm dưới đây nhé:
– Sếp là gì?
Bản thân từ tiếng Việt và từ Hán-Việt không hề có từ “sếp”. Từ “Sếp” vốn dĩ có nguồn gốc từ “Chef” trong tiếng Pháp từ thời kỳ thực dân Pháp đô hộ nước ta. “Sếp” là từ để chỉ người đứng đầu, thủ lĩnh một tổ chức hay một nhóm với cách gọi thân mật, tôn trọng.
Sếp là từ để chỉ người đứng đầu của một nhóm, cơ quan hoặc tổ chức
Từ “Sếp” mang tính khẩu ngữ hơn là trang trọng nên thường sử dụng trong văn nói, giao tiếp chứ không được sử dụng trong văn bản. Ví dụ, các chức danh lãnh đạo như Chủ tịch, Giám đốc, Trưởng phòng,… đều có thể gọi là Sếp. Nếu để gọi cấp trên hay lãnh đạo của chính mình, bạn hãy sử dụng từ “Sếp“.
– Xếp là gì?
Trong tiếng Việt, “xếp” là một từ đa nghĩa, lại vừa là danh từ vừa là động từ. Động từ “xếp” dùng để chỉ các hành động đặt vật vào một vị trí nào đó, sắp đặt cho ổn thỏa, được hưởng quyền lợi nào đó theo sự đánh giá và phân loại và gác lại một việc gì đó chưa giải quyết xong. Danh từ “xếp” là chỉ tập hợp những vật cùng loại có hình dạng tấm mỏng chồng lên nhau.
Xếp là một từ đa nghĩa, vừa là danh từ vừa là động từ
Từ “xếp” có thể được sử dụng như một danh từ hoặc một động từ trong rất nhiều trường hợp nhờ sự đa dạng nghĩa của nó. Ví dụ:
+ Trong năm nay, em tôi được xếp loại học sinh giỏi.
+ Bạn làm ơn xếp hộ tôi mấy lọ gia vị này lên trên giá nhé.
+ Dù anh ấy chỉ mới được biên chế, nhưng đã được xếp lương và ngạch chuyên viên.
+ Hãy để tôi thu xếp vụ việc này cho ổn thỏa, bạn đừng nhúng tay vào.
+ Bây giờ, tôi phải xếp việc này lại đã, có nhiều việc quan trọng hơn phải ưu tiên.
+ Một xếp vải, hai xếp giấy trắng, một xếp tiền vàng,…
Bạn có thể sử dụng từ xép trong nhiều trường hợp nhờ vào sự đa nghĩa của nó
Ngoài ra, còn rất nhiều cụm từ mà vẫn có thể bị nhầm lẫn như:
+ Sếp tổng hay xếp tổng: từ “Sếp tổng” là đúng chính tả, để chỉ người lãnh đạo cao nhất.
+ Sắp xếp hay sắp sếp, xắp xếp: từ “Sắp xếp” là đúng chính tả, nghĩa là xếp gì đó theo một trình tự, trật tự đã định sẵn.
+ Thu sếp hay thu xếp: từ “Thu xếp” là đúng chính tả, có nghĩa là sắp đặt cho gọn, cho ổn thỏa.
+ Xếp đồ hay sếp đồ: từ “Xếp đồ” là đúng chính tả, để chỉ việc sắp xếp một vật hoặc nhiều vật theo một trật tự nhất định.
Sếp tổng, sắp xếp, thu xếp và xếp đồ mới là những từ đúng chính tả
2. Tại sao có sự nhầm lẫn giữa sếp và xếp?
Nguyên do nhiều người còn băn khoăn, do dự khi sử dụng từ sếp và xếp là do sự nhầm lẫn giữa hai âm đầu “s” và “x“. Hơn nữa, việc nhiều người đọc hai từ “sếp” và “xếp” giống nhau đã tạo thành một thói quen khó sửa. Ngoài ra, sự khác biệt ngôn ngữ vùng miền cũng là một yếu tố không thể thiếu dẫn đến việc sai chính tả trong ngôn ngữ tiếng Việt.
Việc phát âm sai hai âm S và X là một trong những nguyên nhân dẫn đến việc sai chính tả hay dùng sai từ
3. Cách phân biệt âm “x” và “s”
Để có thể phân biệt âm “x” và “s“, cách sửa chữa lỗi duy nhất là phải nắm rõ nghĩa của từ, rèn luyện trí nhớ bằng cách đọc nhiều và viết nhiều. Nhưng có một số mẹo nhỏ mà bạn có thể sử dụng để dễ phân biệt hơn:
+ Âm “x” thường xuất hiện trong các tiếng có âm đệm (xuề xòa, xoay xở,…). Âm “s” chỉ xuất hiện trong một số ít các âm tiết có âm đệm như soát, soạn, suất,…
+ Âm “x” và âm “s” không cùng xuất hiện trong một từ láy.
