Or you want a quick look: Lý thuyết Sử 8 Bài 15: Cách mạng tháng Mười Nga và cuộc đấu tranh bảo vệ cách mạng
Lịch sử 8 Bài 15 giúp các em học sinh lớp 8 nắm vững kiến thức về tình hình nước Nga trước cách mạng và hiểu rõ được hai cuộc cách mạng ở nước Nga năm 1917. Đồng thời giải nhanh được các bài tập Lịch sử 8 chương I trang 82.
Việc soạn Sử 8 Bài 15 trước khi đến lớp các em nhanh chóng nắm vững kiến thức hôm sau ở trên lớp sẽ học gì, hiểu sơ qua về nội dung học. Khi giáo viên ở trên lớp giảng tới bài đó, các em sẽ củng cố và nắm vững kiến thức hơn so với những bạn chưa soạn bài.
Lý thuyết Sử 8 Bài 15: Cách mạng tháng Mười Nga và cuộc đấu tranh bảo vệ cách mạng
I. Hai cuộc cách mạng ở nước Nga năm 1917
1. Tình hình nước Nga trước cách mạng
– Về chính trị: Đầu thế kỉ XX Nga vẫn là một nước quân chủ chuyên chế, đứng đầu là Nga hoàng.
– Nga hoàng đã đẩy nhân dân Nga vào cuộc chiến tranh đế quốc, gây nên hậu quả kinh tế xã hội nghiêm trọng.
– Về kinh tế: lạc hậu, kiệt quệ vì chiến tranh, nạn đói xảy ra ở nhiều nơi, công nghiệp, nông nghiệp đình đốn.
– Về xã hội:
- Đời sống của nông dân, công nhân, các dân tộc trong đế quốc Nga vô cùng cực khổ.
- Phong trào phản đối chiến tranh đòi lật đổ Nga hoàng diễn ra khớp nơi.
2. Cách mạng tháng Hai năm 1917
– Ngày 23/2/1917 cách mạng bùng nổ bằng cuộc biểu tình của 9 vạn nữ công nhân Pê-tơ-rô-gơ-rát.
– Phong trào nhanh chóng chuyển từ tổng bãi công chính trị sang khởi nghĩa vũ trang.
– Lãnh đạo là Đảng Bôn-sê-vích
– Lực lượng tham gia là công nhân, binh lính, nông dân.
– Kết quả:
- Chế độ quân chủ chuyên chế Nga hoàng bị lật đổ.
- Xô viết đại biểu công nhân và binh lính được thành lập (tháng 3/1917 toàn nước Nga có 555 Xô viết)
- Cùng thời gian giai cấp tư sản cũng thành lập Chính phủ lâm thời.
– Tính chất: Cách mạng tháng 2/1917 ở Nga là cuộc cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới.
Cuộc tổng bãi công ở Pê -tơ – rô – grát tháng 2 – 1917, nguồn: Internet
3. Cách mạng tháng Mười năm 1917
– Sau Cách mạng tháng Hai, Nga tồn tại 2 chính quyền song song:
- Chính phủ lâm thời (tư sản)
- Xô viết đại biểu (vô sản)
* Cục diện không thể kéo dài.
– Trước tình hình đó Lê-nin và Đảng Bôn-sê-vích đã xác định đường lối tiếp theo của cách mạng Nga là chuyển từ cách mạng dân chủ tư sản sang cách mạng xã hội chủ nghĩa (lật đổ chính quyền tư sản lâm thời).
– Đầu tháng 10/1917 không khí cách mạng bao trùm cả nước. Lê-nin đã về nước trực tiếp lãnh đạo khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền.
– Diễn biến khởi nghĩa
- Đêm 24/10/1917 bắt đầu khởi nghĩa.
- Đêm 25/10 tấn công cung điện Mùa Đông, bắt giữ các bộ trưởng của Chính phủ tư sản.
* Khởi nghĩa Pêtơrôgrát giành thắng lợ
– Ngày 3/11/1918 chính quyền Xô viết giành thắng lợi trên khắp nước Nga rộng lớn.
– Tính chất: Cách mạng tháng Mười mang tính chất của cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa
II. Cuộc đấu tranh xây dựng và bảo vệ thành quả cách mạng ý nghĩa lịch sử của cách mạng tháng Mười Nga năm 1917
1. Xây dựng chính quyền Xô viết
Tình cảnh những người nông dân Nga đầu thế kỉ XX, nguồn: Internet
– Đêm 25/10/1917 chính quyền Xô viết được thành lập do Lê-nin đứng đầu.
