Phenol là gì? Tính chất hóa học và tính chất vật lý của Phenol? Cách điều chế Phenol như nào? Những ứng dụng của Phenol?… Trong phạm vi bài viết dưới đây, hãy cùng DINHNGHIA.COM.VN tìm hiểu về chủ đề Phenol là gì cũng như những nội dung liên quan.
Nội dung chính bài viết
Phenol là gì?
Định nghĩa về Phenol
Phenol là gì? Phenol chính là những hợp chất hữu cơ trong phân tử có nhóm OH liên kết trực tiếp với nguyên tử C của vòng benzen. Vậy phenol công thức là gì?
Chú ý:
- Phân biệt giữa phenol và ancol thơm (có vòng benzen nhưng nhóm OH liên kết với C của nhánh).
- Thường chỉ xét phenol đơn giản nhất là (C_{6}H_{5}OH). Ngoài ra còn có crezol (CH_{3}-C_{6}H_{4}-OH, HO-C_{6}H_{4}-OH) (o-catechol, m-rezoxinol, p-hidroquinol).
Cách phân loại Phenol
- Những phenol mà phân tử có chứa 1 nhóm -OH thì phenol thuộc loại monophenol.
Ví dụ: phenol, o-crezol, m-crezol, p-crezol,…
- Những phenol mà phân tử có chứa nhiều nhóm OH thì phenol thuộc loại poliphenol.
Tính chất vật lý của phenol
- Phenol ít tan trong nước lạnh, tan nhiều trong nước nóng nên dùng để tách bằng phương pháp chiết.
- Là chất rắn, độc, khi để lâu trong không khí bị chảy rữa do hút ẩm và chuyển thành màu hồng.
Tính chất hóa học của phenol
Cấu tạo của phân tử phenol
- Gốc (C_{6}H_{5}) hút e làm cho liên kết O-H trong phân tử phenol phân cực hơn liên kết O-H của ancol vì vậy H trong nhóm OH của phenol linh động hơn H trong nhóm OH của ancol và biểu hiện được tính axit yếu (phenol có tên gọi khác là axit phenic).
- Do có hiệu ứng liên hợp nên cặp e chưa sử dụng của nguyên tử O bị hút về phía vòng benzen làm cho mật độ e của vòng benzen đặc biệt là các vị trí o-, p- tăng lên nên phản ứng thế vào vòng benzen của phenol dễ hơn và ưu tiên vào vị trí o-, p- .
Vì vậy nhóm OH và gốc phenyl trong phân tử phenol ảnh hưởng lẫn nhau.
Tính chất của nhóm -OH
- Tác dụng với kim loại kiềm:
(C_{6}H_{5}OH + Na rightarrow C_{6}H_{5}ONa + frac{1}{2}H_{2})
(rightarrow) Phản ứng này dùng để phân biệt phenol với anilin.
- Tác dụng với dung dịch kiềm:
- (C_{6}H_{5}OH + NaOH rightarrow C_{6}H_{5}ONa + H_{2}O)
Nhận xét:
- Chứng minh ảnh hưởng của gốc phenyl đến nhóm OH.
- Phản ứng này chứng tỏ H của phenol linh động hơn H của Ancol. Phenol thể hiện tính axit nhưng là axit rất yếu không làm đổi màu quỳ tím, yếu hơn cả axit cacbonic
(C_{6}H_{5}ONa + CO_{2} + H_{2}O rightarrow C_{6}H_{5}OH + NaHCO_{3})
- Phản ứng này dùng để tách phenol khỏi hỗn hợp anilin và phenol sau đó thu hồi lại phenol nhờ phản ứng với các axit mạnh hơn:
(C_{6}H_{5}ONa + HCl rightarrow C_{6}H_{5}OH + NaCl)
Phản ứng thế vào vòng benzen
Thí nghiệm: phenol tác dụng với dung dịch brom.
Hiện tượng: Có kết tủa trắng
Phương trình hóa học:
Nhận xét:
- Phản ứng này dùng để nhận biết phenol khi không có mặt của anilin.
- Chứng minh ảnh hưởng của nhóm -OH đến khả năng phản ứng của vòng benzen.
- Phenol tác dụng với HNO3 đặc có xúc tác (H_{2}SO_{4}) đặc, đun nóng tạo 2,4,6 – trinitrophenol (axit picric):
(C_{6}H_{5}OH + 3HNO_{3} rightarrow C_{6}H_{2}(NO_{2})_{3}OH + 3H_{2}O)
Lưu ý: Ngoài phenol, tất cả những chất thuộc loại phenol mà còn nguyên tử H ở vị trí o, p so với nhóm OH đều có thể tham gia vào 2 phản ứng thế brom và thế nitro.
