Phân tích tác phẩm Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành [Bài viết HAY NHẤT]

Phân tích Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành để thấy hình tượng cây xà nu là đại diện cho dân làng Xô Man với những vẻ đẹp kiên cường, anh hùng và đầy bất khuất. Bên cạnh đó khi phân tích rừng xà nu, người đọc còn nhận ra đây chính là biểu tượng cho số phận, phẩm chất của người dân Tây Nguyên. Tác phẩm của Nguyễn Trung Thành cũng là khúc hát ca ngợi vẻ đẹp thiên nhiên Tây Nguyên hùng vĩ cũng như những phẩm chất cao đẹp của con người nơi đây. Trong nội dung bài viết dưới đây, hãy cùng với DINHNGHIA.COM.VN tìm hiểu và phân tích Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành nhé!

Mở bài: Tây Nguyên nắng gió với những con người hiền lành, đôn hậu đã từng là nguồn cảm hứng viết cho nhiều nhà văn, nhà thơ. Trong số những tác giả hướng ngòi bút của mình về vùng đất này, Nguyễn Trung Thành là một cây bút tiêu biểu và đã ghi dấu ấn với người đọc bằng tác phẩm “Rừng xà nu”. Truyện ra đời đã phần nào giúp nhà văn thể hiện được vẻ đẹp bất khuất và tinh thần kiên cường của dân tộc Tây Nguyên nói riêng và con người Việt Nam nói chung trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.

Nhà văn Nguyễn Trung Thành và tác phẩm Rừng xà nu

Tóm tắt tiểu sử nhà văn Nguyễn Trung Thành 

Nguyễn Trung Thành, ông sinh năm 1932 tại huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam. Tên khai sinh của Nguyễn Trung Thành là Nguyễn Văn Báu và người đọc còn biết đến ông với bút danh Nguyên Ngọc. Cuộc đời của Nguyễn Trung Thành bắt đầu gắn liền với môi trường quân đội từ năm 1950 và sau đó không lâu ông đã có những hoạt động rất tích cực cho văn hóa văn nghệ. 

Sau thời gian tập kết ra Bắc vào năm 1954, đến năm 1962, Nguyên Ngọc vào chiến trường miền Nam, sống gắn bó và chiến đấu ở mảnh đất Quảng Nam và Tây Nguyên. Đây cũng là khoảng thời gian ông giữ chức Chủ tịch Chi hội Văn nghệ giải phóng miền Trung Trung Bộ và phụ trách tạp chí Văn nghệ quân giải phóng của Quân khu V.

Nhắc đến Nguyên Ngọc, người ta thường nghĩ ngay đến những tác phẩm tiêu biểu và có thể kể đến là “Đất nước đứng lên” (1954), “Mạch nước ngầm” (1968), “Trên quê hương những anh hùng Điện Ngọc” (1969), “Đất Quảng” (1974). Chính hoàn cảnh sống và gắn bó với mảnh đất Tây Nguyên mà Nguyễn Trung Thành đã cho ra đời nhiều tác phẩm về vùng đất ấy.

Đó cũng là những tác phẩm mang lại thành công rực rỡ cho cuộc đời sáng tác của nhà văn. Năm 2001, Nguyễn Trung Thành đã được nhận Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật vì những đóng góp của mình cho nền văn học nước nhà.

Đôi nét chính về tác phẩm Rừng xà nu

Truyện “Rừng xà nu” được viết vào năm 1965 và in trong tạp chí Văn nghệ quân giải phóng Trung Trung Bộ (số tháng 2/1965). Sau đó tác phẩm được in trong tập truyện “Trên quê hương những anh hùng Điện Ngọc” (1969). Thời điểm sáng tác tác phẩm này cũng là lúc ở miền Nam diễn ra sự đánh phá ác liệt của quân đội Mĩ bằng không quân và hải quân.

Thế nhưng, nhiệm vụ chiến đấu chống Mĩ không phải là nhiệm vụ của riêng nhân dân miền Nam mà đã trở thành mục tiêu chung của cả đất nước và cả dân tộc. Và Nguyên Ngọc đã chứng kiến tinh thần chiến đấu quả cảm ấy của con người Việt Nam tại vùng đất Tây Nguyên thân thương. Đó chính là cảm hứng để Nguyên Ngọc viết nên một câu chuyện kể về phong trào nổi dậy của dân làng Xô Man ở Tây Nguyên với nhân vật trung tâm là Tnú. 