Cách phân biệt hiệu quả nhất là hãy nắm rõ nghĩa của từ, tích cực rèn luyện bằng cách đọc nhiều và viết nhiều
4. Cách dùng từ “sếp” đúng nhất
Như đã nêu trên, từ “sếp” mang tính khẩu ngữ và thường được xưng hô trong phong cách nói. Trong các môi trường trang trọng như cơ quan, văn phòng hay các bộ, ban, ngành, bạn phải gọi lãnh đạo bằng danh xưng vị trí mà họ đang công tác. Một số ví dụ sử dụng từ “sếp” như sau:
+ Sếp tôi mới đi công tác nước ngoài về xong.
+ Sếp của ông có khó tính như sếp của tôi không?
+ Cái công ty này thật may mắn, sếp rất tâm lý với nhân viên.
+ Đi làm thì không nên về trước sếp nhé, lão ấy khó tính lắm.
Bạn chỉ nên sử dụng từ Sếp trong văn nói hàng ngày, không nên dùng trong các môi trường trang trọng
5. Cách khắc phục lỗi nhầm lẫn từ sếp và xếp
Để khắc phục lỗi nhầm lẫn giữa hai từ sếp và xếp, có rất nhiều cách mà bạn có thể tham khảo dưới đây:
– Luyện phát âm đúng
Để tránh sai chính tả trong cả văn nói và văn viết, bạn cần phải tạo thói quen nói đúng chính tả cho mình. Hãy tập trung rèn luyện phát âm đúng hai âm “s” và “x” và luyện đọc nhiều từ bao gồm hai âm trên.
Bạn hãy kiên trì luyện tập phát âm hàng ngày để cải thiện khả năng nói đúng của mình
– Tra từ điển
Nếu bạn đang phân vân trong việc sử dụng từ hợp với ngữ cảnh, hãy tra từ điển tiếng Việt để nắm rõ nghĩa và cách sử dụng. Bạn có thể sử dụng từ điển online trên máy tính và điện thoại như Soha tra từ hay Từ điển Tiếng Việt để thuận tiện nếu không thể mua từ điển giấy.
Bạn hãy tra từ điển tiếng Việt nếu không biết nghĩa của từ và cách sử dụng
– Sử dụng công cụ kiểm tra, sửa lỗi chính tả
Nếu bạn đang làm việc trên máy tính và cần độ chính xác cao cho văn bản của mình, hãy sử dụng các công cụ kiểm tra và sửa lỗi chính tả như Google Docs, VSpell, VCatSpell, Tummo Spell hoặc TinySpell. Bạn hãy theo dõi hướng dẫn sử dụng 2 công cụ sửa lỗi chính tả dưới đây:
+ Cách sử dụng Google Docs kiểm tra lỗi chính tả
Bước 1: Bạn hãy truy cập trang web Google Docs TẠI ĐÂY và nhập vào văn bản bạn muốn kiểm tra.
Bước 2: Bạn hãy ấn tổ hợp phím Ctrl + Alt + X. Sau đó, Google Docs sẽ tự động kiểm tra lỗi văn bản cho bạn > Chọn Chấp nhận để sửa lỗi chính tả.
Chọn Chấp nhận để Google Docs tự động sửa lỗi chính tả đã phát hiện được
+ Cách sử dụng VSpell kiểm tra lỗi chính tả
Bước 1: Bạn hãy truy cập trang web VSpell TẠI ĐÂY.
Bước 2: Bạn có thể nhập vào văn bản cần kiểm tra, chọn Tệp tin để tải văn bản từ thiết bị lên hoặc nhập link trang web bạn muốn kiểm tra vào mục Trang web. Cuối cùng, chọn Kiểm tra Chính tả để phần mềm tự động tìm kiếm.
Bạn hãy chọn mục Kiểm tra Chính tả phần mềm tự đồng tìm và sửa lỗi
Bước 3: Bạn có thể chọn mục Sửa để sửa từng từ chính tả hoặc chọn Sửa hết để sửa toàn bộ từ chính tả trong một lượt.
Bạn có thể chọn sửa từng từ hoặc sửa toàn bộ từ chính tả trong một lượt
Xem thêm
