Mưa sao băng là gì? Mưa sao băng hôm nay lúc mấy giờ?

Mưa sao băng là món quà tuyệt đẹp mà mẹ thiên nhiên ban tặng cho con người. Hãy cùng Mobitool tìm hiểu rõ hơn mưa sao băng là gì, bao giờ có mưa sao băng và liệu hôm nay có mưa sao băng không để không bỏ lỡ cơ hội ngắm bầu trời đầy sao băng rơi trong năm 2021 này bạn nhé!

Mưa sao băng là gì?

Mưa sao băng (tên tiếng Anh là meteor shower) là hiện tượng số lượng lớn sao băng xuất hiện đồng thời hoặc nối tiếp nhau từ chung một điểm xuất phát trên bầu trời.

Trên thực tế, mỗi khi có một thiên thạch đi vào bầu khí quyển của Trái Đất thì sẽ có một sao băng xuất hiện. Và khi có một lượng lớn sao băng được tạo ra bởi các thiên thạch đến từ một dòng thiên thạch (một nhóm các thiên thạch có chung quỹ đạo và nguồn gốc) thì người ta sẽ gọi đó là mưa sao băng.

Mỗi trận mưa sao băng thường kéo dài trong nhiều ngày, tuy nhiên thời gian cực điểm của chúng thì lại khá ngắn và trong khoảng cực điểm này, tùy vào cường độ của trận mưa sao băng lớn hay nhỏ mà số lượng sao băng quan sát được mỗi giờ có thể từ 10 cho tới 100 sao băng hoặc nhiều hơn nữa. 

Đôi khi, một số trận mưa sao băng có thể có mật độ sao băng quan sát được lên tới hàng nghìn hay thậm chí hàng chục nghìn sao băng mỗi giờ. Những cơn mưa sao băng với số lượng sao băng lớn như thế này được gọi là bão sao băng (meteor storm).

Khi có mưa sao băng, số lượng sao băng xuất hiện nhiều hơn so với ngày thường.

Vì sao có mưa sao băng?

Khi sao chổi hay tiểu hành tinh đi qua Mặt Trời, chúng có thể để lại một lượng lớn thiên thạch trên đường di chuyển của chúng, tạo thành một dòng thiên thạch. Khi Trái Đất chuyển động cắt ngang dòng thiên thạch này, một lượng lớn thiên thạch sẽ đi vào bầu khí quyển của Trái Đất và tạo thành mưa sao băng.

Khi Trái Đất chuyển động cắt ngang qua dòng thiên thạch còn sót lại trên quỹ đạo của sao chổi/tiểu hành tinh, mưa sao băng sẽ được tạo thành.

Vậy sao chổi hay tiểu hành tinh để lại dòng thiên thạch như thế nào?

Khi sao chổi đi vào vòng trong của Hệ Mặt Trời (nơi có Trái Đất của chúng ta), sức nóng từ Mặt Trời sẽ làm bốc hơi băng trên bề mặt sao chổi và sao chổi sẽ giải phóng ra một lượng lớn bụi và đá. Quá trình này sẽ tạo ra một dòng thiên thạch dọc theo đường đi của sao chổi và những thiên thạch này có thể tồn tại rất lâu. 

Mặc dù đa phần các trận mưa sao băng hiện nay đều có nguồn gốc từ sao chổi, nhưng cũng có một số ít có nguồn gốc từ các tiểu hành tinh, và các tiểu hành tinh này có thể là tàn tích của những ngôi sao chổi trước đây. Khi di chuyển ở vòng trong của Hệ Mặt Trời, sức nóng của Mặt Trời có thể khiến các tiểu hành tinh bị nứt vỡ, và chúng sẽ để lại những dòng thiên thạch để tạo thành mưa sao băng.

Hôm nay có mưa sao băng không?

Nếu như ngày nào cũng có những sao băng riêng lẻ xuất hiện thì mưa sao băng lại chỉ xuất hiện khi Trái Đất đi ngang qua dòng thiên thạch do các sao chổi hay tiểu hành tinh để lại. Tuy nhiên, do Trái Đất quay quanh Mặt Trời theo một chu kì và quỹ đạo nhất định nên thời gian Trái Đất giao cắt với mỗi dòng thiên thạch cũng gần như cố định. Kết quả là, các cơn mưa sao băng cũng xảy ra theo chu kì hằng năm và thời gian diễn ra các cơn mưa sao băng gần như không thay đổi qua các năm.