Từ nhỏ đến khi trưởng thành, Tnú đã cùng với những người dân trong làng của mình ý thức rất rõ ràng về việc chống giặc. Thế nên họ đã cùng nhau kề vai sát cánh để chiến đấu và cống hiến vì cách mạng và để làm điều đó, đã có lúc họ phải hi sinh rất nhiều.

Phân tích Rừng xà nu và con người làng Xô Man

Phân tích Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành (Nguyên Ngọc), ta cần tìm hiểu và phân tích hình tượng rừng xà nu, nhân vật Tnú cũng như những nhân vật khác trong tác phẩm. 

Phân tích hình tượng rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành 

Rừng xà nu là một hình ảnh mang nhiều ý nghĩa biểu tượng trong tác phẩm. Khi phân tích Rừng xà nu, ta thấy trước hết, đó là hình ảnh biểu tượng cho những đau thương, uất hận của dân làng Xô Man. Cây xà nu như tác giả miêu tả vốn là loài cây đã gắn bó mật thiết với đời sống sinh hoạt của người dân nơi đây và trở thành lá chắn bảo vệ cho cả làng: “Cứ thế hai ba năm nay rừng xà nu cứ ưỡn tấm ngực lớn của mình ra, che chở của làng”. 

Khi dân làng bị giặc đánh phá thì loài cây ấy cũng cùng với họ hứng chịu nỗi đau. Vì đạn đại bác bắn vào nên “cả rừng xà nu hàng vạn cây thì không có cây nào không bị thương”. Cảnh chúng bị “chặt đứt ngang nửa thân mình, rồi đổ ào ào như một trận bão” để rồi “ở chỗ vết thương, nhựa cứ ứa ra, tràn trề, lại thơm ngào ngạt, long lanh nắng hè gay gắt, rồi dần dần bầm lại, đen và đặc quyện thành từng cục máu lớn” đã khiến ta không khỏi xót xa về nỗi đau mà chúng gánh chịu. 

Nỗi đau ấy hiện ra trong nhiều vẻ, có cái xót xa của những cây non lại có cái đau đớn dữ dội của những cây trưởng thành. Đó cũng chính là nỗi đau mà dân làng Xô Man phải gánh chịu, hình tượng rừng xà nu vì vậy mà cũng gợi cho ta liên tưởng đến người làng Xô Man.

Không chỉ hứng chịu nỗi đau mà loài cây ấy còn chứng kiến cả những nỗi đau khó có thể chữa lành đối với dân làng nơi đây. Đó là nỗi đau trước sự ra đi vô cùng đau đớn của bà Nhan khi bị giặc chặt đầu, cột tóc, bêu đầu súng, anh Xút cũng không thể nào qua khỏi vì bị treo cổ ở gốc vả đầu làng. 

Nỗi đau ấy còn in hằn trong tâm trí của người làng về những hình ảnh mẹ con Mai bị tra tấn bằng trận mưa roi sắt cho đến khi hơi thở tắt lịm. Với Tnú, tội ác của bọn giặc còn được khắc sâu bởi sự tra tấn rất dã man của chúng khi đã dùng giẻ tẩm nhựa xà nu để đốt cháy mười ngón tay Tnú. Đó là những tội ác trời không dung, đất không tha mà bọn giặc đã gây cho dân làng.

Rừng cây xà nu không chỉ là biểu tượng của những đau thương mà nó còn là biểu tượng cho sức sống mãnh liệt của dân làng Xô Man. Chúng “sinh sôi nảy nở khỏe” và có sức sống rất mạnh mẽ vì“cạnh một cây xà nu mới ngã gục, đã có bốn năm cây con khác mọc lên” với “ngọn xanh rờn, như hình nhọn mũi tên lao thẳng lên bầu trời” và “phóng lên rất nhanh để đón lấy ánh nắng”. Phân tích Rừng xà nu sẽ thấy đó chính là sức sống mãnh liệt, là vẻ đẹp đầy hương sắc của xà nu mà kẻ thù không thể hủy diệt. Hình ảnh cây xà nu ấy đã minh chứng cho một điều là ở mảnh đất Tây Nguyên này, sức sống luôn mạnh hơn cái chết.