– Chính sách của chính quyền:
- Đập tan bộ máy Nhà nước cũ, xây dựng bộ máy Nhà nước mới.
- Thủ tiêu những tàn tích của chế độ phong kiến đem lại các quyền tự do, dân chủ cho nhân dân.
- Thành lập hồng quân để bảo vệ chính quyền cách mạng.
- Quốc hữu hóa các nhà máy xí nghiệp của giai cấp tư sản, xây dựng nền kinh tế xã hội chủ nghĩa.
2. Chống thù trong, giặc ngoài
– Cuối năm 1918 quân đội 14 nước đế quốc cấu kết với bọn phản trong nước tấn công tiêu diệt nước Nga.
– Đầu năm 1919 chính quyền Xô viết đã thực hiện chính sách cộng sản thời chiến.
– Nội dung của chính sách:
- Nhà nước kiểm soát toàn bộ nền công nghiệp.
- Trưng thu lượng thực thừa của nông dân.
- Thi hành chế độ cưỡng bức lao động.
– Chính sách đã động viên tối đa nguồn của cải nhân lực của đất nước, tạo nên sức mạnh tổng hợp, đến cuối năm 1920 Nga đẩy lùi sự can thiệp của các nước đế quốc, bảo vệ chính quyền non trẻ.
3. Ý nghĩa lịch sử của Cách mạng tháng Mười
– Với nước Nga.
- Đập tan ách áp bức, bóc lột của phong kiến, tư sản, giải phóng công nhân và nhân dân lao động.
- Đưa công nhân và nông dân lên nắm chính quyền, xây dựng chủ nghĩa xã hội.
– Với thế giới:
- Làm thay đổi cục diện thế giới.
- Cổ vũ và để lại nhiều bài học kinh nghiệm cho cách mạng thế giới.
Giải bài tập SGK Lịch sử 8 Bài 15 trang 82
Bài 1 (trang 82 SGK Lịch sử 8)
Vì sao nước Nga năm 1917 lại có hai cuộc cách mạng?
Gợi ý đáp án:
Sau kết quả của cuộc cách mạng tháng Hai, dù đã lật đổ được chế độ phong kiến của Nga hoàng nhưng nước Nga vẫn còn tồn tại 2 chính quyền với 2 thái cực khác nhau. Đó là: chính phủ lâm thời của giai cấp tư sản và các Xô viết đại biểu của công nhân, nông dân và binh lính. Hai chính quyền này đối lập nhau về mục tiêu, quyền lợi nên không thể tồn tại lâu dài. Chính vì thế, Lên-nin cùng Đảng Bôn-sê-vích đã quyết định lật đổ Chính phủ lâm thời trong Cuộc cách mạng Tháng Mười. Cuộc cách mạng tháng Mười đã chấm dứt tình trạng 2 chính quyền, thiết lập chính quyền thống nhất trên toàn nước Nga của Xô viết.
Bài 2 (trang 82 SGK Lịch sử 8)
Lập bảng thống kê các sự kiện chính của Cách mạng tháng Mười.
Gợi ý đáp án:
| Thời gian | Sự kiện chính | Kết quả |
| 7-10-1917 | Lê-nin bí mật rời Phần Lan về Pê-ta-rô-grát trực tiếp chỉ đạo công việc chuẩn bị khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền | Những đội cận vệ đỏ được thành lập. Kế hoạch được vạch ra cụ thể, chu đáo và được quyết định hết sức nhanh chóng |
| 24-10-1917 | Lê-nin đến điện Xmô-nui trực tiếp chỉ huy cuộc khởi nghĩa | Quân khởi nghĩa đã chiếm được toàn bộ Pê-tơ-rô-grát và bao vây cung điện Mùa Đông, nơi ẩn náu cuối cùng của Chính phủ tư sản |
| 25-10-1917 | Cung điện mùa Đông bị chiếm các bộ trưởng của Chính phủ bị bắt | Chính phủ lâm thời tư sản sụp đổ hoàn toàn |
Bài 3 (trang 82 SGK Lịch sử 8)
Việc xây dựng và bảo vệ chính quyền Xô viết diễn ra như thế nào?