Mặc dù dòng thiên thạch của một sao chổi hay tiểu hành tinh trông thì có vẻ đồng nhất nhưng thực chất nó lại bao gồm nhiều dòng nhỏ riêng lẻ đan xen vào nhau (mỗi dòng nhỏ này được tạo ra bởi một đường di chuyển khác nhau của sao chổi hay tiểu hành tinh qua vòng trong của Hệ Mặt Trời). Ngoài ra, mỗi năm, dòng thiên thạch cũng sẽ có sự dịch chuyển rất nhẹ do trường hấp dẫn của sao Mộc. Vì thế, số lượng sao băng trong cơn mưa sao băng có thể thay đổi qua các năm do mật độ của dòng thiên thạch không đồng đều.

Bên cạnh đó, tên của các cơn mưa sao băng thường được đặt theo tên của ngôi sao hoặc chòm sao gần với nơi các sao băng xuất phát (tâm điểm của mưa sao băng) chứ không phải theo tên của sao chổi hay tiểu hành tinh sinh ra dòng thiên thạch.

Số lượng sao băng trong mỗi cơn mưa sao băng có thể thay đổi qua từng năm.

Sau đây sẽ là thông tin chi tiết về các trận mưa sao băng hằng năm nổi tiếng nhất trong năm 2021 để bạn tham khảo.

Mưa sao băng Quadrantids (mưa sao băng Thước Phần Tư)

Mưa sao băng Quadrantids (mưa sao băng Thước Phần Tư) được đặt tên theo chòm sao Quadrans Muralis (hiện nay là một phần của chòm sao Boötes). Dòng thiên thạch của mưa sao băng này xuất phát từ tiểu hành tinh 2003 EH₁.

Năm 2021, mưa sao băng Quadrantids xảy ra trong khoảng 28/12 – 12/1, cực điểm vào khoảng 2 – 4/1, số sao băng cực điểm lên tới 110 sao băng/giờ.

Hình ảnh mưa sao băng Quadrantids năm 2019.

Mưa sao băng Lyrids (mưa sao băng Thiên Cầm)

Mưa sao băng Lyrids (mưa sao băng Thiên Cầm) được đặt tên theo chòm sao Lyra. Dòng thiên thạch của mưa sao băng này xuất phát từ sao chổi C/1861 G1 (Thatcher). 

Năm 2021, mưa sao băng Lyrids xảy ra trong khoảng thời gian 14 – 30/4, cực điểm vào khoảng 21 – 23/4, số sao băng cực điểm lên tới 18 sao băng/giờ.

Mưa sao băng Eta Aquarids (mưa sao băng Bảo Bình)

Mưa sao băng Eta Aquarids (mưa sao băng Bảo Bình) được đặt tên theo ngôi sao sáng nhất của chòm sao Aquarius. Dòng thiên thạch của mưa sao băng này xuất phát từ sao chổi 1P/Halley.

Năm 2021, mưa sao băng Eta Aquarids xảy ra trong khoảng thời gian 19/4 – 28/5, cực điểm vào khoảng 4 – 6/5, số sao băng cực điểm lên tới 50 sao băng/giờ.

Mưa sao băng Perseids (mưa sao băng Anh Tiên)

Mưa sao băng Perseids (mưa sao băng Anh Tiên) được đặt tên theo chòm sao Perseus. Dòng thiên thạch của mưa sao băng này xuất phát từ sao chổi 109P/Swift-Tuttle.

Năm 2021, mưa sao băng Perseids xảy ra trong khoảng thời gian 17/7 – 24/8, cực điểm vào khoảng 11 – 13/8, số sao băng cực điểm lên tới 100 sao băng/giờ.

Hình ảnh mưa sao băng Perseids năm 2018.

Mưa sao băng Draconids (mưa sao băng Thiên Long)

Mưa sao băng Draconids (mưa sao băng Thiên Long) được đặt tên theo chòm sao Draco. Dòng thiên thạch của mưa sao băng này xuất phát từ sao chổi 21P/Giacobini-Zinner. 

Năm 2021, mưa sao băng Draconids xảy ra trong khoảng thời gian 6 – 10/10, cực điểm vào khoảng 7 – 9/10, số sao băng cực điểm lên tới 10 sao băng/giờ. 

Mưa sao băng Orionids (mưa sao băng Lạp Hộ)

Mưa sao băng Orionids (mưa sao băng Lạp Hộ) được đặt tên theo chòm sao Orion. Dòng thiên thạch của mưa sao băng này xuất phát từ sao chổi 1P/Halley. 