Xem chi tiết >>> Cảm nhận hình tượng cây xà nu trong truyện ngắn Rừng xà nu

Phân tích Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành qua nhân vật Tnú

Phân tích Rừng xà nu không thể không tìm hiểu và phân tích nhân vật trung tâm Tnú. Tnú là một nhân vật trung tâm của tác phẩm và thể hiện những phẩm chất rất đáng trân trọng. Dù có hoàn cảnh đáng thương là sớm mồ côi nhưng bù lại anh đã nhận được sự cưu mang của dân làng và lớn lên bằng tình yêu thương của mọi người. Ở anh nổi bật những nét tính cách rất đáng quý dù cho hoàn cảnh có nghiệt ngã ra sao thì anh vẫn như lời cụ Mết nhận xét là: “Đời nó khổ nhưng bụng nó sạch, cũng như nước suối làng ta”. 

Đó là sự gan góc và thông minh. Học chữ chậm thì lấy đá đập đầu và trong lần đi liên lạc thì đã chọn chỗ nước chảy mạnh vì nghĩ là giặc sẽ không ngờ tới. Tnú còn là một người rất trung thành và dũng cảm vì làm một công việc mang tính chất nguy hiểm là liên lạc nhưng không hề tỏ ra một chút sợ sệt nào. Khi bị địch bắt, Tnú nuốt luôn lá thư để bảo mật thông tin. 

Khi giặc tra tấn anh rất dã man bằng cách: “quấn giẻ lên mười đầu ngón tay Tnú. Rồi nó cầm lấy một cây lửa […] Một ngón tay Tnú bốc cháy. Hai ngón, ba ngón […] Lửa bắt rất nhanh. Mười ngón tay đã thành mười ngọn đuốc”, Tnú vẫn giữ tinh thần vững vàng của người chiến sĩ mà “không thèm kêu than”.

Có những phẩm chất đáng trọng nhưng Tnú lại gặp nhiều bất hạnh trong cuộc đời mình. Khi nghe tin làng Xô Man mài giáo mác chuẩn bị nổi dậy, giặc một mực khăng khăng khẳng định Tnú là người cầm đầu và chúng đã giở thủ đoạn để uy hiếp anh. Chúng bắt vợ con anh và tra tấn rất tàn nhẫn bằng những cơn mưa roi sắt. Chứng kiến cảnh ấy, anh đã rất đau đớn và lo lắng, “bứt đứt hàng chục trái vả mà không hay”. 

Bi kịch khủng khiếp đã xảy ra khi vợ con anh bị giặc giết hại. Chính điều đó đã làm cho sự căm thù của anh với kẻ thù trở thành một ngọn lửa ngùn ngụt đến nỗi “ở chỗ hai con mắt anh bây giờ là hai cục lửa lớn”. Sức chịu đựng lên đến cực điểm khiến anh chồm dậy mà bất chấp sự cản ngăn của cụ Mết để bảo bọc cho vợ con dẫu muộn màng: “hai cánh tay rộng lớn như hai cánh lim chắc của anh ôm chặt lấy mẹ con Mai”. Chính cái chết của mẹ con Mai đã khiến cho Tnú có một nhận thức rất rõ là với hai bàn tay không thì anh không thể cứu được vợ con và bản thân anh cũng phải chịu đựng sự tra tấn dã man của chúng. 

Thế nên thật sự chỉ có bạo lực cách mạng mới làm dập tắt được bạo lực phản cách mạng. Ngọn lửa cháy trên mười ngón tay của Tnú, ngọn lửa đốt cháy, hủy hoại anh nhưng cũng đồng thời là mồi châm cho ngọn lửa nổi dậy trong dân làng mà chính Tnú đang thể hiện vai trò của người dẫn đầu. 

Vai trò ấy vùng dậy thông qua tiếng thét “giết” nhưng cũng là sự vùng dậy của cả dân làng. Chỉ một tiếng đơn giản và dứt khoát ấy đã nói lên nỗi đau xé lòng và khiến anh cùng với đồng bào mình phải quyết liệt đánh trả. Tóm lại, Tnú là một nhân vật anh hùng tiêu biểu cho số phận và con đường đi lên của các dân tộc Tây Nguyên, anh thực sự là một cây xà nu mạnh mẽ nhất, đẹp đẽ nhất của núi rừng.