Gợi ý đáp án:
* Xây dựng Chính quyền Xô viết:
– Đêm 25-10-1917 (7-11-1917), Đại hội Xô viết toàn Nga lần thứ hai khai mạc ở Điện Xmô-nưi, tuyên bố thành lập Chính quyền Xô viết do Lê-nin đứng đầu. Nhiệm vụ hàng đầu của Chính quyền Xô viết là đập tan bộ máy nhà nước cũ của giai cấp tư sản và địa chủ, khẩn trương xây dựng bộ máy nhà nước mới của những người lao động.
– Chính quyền Xô viết thông qua : Sắc lệnh hòa bình và Sắc lệnh ruộng đất.
– Chính quyền Xô viết nhanh chóng xóa bỏ phân biệt đẳng cấp, những đặc quyền của Giáo hội, thực hiện nam nữ bình quyền, các dân tộc bình đẳng và có quyền tự quyết,… Nhà nước nắm các ngành kinh tế then chốt.
– Nga rút khỏi Chiến tranh thế giới thứ nhất.
– Hồng quân công nông được thành lập để bảo vệ chính quyền mới.
* Bảo vệ Chính quyền Xô viết:
– Năm 1918, quân đội 14 nước đế quốc câu kết với lực lượng phản cách mạng trong nước mở cuộc tấn công vũ trang nhằm tiêu diệt nước Nga Xô viết.
– 1918-1920, nhân dân Nga tiến hành cuộc chiến đấu chống thù trong, giặc ngoài trong những điều kiện vô cùng khó khăn để giữ vững Chính quyền Xô viết.
– Từ năm 1919 Chính quyền Xô viết thực hiện Chính sách cộng sản thời chiến đưa nước Nga vượt qua hiểm nghèo.
– Năm 1920, Hồng quân Liên Xô đánh tan ngoại xâm và nội phản. Nhà nước Xô viết được bảo vệ.
Bài 4 (trang 82 SGK Lịch sử 8)
Nêu ý nghĩa lịch sử của Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917.
Gợi ý đáp án:
* Đối với nước Nga:
- Cách mạng tháng Mười đã lật đổ ách áp bức, bóc lột của chế độ phong kiến và CNTB.
- Lần đầu tiên trong lịch sử nhân dân lao động và các dân tộc bị áp bức đứng lên làm chủ đất nước.
* Đối với thế giới:
- Đập tan khâu yếu nhất của CNTB.
- Hệ thống XHXN được thiết lập.
- Cổ vũ phong trào công nhân và phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới.
- Để lại bài học quý báu cho phong trào cách mạng thế giới.
Lịch sử 8 Bài 15 giúp các em học sinh lớp 8 nắm vững kiến thức về tình hình nước Nga trước cách mạng và hiểu rõ được hai cuộc cách mạng ở nước Nga năm 1917. Đồng thời giải nhanh được các bài tập Lịch sử 8 chương I trang 82.
Việc soạn Sử 8 Bài 15 trước khi đến lớp các em nhanh chóng nắm vững kiến thức hôm sau ở trên lớp sẽ học gì, hiểu sơ qua về nội dung học. Khi giáo viên ở trên lớp giảng tới bài đó, các em sẽ củng cố và nắm vững kiến thức hơn so với những bạn chưa soạn bài.
Lý thuyết Sử 8 Bài 15: Cách mạng tháng Mười Nga và cuộc đấu tranh bảo vệ cách mạng
I. Hai cuộc cách mạng ở nước Nga năm 1917
1. Tình hình nước Nga trước cách mạng
– Về chính trị: Đầu thế kỉ XX Nga vẫn là một nước quân chủ chuyên chế, đứng đầu là Nga hoàng.
– Nga hoàng đã đẩy nhân dân Nga vào cuộc chiến tranh đế quốc, gây nên hậu quả kinh tế xã hội nghiêm trọng.
– Về kinh tế: lạc hậu, kiệt quệ vì chiến tranh, nạn đói xảy ra ở nhiều nơi, công nghiệp, nông nghiệp đình đốn.
– Về xã hội:
- Đời sống của nông dân, công nhân, các dân tộc trong đế quốc Nga vô cùng cực khổ.
- Phong trào phản đối chiến tranh đòi lật đổ Nga hoàng diễn ra khớp nơi.
2. Cách mạng tháng Hai năm 1917
– Ngày 23/2/1917 cách mạng bùng nổ bằng cuộc biểu tình của 9 vạn nữ công nhân Pê-tơ-rô-gơ-rát.
– Phong trào nhanh chóng chuyển từ tổng bãi công chính trị sang khởi nghĩa vũ trang.
– Lãnh đạo là Đảng Bôn-sê-vích
– Lực lượng tham gia là công nhân, binh lính, nông dân.
– Kết quả:
- Chế độ quân chủ chuyên chế Nga hoàng bị lật đổ.
- Xô viết đại biểu công nhân và binh lính được thành lập (tháng 3/1917 toàn nước Nga có 555 Xô viết)
- Cùng thời gian giai cấp tư sản cũng thành lập Chính phủ lâm thời.
– Tính chất: Cách mạng tháng 2/1917 ở Nga là cuộc cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới.
Cuộc tổng bãi công ở Pê -tơ – rô – grát tháng 2 – 1917, nguồn: Internet
3. Cách mạng tháng Mười năm 1917
– Sau Cách mạng tháng Hai, Nga tồn tại 2 chính quyền song song:
- Chính phủ lâm thời (tư sản)
- Xô viết đại biểu (vô sản)
* Cục diện không thể kéo dài.
– Trước tình hình đó Lê-nin và Đảng Bôn-sê-vích đã xác định đường lối tiếp theo của cách mạng Nga là chuyển từ cách mạng dân chủ tư sản sang cách mạng xã hội chủ nghĩa (lật đổ chính quyền tư sản lâm thời).
– Đầu tháng 10/1917 không khí cách mạng bao trùm cả nước. Lê-nin đã về nước trực tiếp lãnh đạo khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền.
– Diễn biến khởi nghĩa
- Đêm 24/10/1917 bắt đầu khởi nghĩa.
- Đêm 25/10 tấn công cung điện Mùa Đông, bắt giữ các bộ trưởng của Chính phủ tư sản.
* Khởi nghĩa Pêtơrôgrát giành thắng lợ
– Ngày 3/11/1918 chính quyền Xô viết giành thắng lợi trên khắp nước Nga rộng lớn.
– Tính chất: Cách mạng tháng Mười mang tính chất của cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa
II. Cuộc đấu tranh xây dựng và bảo vệ thành quả cách mạng ý nghĩa lịch sử của cách mạng tháng Mười Nga năm 1917
1. Xây dựng chính quyền Xô viết
Tình cảnh những người nông dân Nga đầu thế kỉ XX, nguồn: Internet
– Đêm 25/10/1917 chính quyền Xô viết được thành lập do Lê-nin đứng đầu.
– Chính sách của chính quyền:
- Đập tan bộ máy Nhà nước cũ, xây dựng bộ máy Nhà nước mới.
- Thủ tiêu những tàn tích của chế độ phong kiến đem lại các quyền tự do, dân chủ cho nhân dân.
- Thành lập hồng quân để bảo vệ chính quyền cách mạng.
- Quốc hữu hóa các nhà máy xí nghiệp của giai cấp tư sản, xây dựng nền kinh tế xã hội chủ nghĩa.
2. Chống thù trong, giặc ngoài
– Cuối năm 1918 quân đội 14 nước đế quốc cấu kết với bọn phản trong nước tấn công tiêu diệt nước Nga.
– Đầu năm 1919 chính quyền Xô viết đã thực hiện chính sách cộng sản thời chiến.
– Nội dung của chính sách:
- Nhà nước kiểm soát toàn bộ nền công nghiệp.
- Trưng thu lượng thực thừa của nông dân.
- Thi hành chế độ cưỡng bức lao động.
– Chính sách đã động viên tối đa nguồn của cải nhân lực của đất nước, tạo nên sức mạnh tổng hợp, đến cuối năm 1920 Nga đẩy lùi sự can thiệp của các nước đế quốc, bảo vệ chính quyền non trẻ.
3. Ý nghĩa lịch sử của Cách mạng tháng Mười
– Với nước Nga.
- Đập tan ách áp bức, bóc lột của phong kiến, tư sản, giải phóng công nhân và nhân dân lao động.
- Đưa công nhân và nông dân lên nắm chính quyền, xây dựng chủ nghĩa xã hội.
– Với thế giới:
- Làm thay đổi cục diện thế giới.
- Cổ vũ và để lại nhiều bài học kinh nghiệm cho cách mạng thế giới.
Giải bài tập SGK Lịch sử 8 Bài 15 trang 82
Bài 1 (trang 82 SGK Lịch sử 8)
Vì sao nước Nga năm 1917 lại có hai cuộc cách mạng?
Gợi ý đáp án:
Sau kết quả của cuộc cách mạng tháng Hai, dù đã lật đổ được chế độ phong kiến của Nga hoàng nhưng nước Nga vẫn còn tồn tại 2 chính quyền với 2 thái cực khác nhau. Đó là: chính phủ lâm thời của giai cấp tư sản và các Xô viết đại biểu của công nhân, nông dân và binh lính. Hai chính quyền này đối lập nhau về mục tiêu, quyền lợi nên không thể tồn tại lâu dài. Chính vì thế, Lên-nin cùng Đảng Bôn-sê-vích đã quyết định lật đổ Chính phủ lâm thời trong Cuộc cách mạng Tháng Mười. Cuộc cách mạng tháng Mười đã chấm dứt tình trạng 2 chính quyền, thiết lập chính quyền thống nhất trên toàn nước Nga của Xô viết.
Bài 2 (trang 82 SGK Lịch sử 8)
Lập bảng thống kê các sự kiện chính của Cách mạng tháng Mười.
Gợi ý đáp án:
| Thời gian | Sự kiện chính | Kết quả |
| 7-10-1917 | Lê-nin bí mật rời Phần Lan về Pê-ta-rô-grát trực tiếp chỉ đạo công việc chuẩn bị khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền | Những đội cận vệ đỏ được thành lập. Kế hoạch được vạch ra cụ thể, chu đáo và được quyết định hết sức nhanh chóng |
| 24-10-1917 | Lê-nin đến điện Xmô-nui trực tiếp chỉ huy cuộc khởi nghĩa | Quân khởi nghĩa đã chiếm được toàn bộ Pê-tơ-rô-grát và bao vây cung điện Mùa Đông, nơi ẩn náu cuối cùng của Chính phủ tư sản |
| 25-10-1917 | Cung điện mùa Đông bị chiếm các bộ trưởng của Chính phủ bị bắt | Chính phủ lâm thời tư sản sụp đổ hoàn toàn |
Bài 3 (trang 82 SGK Lịch sử 8)
Việc xây dựng và bảo vệ chính quyền Xô viết diễn ra như thế nào?
Gợi ý đáp án:
* Xây dựng Chính quyền Xô viết:
– Đêm 25-10-1917 (7-11-1917), Đại hội Xô viết toàn Nga lần thứ hai khai mạc ở Điện Xmô-nưi, tuyên bố thành lập Chính quyền Xô viết do Lê-nin đứng đầu. Nhiệm vụ hàng đầu của Chính quyền Xô viết là đập tan bộ máy nhà nước cũ của giai cấp tư sản và địa chủ, khẩn trương xây dựng bộ máy nhà nước mới của những người lao động.
– Chính quyền Xô viết thông qua : Sắc lệnh hòa bình và Sắc lệnh ruộng đất.
– Chính quyền Xô viết nhanh chóng xóa bỏ phân biệt đẳng cấp, những đặc quyền của Giáo hội, thực hiện nam nữ bình quyền, các dân tộc bình đẳng và có quyền tự quyết,… Nhà nước nắm các ngành kinh tế then chốt.
– Nga rút khỏi Chiến tranh thế giới thứ nhất.
– Hồng quân công nông được thành lập để bảo vệ chính quyền mới.
* Bảo vệ Chính quyền Xô viết:
– Năm 1918, quân đội 14 nước đế quốc câu kết với lực lượng phản cách mạng trong nước mở cuộc tấn công vũ trang nhằm tiêu diệt nước Nga Xô viết.
– 1918-1920, nhân dân Nga tiến hành cuộc chiến đấu chống thù trong, giặc ngoài trong những điều kiện vô cùng khó khăn để giữ vững Chính quyền Xô viết.
– Từ năm 1919 Chính quyền Xô viết thực hiện Chính sách cộng sản thời chiến đưa nước Nga vượt qua hiểm nghèo.
– Năm 1920, Hồng quân Liên Xô đánh tan ngoại xâm và nội phản. Nhà nước Xô viết được bảo vệ.
Bài 4 (trang 82 SGK Lịch sử 8)
Nêu ý nghĩa lịch sử của Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917.
Gợi ý đáp án:
* Đối với nước Nga:
- Cách mạng tháng Mười đã lật đổ ách áp bức, bóc lột của chế độ phong kiến và CNTB.
- Lần đầu tiên trong lịch sử nhân dân lao động và các dân tộc bị áp bức đứng lên làm chủ đất nước.
* Đối với thế giới:
- Đập tan khâu yếu nhất của CNTB.
- Hệ thống XHXN được thiết lập.
- Cổ vũ phong trào công nhân và phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới.
- Để lại bài học quý báu cho phong trào cách mạng thế giới.