Năm 2021, mưa sao băng Orionids xảy ra trong khoảng thời gian 2/10 – 7/11, cực điểm vào khoảng 20 – 22/10, số sao băng cực điểm lên tới 20 sao băng/giờ.

Mưa sao băng Leonids (mưa sao băng Sư Tử)

Mưa sao băng Leonids (mưa sao băng Sư Tử) được đặt tên theo chòm sao Leo. Dòng thiên thạch của mưa sao băng này xuất phát từ sao chổi 55P/Tempel-Tuttle. 

Năm 2021, mưa sao băng Leonids xảy ra trong khoảng thời gian 6 – 30/11, cực điểm vào khoảng 16 – 18/11, số sao băng cực điểm lên tới 10 sao băng/giờ.

Mưa sao băng Geminids (mưa sao băng Song Tử)

Mưa sao băng Geminids (mưa sao băng Song Tử) được đặt tên theo chòm sao Gemini. Dòng thiên thạch của mưa sao băng này xuất phát từ tiểu hành tinh 3200 Phaethon. 

Năm 2021, mưa sao băng Geminids xảy ra trong khoảng thời gian 4 – 20/12, cực điểm vào khoảng 13 – 15/12, số sao băng cực điểm lên tới 150 sao băng/giờ.

Hình ảnh mưa sao băng Geminids năm 2012.

Mưa sao băng Ursids (mưa sao băng Tiểu Hùng)

Mưa sao băng Ursids (mưa sao băng Tiểu Hùng) được đặt tên theo chòm sao Ursa Minor. Dòng thiên thạch của mưa sao băng này xuất phát từ sao chổi 8P/Tuttle. 

Năm 2021, mưa sao băng Ursids xảy ra trong khoảng thời gian 17 – 26/12, cực điểm vào khoảng 21 – 23/12, số sao băng cực điểm lên tới 10 sao băng/giờ.

Mưa sao băng hôm nay mấy giờ? Lịch mưa sao băng 2021 ở Việt Nam

Dưới đây là lịch xem những trận mưa sao băng nổi tiếng sắp tới trong năm 2021 – 2022 tại Việt Nam. Hy vọng những thông tin này sẽ giúp bạn nắm rõ được thời gian mưa sao băng là mấy giờ để có thể chiêm ngưỡng trọn vẹn kì quan này của tạo hóa nhé!

Ngắm và chụp ảnh mưa sao băng cần lưu ý những gì?

• Để ngắm mưa sao băng một cách trọn vẹn nhất, bạn hãy chọn những địa điểm trời càng tối, càng trong, càng thoáng đãng càng tốt. Ngoài ra, bạn hãy chuẩn bị đủ đồ dùng để giữ ấm cơ thể hoặc đề phòng sương lạnh buổi đêm như quần áo ấm, túi ngủ, lều cắm trại…
• Mưa sao băng hoàn toàn có thể quan sát bằng mắt thường. Nếu bạn muốn quan sát các hiện tượng thiên văn khác trên bầu trời thì có thể trang bị thêm ống nhòm hoặc kính thiên văn nhé.
• Để ghi lại những khoảnh khắc kì diệu của mưa sao băng, bạn hãy chuẩn bị một chiếc máy ảnh DSLR hoặc máy ảnh mirrorless có ống kính góc rộng và thời gian phơi sáng lâu, nên đặt máy ảnh trên chân đế hoặc gắn máy lên kính thiên văn cũng như chuẩn bị sẵn thẻ nhớ trống, pin và các phụ kiện dự phòng.

Hy vọng những chia sẻ trên đây đã giúp bạn hiểu thêm về hiện tượng mưa sao băng và nắm được lịch để không bỏ lỡ cơ hội ngắm cảnh tượng tuyệt diệu này. Ghé Mobitool thường xuyên để cập nhật thêm nhiều điều mới mẻ và mua sắm những thiết bị hữu ích cho cuộc sống của mình bạn nhé! 

>> Tham khảo thêm:

• Quầng mặt trời là gì? Lý giải hiện tượng cầu vồng tròn quanh mặt trời
• Hiện tượng siêu trăng hồng là gì? Siêu trăng hồng diễn ra khi nào?
• Hiện tượng siêu trăng máu là gì? Siêu trăng máu xuất hiện khi nào?
• Hiện tượng trăng xanh là gì? Trăng xanh 2021 diễn ra khi nào?
• Tại sao thẻ nhớ bị lỗi? Cách khắc phục lỗi thẻ nhớ máy ảnh, điện thoại