Xem chi tiết >>> Phân tích vẻ đẹp sử thi của nhân vật Tnú trong Rừng Xà Nu

Phân tích bài Rừng xà nu qua những nhân vật khác trong tác phẩm

Khi phân tích Rừng xà nu, ta thấy ngoài Tnú, một số nhân vật khác cũng được nhà văn khắc họa thành những hình tượng với cảm hứng ngợi ca.

Phân tích nhân vật cụ Mết trong Rừng xà nu 

Cụ Mết vẫn “quắc thước như xưa, râu bây giờ thì đã dài tới ngực vẫn đen bóng, mắt vẫn sáng và xếch ngược” và đặc biệt là tiếng nói “vẫn ồ ồ và dội vang trong lồng ngực” dù đã bước vào cái tuổi sáu mươi. Từ sự tin tưởng tuyệt đối vào cách mạng “Cán bộ là Đảng. Đảng còn, thì núi nước này còn”.

Cụ cũng thể hiện niềm tự hào vì người Strá của cụ có Tnú đã rất dũng cảm và kiên cường chống lại quân giặc gian ác. Khi kể lại câu chuyện của Tnú cho mọi người, cụ luôn mong muốn mọi người có thể truyền lại câu chuyện ấy cho con cháu như một cách giáo dục lòng yêu nước với thế hệ đi sau. 

Phân tích Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành cũng thấy hình tượng cụ Mết chính là người cổ vũ tinh thần chiến đấu để mở ra con đường sống: “Tất cả những người già, người trẻ, người đàn ông, người đàn bà, mỗi người đều phải tìm lấy một cây giáo, một cây mác, một cây dụ, một cây rựa.  Ai không có thì vót chông..”. Là linh hồn, là “một cây xà nu lớn” nên mỗi lời của cụ Mết đều có tác động lớn đến dân làng. Cũng vì có một thế hệ cha ông như cụ mà đồng bào Xô Man có được một chỗ dựa để có sự nối kết với biết bao truyền thống hào hùng, tốt đẹp của quê hương đất nước mình.

Xem chi tiết >>> Phân tích nhân vật cụ Mết trong tác phẩm Rừng xà nu

Phân tích nhân vật Dít trong Rừng xà nu 

Phân tích Rừng xà nu ta thấy rằng nếu cụ Mết là một cây xà nu cổ thụ, một pho sử sống và là chỗ dựa vững chắc cho dân làng thì Heng và Dít là những cây xà nu mới lớn đầy triển vọng. Từ một cô bé lanh lợi, nhanh nhẹn, Dít đã lớn lên cùng với cuộc đấu tranh của làng Xô Man. Sau này với tính kỉ luật cao và sự kiên định của mình, cô bé “cứ sẩm tối lại bò theo máng nước để đem gạo ra rừng cho cụ Mết, Tnú và thanh niên”. Dít ngày nào đã trở thành một bí thư chi bộ, chính trị viên xã đội và hằng ngày vẫn hoàn thành nghiêm chỉnh và trách nhiệm những công việc của mình. 

Phân tích nhân vật Heng trong Rừng xà nu 

Cũng như Dít, quá trình trưởng thành của bé Heng cũng gắn bó với cách mạng. Lúc Tnú trở thành người chiến sĩ thì Heng “mới đứng đến ngang bụng anh, chưa biết mang củi, chỉ mới đeo xà-lét nhỏ xíu theo người lớn ra rẫy”. Ấy vậy mà ngày Tnú gặp lại, Heng đã trở thành “một người lính thật sự”  và thông thuộc từng lớp hầm bẫy. Heng lúc này lại mang hình bóng liên lạc của Tnú xưa kia. Chắc hẳn, Heng chính là một sự tiếp nối đầy tin tưởng của Tnú trong tương lai.