Phản ứng tạo nhựa phenolfomanđehit
Phenol + HCHO trong môi trường axit tạo sản phẩm là nhựa phenolfomandehit.
(nC_{6}H_{5}OH + nHCHO rightarrow nH_{2}O + (HOC_{6}H_{2}CH_{2})_{n})
Cách điều chế phenol
Từ benzen
(C_{6}H_{6} rightarrow C_{6}H_{5}Cl rightarrow C_{6}H_{5}ONa rightarrow C_{6}H_{5}OH)
(C_{6}H_{6} rightarrow C_{6}H_{5}CH(CH_{3})_{2}rightarrow C_{6}H_{5}OH)
Từ nhựa than đá
– Nhựa than đá + NaOH dư.
– Chiết để lấy lớp nước có (C_{6}H_{5}ONa)
– (C_{6}H_{5}ONa + H^{+} rightarrow C_{6}H_{5}OH)
Ứng dụng của phenol là gì?
Phenol được dùng trong nhiều lĩnh vực khác nhau:
- Công nghiệp chất dẻo: phenol là nguyên liệu để điều chế nhựa phenol formaldehyde.
- Công nghiệp tơ hóa học: Từ phenol tổng hợp ra tơ polyamide.
- Nông dược: Từ phenol điều chế được chất diệt cỏ dại và kích thích tố thực vật 2,4 – D (là muối natri của axit 2,4 điclophenoxiaxetic).
- Phenol cũng là nguyên liệu để điều chế một số phẩm nhuộm, thuốc nổ (axit picric).
- Do có tính diệt khuẩn nên phenol được dùng để trực tiếp làm chất sát trùng, tẩy uế, hoặc để điều chế các chất diệt nấm mốc (ortho – và para – nitrophenol…)
Methanol là gì?
Định nghĩa
Methanol là gì? Methanol hay còn được gọi là ancol metylic, alcohol gỗ, naphtha gỗ hay rượu mạnh gỗ, là một hợp chất hóa học với công thức phân tử (CH_{3}OH) hay (CH_{4}O) (thường viết tắt MeOH).
Tính chất vật lý của Methanol
- Methanol là rượu đơn giản nhất, nhẹ, dễ bay hơi, không màu, dễ cháy chất lỏng với một mùi đặc trưng, rất giống, nhưng hơi ngọt hơn ethanol (rượu uống).
- Ở nhiệt độ phòng, nó là một chất lỏng phân cực, và được sử dụng như một chất chống đông, dung môi, nhiên liệu, và như là một chất làm biến tính cho ethanol. Nó cũng được sử dụng để sản xuất diesel sinh học thông qua phản ứng xuyên este hóa.
Tính chất hóa học của Methanol
- Hóa chất methanol là đại diện đơn giản nhất của dãy đồng đẳng ancol no
- Metanol để trong không khí, tạo thành carbon dioxide và nước:
(2CH_{3}OH + 3O_{2} rightarrow 2CO_{2} + 4H_{2}O)
- (CH_{3}OH) oxi hóa không hoàn toàn sẽ tạo thành andehit formic
(2CH_{3}OH + O_{2} rightarrow 2HCHO + 2H_{2}O)
- (CH_{3}OH) tác dụng với axit vô cơ sẽ tạo ra este
Do có tính độc hại, methanol được dùng làm phụ gia biến tính cho ethanol trong sản xuất công nghiệp. Methanol thường được gọi là “cồn gỗ” (wood alcohol) bởi vì methanol là một sản phẩm phụ trong quá trình chưng cất khô sản phẩm gỗ.
DINHNGHIA.COM.VN đã cung cấp cho bạn những kiến thức hữu ích về phenol là gì, tính chất hóa học và tính chất vật lý của phenol, cách điều chế phenol cũng như những ứng dụng của phenol. Hy vọng bài viết sẽ hữu ích cho bạn trong quá trình tìm hiểu về chủ đề phenol là gì. Chúc bạn luôn học tốt!
Tham khảo bài tập về Ancol và Phenol dưới đây:
(Nguồn: www.youtube.com)
Xem thêm >>> Sự điện li là gì? Cách phân loại và Bài tập về chất điện li