Nhận xét khi phân tích tác phẩm Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành 

“Rừng xà nu” là tác phẩm được viết nhằm để ca ngợi tinh thần bất khuất cũng như sức mạnh đấu tranh kiên cường của những con người ở miền đất Tây Nguyên. Ý nghĩa đó của tác phẩm đã được chuyển tải rất thành công nhờ vào việc tác giả đã xây dựng thành công hình tượng rừng xà nu.

Xà nu chính là loài cây quen thuộc của núi rừng Tây Nguyên. Khi bước vào tác phẩm, hình tượng xà nu lại mang những ý nghĩa biểu tượng lớn lao. Bên cạnh đó, cách sử dụng ngôn ngữ, tạo dựng khung cảnh và cách sử dụng nghệ thuật trần thuật độc đáo cũng là một trong những yếu tố góp phần thể hiện sáng rõ nội dung tác phẩm của Nguyễn Trung Thành.

Kết bài: Tóm lại, với “Rừng xà nu”, Nguyễn Trung Thành đã khẳng định một chân lí. Đó là để giữ gìn độc lập dân tộc thì nhân dân phải cùng nhau đứng lên cầm vũ khí chống lại kẻ thù. Chân lí ấy đã ngời sáng nên bởi hình tượng cây xà nu với vẻ đẹp bất diệt, kiên cường và đặc biệt là bút pháp lí tưởng hóa, cảm hứng ngợi ca dành cho các nhân vật mang tầm vóc sử thi.

Dàn ý phân tích Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành lớp 12

Nhằm giúp các bạn nắm được nội dung bài viết cũng như các ý chính khi phân tích Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành, dưới đây DINHNGHIA.COM.VN sẽ giúp bạn khái quát dàn ý phân tích Rừng xà nu. 

Mở bài phân tích Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành 

• Giới thiệu những nét chính về tác giả Nguyễn Trung Thành: Là nhà văn có cái duyên lớn với miền đất Tây Nguyên => phong cách sáng tác của nhà văn.
• Giới thiệu về tác phẩm Rừng Xà Nu cùng giá trị và ý nghĩa của tác phẩm này.
• Nhấn mạnh việc phân tích Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành sẽ giúp mỗi người cảm nhận được vẻ đẹp của miền đất và con người Tây Nguyên.

Thân bài phân tích Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành 

• Phân tích hình tượng Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành.
  • Xà Nu là loại cây gắn bó sâu sắc với miền đất Tây Nguyên. 
  • Đây cũng là loại cây chịu sự tàn phá khốc liệt của chiến tranh.
  • Xà Nu là loài cây có sức sống mãnh liệt cũng như con người Tây Nguyên.
• Phân tích Rừng Xà Nu của Nguyễn Trung Thành qua nhân vật Tnú.
  • Từ nhỏ, Tnú đã mang những nét tính cách phi thường, đại diện cho con người nơi đây.
  • Nhân vật Tnú khi trưởng thành đã tham gia cách mạng một cách kiên cường, dũng cảm. 
• Phân tích tác phẩm Rừng xà nu qua các nhân vật khác.
  • Phân tích nhân vật cụ Mết trong tác phẩm Rừng xà nu. 
  • Phân tích nhân vật Dít trong tác phẩm Rừng xà nu.
  • Phân tích nhân vật Heng trong tác phẩm Rừng xà nu. 
• Nhận xét chung khi phân tích Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành.

Kết bài phân tích Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành 

• Khái quát và tóm tắt những giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.
• Khẳng định, tác phẩm Rừng xà nu chính là khúc sử thi văn xuôi hiện đại mang đậm giá trị cách mạng.
• Bày tỏ những suy nghĩ của bản thân khi phân tích Rừng xà nu.

DINHNGHIA.COM.VN đã giúp bạn phân tích Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành qua bài viết trên đây. Hy vọng rằng với những kiến thức mà bài viết đã cung cấp sẽ hữu ích với bạn trong quá trình học tập và tìm hiểu cũng như phân tích tác phẩm Rừng xà nu. Nếu có bất cứ thắc mắc hoặc bổ sung gì cho chủ đề bài viết Phân tích Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành, đừng quên để lại trong nhận xét bên dưới nha. Nếu hay thì chia sẻ nhé. Chúc bạn luôn học tập tốt!. 

Xem thêm >>> Vẻ đẹp chủ nghĩa anh hùng cách mạng trong Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình