Cùng Phượt - Y Tý nằm ở độ cao trên 2.000m, lưng tựa vào dãy núi Nhìu Cồ San mà đỉnh của nó cao tới 2.660m, gần như quanh năm mây phủ. Mặt trời chốn ấy có lẽ ít có ngày nào được tỏa sáng cả 12 tiếng, đường lên Y Tý là những con đường mòn vạch ngoằn ngoèo rồi chỉm nghỉm trong đám lá rừng, những ngôi nhà thấp thoáng trong mây. Có lẽ vì thế mà khi tới Y Tý, nhiều người cảm thấy như mình đang bước vào một thế giới khác, tách biệt hoàn toàn với cuộc sống ồn ào và tấp nập dưới xuôi. Đường đến Y Tý hiện giờ đã được nâng cấp, không còn cảnh sạt đường lầy lội như một vài năm trước đây. Cũng như các địa điểm đẹp ở vùng cao, để đến Y Tý các bạn cũng cần lưu ý một số thông tin, hướng dẫn du lịch Y Tý mới được Cùng Phượt chia sẻ dưới đây nhé.
Giới thiệu về Y Tý
Y Tý là một xã vùng cao biên giới của huyện Bát Xát thuộc xã 135 đặc biệt khó khăn với diện tích đất tự nhiên 8654 ha và 11,94 km đường biên giới. Toàn xã có tổng số gần 800 hộ sinh sống trên 16 thôn bản với 4 dân tộc anh em (Mông, Hà Nhì, Dao, Kinh) trong đó tỷ lệ hộ nghèo còn cao chiếm 77,5%.
Những ngôi nhà Trình Tường ở Y Tý (Ảnh - Do Viet Cuong) Nằm ở độ cao hơn 2000m so với mực nước biển, Y Tý có khí hậu quanh năm mát mẻ và đặc biệt khắc nghiệt hơn rất nhiều so với các xã khác trong huyện Bát Xát vào mùa đông. Nhiệt độ vào mùa đông tại đây đôi khi xuống dưới 0ºC và là một trong những địa điểm săn tuyết được các bạn trẻ quan tâm.
Y Tý cũng là nơi duy nhất có đông đồng bào dân tộc Hà Nhì sinh sống, với bản sắc văn hóa đậm đặc, độc đáo và rừng nguyên sinh Dền Sáng, được ví như “rừng treo” trên núi đá cao vời vợi. Chính vì vậy đây là một trong những điểm đến hấp dẫn của du khách và dân “phượt” trong và ngoài nước, nhất là các bạn trẻ ưa khám phá và chinh phục những cung đường khó, mạo hiểm.
Y Tý có khí hậu tiểu vùng ôn đới lục địa đặc thù, phù hợp với các loại cây dược liệu và cây ăn quả ôn đới. Những năm qua, chính quyền và người dân xã Y Tý đã mở rộng diện tích sản xuất cây dược liệu, nhằm phát huy thế mạnh địa phương. So với các loại cây trồng truyền thống như ngô, lúa, thì cây dược liệu mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn.
Thời gian thích hợp để du lịch Y Tý?
Ngoài mùa lúa chín, Y Tý mùa nước đổ khá rực rỡ bởi những mảng màu tuyệt đẹp (Ảnh - jump_photos) Tùy thuộc vào thời gian cá nhân, các bạn có thể sắp xếp đi Y Tý vào bất cứ thời điểm nào phù hợp với mình, tuy nhiên để có một chuyến đi trọn vẹn các bạn có thể tham khảo một vài thông tin được gợi ý dưới đây như sau:
- Mùa săn mây Y Tý vào khoảng từ tháng 9 năm trước đến tháng 4 năm sau. Các bạn để ý thời tiết, nếu trời lạnh (đặc biệt vào ban đêm) nhưng khô hanh kiểu mùa thu thì có thể đi săn mây được.
- Cuối tháng 3 đầu tháng 4 là các loài hoa đỗ quyên sẽ nở rực rỡ khiến rừng già Y Tý mang rất nhiều màu sắc.
- Tiếp đến vào khoảng tháng 5-6 là mùa nước đổ, lúc này các cánh đồng ở Y Tý như những bức tranh luôn.
- Nếu thích tham gia lễ hội lớn nhất của người Hà Nhì trong năm, các bạn hãy đến với lễ hội Khô già già vào ngày Thìn đầu tiên của tháng 6 âm lịch. Tùy năm thì có thể sẽ rơi vào tầm tháng 7-8.
- Mùa lúa chín của Y Tý vào khoảng cuối tháng 8 cho đến gần cuối tháng 9, tùy thuộc vào từng năm. Trong những năm gần đây thì Y Tý tập trung để lúa chín vào đúng các dịp lễ hội mùa thu (khoảng tuần sau của tuần 2/9).
- Cuối năm vào mùa đông, Y Tý rất có thể là một trong những điểm có khả năng có tuyết rơi cùng với Sa Pa và Mẫu Sơn.
Hướng dẫn đi tới Y Tý
Từ Hà Nội đi Lào Cai
Từ Hà Nội đi Lào Cai các bạn có 2 phương án để lựa chọn, đi bằng tàu hỏa hoặc đi bằng xe khách giường nằm. Thời gian từ Hà Nội lên Lào Cai vào khoảng 8 tiếng với tàu hỏa và khoảng 5 tiếng với ô tô.
Vé xe ô tô giường nằm từ Hà Nội đi Lào Cai của các hãng xe khách là 250k, vé tàu là 400k cho nằm mềm khoang 4. Đi ô tô thì thời gian đến sẽ nhanh hơn, tuy nhiên nói thật là đến Lào Cai sớm quá thì cũng chẳng có việc gì để mà làm. Bạn lựa chọn đi tàu chuyến 22h, đến Lào Cai khoảng 6h sáng rồi lượn lờ ăn sáng trước khi xuất phát là vừa.
Xem thêm bài viết: Xe khách giường nằm đi Lào Cai (Cập nhật 8/2021)
Từ Lào Cai đi Y Tý?
Phương tiện phù hợp nhất để khám phá Y Tý là xe máy (Ảnh - vuidulich.vn) Tuy chỉ cách Lào Cai khoảng 80km (theo đường Bát Xát - A Lù) nhưng thời gian để vào đến Y Tý khá lâu, khoảng từ 5-6 tiếng không kể thời gian dừng lại dọc đường để ngắm cảnh và chụp ảnh. Phương tiện đi vào Y Tý phổ biến nhất là thuê xe máy tại Lào Cai hay thuê xe máy tại Sa Pa. Nếu không muốn thuê xe, các bạn hoàn toàn có thể gửi xe máy từ Hà Nội theo tàu hỏa rồi nhận tại Lào Cai, có điều kiện hơn nữa các bạn có ô tô cũng có thể lái thẳng vào Y Tý.
Đi theo đường Bát Xát - Y Tý
Đường vào Y Tý theo hướng Bát Xát hiện nay cơ bản là đẹp so với thời gian trước, tuy nhiên vào mùa mưa bão thường xuyên bị sạt lở, lũ quét có thể làm hỏng đường nên sẽ khá vất vả nếu đi Y Tý đúng dịp này.
[su_youtube_advanced url=”https://www.youtube.com/watch?v=9brciYoV1pA” width=”660″ height=”560″ fs=”no” theme=”light”][/su_youtube_advanced]
Tốt nhất, trước khi đi phượt Y Tý các bạn nên theo dõi dự báo thời tiết hoặc xem các thông tin về tình hình sạt lở trên các trang thông tin của địa phương (báo Lào Cai chẳng hạn) rồi mới đưa ra quyết định đi.
Đi theo đường Sa Pa - Y Tý
Từ Sa Pa, các bạn đi theo hướng đèo Ô Quy Hồ đến ngã 3 có biển chỉ Lai Châu và Bản Xèo thì rẽ phải đi theo hướng Bản Xèo (Đường DT155 trên Google Maps) khoảng 20km. Đến đây có 1 ngã 3 đi chợ Mường Hum các bạn nhớ rẽ trái đi về phía chợ. Qua chợ Mường Hum sẽ có biển đi Y Tý, các bạn cứ đi thẳng đường DT158 khoảng hơn 30km là sẽ tới Y Tý.
Nhà nghỉ và homestay tại Y Tý
Tuy chưa thể phát triển như các địa điểm khác, nhưng Y Tý hiện đã có tương đối nhà nghỉ, homestay do người dân địa phương xây dựng để phục vụ du khách. Nếu trong trường hợp đông quá không có chỗ ngủ, các bạn có thể nhờ đến sự trợ giúp của đồn biên phòng hoặc mang theo lều để ngủ tạm (tuy nhiên cần mang theo túi ngủ đủ ấm, nhiệt độ Y Tý về đêm khá thấp).
Xem thêm bài viết: Homestay ở Y Tý (Cập nhật 8/2021)
Chi phí đi phượt Y Tý
Các địa điểm du lịch đẹp ở Y Tý
Các điểm du lịch trong bài được sắp xếp thứ tự theo hướng từ Tp Lào Cai đi Bát Xát rồi từ đây dọc theo sông Hồng đi tới Lũng Pô và chạy thẳng vào Y Tý, nghỉ ngơi tại đây và hôm sau đi Dền Sáng, Dền Thàng, Mường Hum qua Sa Pa rồi về lại Tp Lào Cai.
Mốc 92 - Ngã 3 Lũng Pô
Đây là ngã 3 nơi sông Nguyên Giang (Trung Quốc) gặp dòng Lũng Pô trên đất Việt Nam, hòa mình vào nhau và chảy vào đất Việt với tên gọi Sông Hồng. Đây cũng là nơi có mốc 92 (gồm 3 mốc là 92(1), 92(2) và 92(3) biên giới Việt Nam Trung Quốc. Mốc đặt phía Việt Nam là mốc 92(1), 2 mốc còn lại đặt trên bờ sông phía Trung Quốc.
Các mốc biên giới Việt Nam - Trung Quốc
Dọc tuyến đường từ Bát Xát đến Y Tý bạn có thể gặp khá nhiều mốc trên tuyến biên giới đất liền Việt Nam Trung Quốc (đoạn qua tỉnh Lào Cai). Nếu là một người ưa thích mốc, các bạn có thể xem thông tin về tọa độ các cột mốc trong bài viết Mốc biên giới Việt Nam - Trung Quốc ở Lào Cai để có thêm thông tin cho hành trình phượt Y Tý của mình.
A Lù
Người ở Bát Xát hay nói “Dốc A Lù - sương mù Ý Tý” để nói đến cái sự vất vả khi đi qua A Lù. Đây là một trong những xã nằm trên đường biên giới giữa Việt Nam và Trung Quốc dọc theo suối Lũng Pô, thuộc huyện Bát Xát, Lào Cai. Đường tới A Lù sẽ đưa các bạn lần lượt trải qua đủ những cung bậc cảm xúc, bởi sự thay đổi từ đường nhựa sang đường đất hay đang từ một con đường bỗng chốc chẳng thấy đường đâu.
Cũng như nhiều xã vùng cao Bát Xát, địa hình A Lù bị chia cắt mạnh bởi các dãy núi cao, thấp dần từ đông nam sang tây bắc, giao thông trong vùng vô cùng khó khăn, cách trở. Nhưng cũng chính điều này đã mang lại cho A Lù một vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ, khoáng đạt. Bà con người Mông, Dao, Hà Nhì, Phù Lá sống rải rác trên lưng núi, canh tác ruộng bậc thang khắp nơi. Vào mùa vụ, từ trên cao nhìn xuống A Lù trông như một bức tranh vẽ.
Do nằm trên độ cao từ 700-1.000m so với mặt nước biển, lúa A Lù chỉ cấy một vụ, bà con phải chắt chiu từng thửa đất để trồng cây lương thực, thảo quả, trồng lúa, chỗ nào không dắt được nước thì gieo lúa nương. Những yếu tố tự nhiên và con người đó đã làm nên một điểm đến A Lù óng ả và phiêu bồng, đặc biệt vào mùa lúa chín hàng năm.
Ngải Thầu
Đoạn đường từ A Lù sang Ngải Thầu có thể coi là một trong những đoạn đường đẹp nhất trong hành trình khám phá Y Tý vào mùa lúa chín. Đây cũng là một trong những điểm đẹp có thể săn mây Y Tý.
Thung lũng Thề Pả
Thung lũng Thề Pả phần thuộc xã Y Tý với hàng nghìn thửa ruộng bậc thang vần vũ, uốn lượn, trải dài hơn 5km từ thông Choỏn Thèn đến cầu Thiên Sinh. Đây là di tích Quốc gia đã được công nhận.
Thề Pả theo tiếng địa phương nghĩa là ruộng chân núi hoặc ruộng đáy. Ruộng bậc thang ở đây chủ yếu do người Hà Nhì và người Mông ở xã Y Tý canh tác.
Chợ phiên Y Tý
Chợ Phiên Y Tý thường diễn ra vào thứ 7 hàng tuần, tại phiên chợ này có rất nhiều những mặt hàng rau, củ, quả do chính những đồng bào các dân tộc nơi đây làm ra, nơi đây không chỉ là nơi trao đổi hàng hóa, còn là dịp để các tràng trai, cô gái, đồng bào nơi đây diện những bộ trang phục đẹp nhất của mình. Khi đến chợ, mọi người thường mang theo những mặt hàng nông sản bày bán…. Ngoài những mặt hàng nông sản truyền thống, chợ phiên Y Tý còn có rất nhiều hàng tiêu dùng, như hàng may mặc, đồ gia dụng, cày, cuốc,…. Nhìn vào chợ, thấy đây không chỉ là bức tranh với những nét văn hoá đặc trưng, quyến rũ của vùng cao.
Lảo Thẩn
Nằm trên độ cao 2.860m so với mực nuớc biển, đỉnh Lảo Thẩn được xem như nóc nhà của Y Tý, thuộc bản Phìn Hồ, xã Y Tý, huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai. Đỉnh Lảo Thẩn với thế núi mạnh mẽ, hình dáng như kim tự tháp vươn mình lên trên tầng mây. Lảo Thẩn là cái tên phổ biến nhất mà dân địa phương ở đây thường gọi khi nhắc tới đỉnh núi nhọn hoắt vươn mình sừng sững giữa mây trời. Theo tiếng địa phương “Lảo” là hai. “Thẩn” là núi, tức là hai tầng núi. Với khung cảnh thần tiên khi mây trời và nắng gió cùng hòa quyện một cách ngoạn mục, nơi đây quanh năm mây mù bao phủ, mặt trời ít có ngày toả sáng đuợc 12 tiếng liên tục.
Thôn Hồng Ngài
Thôn Hồng Ngài là thôn xa nhất của xã Y Tý (cách trung tâm xã khoảng gần 20km), tận cùng biên giới tỉnh Lào Cai, nằm trên độ cao gần 2.000 m so với mặt nước biển. Mảnh đất Hồng Ngài, phía Bắc xuôi xuống đến suối Lũng Pô, tiếp giáp với nước bạn Trung Quốc, có cầu Thiên Sinh, phía Tây tiếp giáp với xã Nậm Xe, huyện Phong Thổ (Lai Châu). Cả thôn có hơn 50 hộ với toàn bộ là đồng bào dân tộc Mông.
Nhiều người hiểu nhầm bản Hồng Ngài này là bản Hồng Ngài trong “Vợ Chồng A Phủ” của nhà văn Tô Hoài nhưng thực ra không phải, Hồng Ngài trong “Vợ chồng A Phủ” là ở huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La. Tuy là thôn xa nhất của xã Y Tý nhưng người dân Hồng Ngài có cuộc sống cũng tương đối ổn bởi đây là thôn trồng khá nhiều thảo quả, một loại nông sản mang lại giá trị cao.
Thôn Lao Chải
Lao Chải là thôn có số người dân tộc Hà Nhì đen sinh sống đông nhất Ý Tý với 76 hộ dân và cũng là điểm đến hấp dẫn nhất ở chốn quanh năm mây phủ này. Tự thân cái tên “Lao Chải” đã mang nghĩa Hán là “thôn gốc”, “thôn cũ”, bởi đây là thôn đầu tiên với 100% là người Hà Nhì đen.
Lao Chải cũng là thôn mang đặc trưng riêng với tính thống nhất về mặt kiến trúc bởi các ngôi nhà trong thôn đều giống nhau từ hình thức, kết cấu, kiến trúc, không gian sử dụng và cả cách bài trí ngôi nhà. Tất cả đều được làm theo kiểu trình tường, bằng đất với hai vòng trong và ngoài. Nhà thường đắp tường dày từ 40 - 45cm, trong lõi có xếp đá bằng nắm tay, cao khoảng 4,5 - 5m.
Diện tích trung bình mỗi ngôi nhà dao động từ 65-80m2, có mái dốc ngắn (4 mái) lợp bằng cỏ gianh, không có hiên. Ngôi nhà có duy nhất một cửa ra vào ở chính giữa và thêm một hai cửa thông gió ở bên trái, hoặc bên phải lối ra vào, nhìn xa như lỗ con tò vò. Bên trong có lần cửa thứ hai cũng dày như tường ngoài, có tác dụng phòng thủ. Sau lần cửa này là bếp và giường ngủ của người làm chủ gia đình. Đây được coi là mẫu nhà chung cho các gia đình sống trong một khu vực cư trú, không có sự phân biệt sang hèn trong kiến trúc nhà ở.
Thôn Sim San
Sim San là một thôn cách trung tâm xã Y Tý 10km, cả thôn có khoảng gần 100 hộ. Đời sống của người chủ yếu dựa vào trồng lúa và trồng ngô. Do địa hình nằm ở độ cao ở độ cao trên 2000m so với mực nước biển và nhiệt độ trung bình trong năm 15oC đến 20oC, chỉ sản xuất 1 vụ trong năm, nên đồng bào vùng này có rất nhiều thời gian nhàn rỗi. Từ điều kiện thổ nhưỡng đặc trưng, nên người Dao ở thôn Sim San đã trưng cất ra một loại rượu rất thơm ngon và lấy tên thôn để đặt cho sản phẩm, đó chính là Rượu Sim San.
Thôn Phan Cán Sử
Là một trong 2 thôn cao nhất của vùng biên Y Tý, cách trung tâm xã khoảng 6km với đường vào phải vượt qua khá nhiều con dốc. Từ Phan Cán Sử bạn có thể nhìn bao quát cảnh đẹp của Y Tý.
Cầu Thiên Sinh
Cầu Thiên Sinh nằm ở cuối thôn Lao Chải, cách trung tâm xã Ý Tý gần chục km. Theo tiếng dân tộc Hà Nhì, cầu có tên là Thiên Sân Shù, dịch nghĩa là “trời sinh”. Sở dĩ gọi vậy là vì đây là cây cầu rất đặc biệt. Cầu chỉ ngắn chừng 1m, trước đây là một tảng đá tự nhiên bắc qua khe sâu hun hút dưới là dòng suối Lũng Pô gầm gào tung bọt trắng xóa. Từ hàng trăm, hàng ngàn năm trước, qua sự vận động kiến tạo địa chất, khối đá khổng lồ đã bị nứt ra tạo thành khe đá này.
Đây cũng là biên giới giữa hai nước Việt Nam - Trung Quốc. Theo thời gian, hòn đá bắc qua khe sâu cứ mòn lõm dần đi, người dân qua đây phải bắc những thanh gỗ làm cầu rồi xây cầu bê tông như bây giờ. Đứng trên cầu nhìn xuống, người thần kinh vững mấy cũng có cảm giác chóng mặt, bởi dưới vực đá sâu là dòng suối Lũng Pô ngày đêm gầm vang tiếng sóng nước xô vào ghềnh đá. Từ dưới nhìn lên thấy vách đá dựng đứng gần trăm mét, giữa khe sâu dòng nước như con ngựa bất kham hí vang, tung vó, “bờm sóng” đổ xuống ào ạt. Những tảng đá lớn, nhỏ được dòng nước mài giũa nhẵn bóng đủ các hình thù tầng tầng, lớp lớp. Có lẽ chính vì sự hùng vỹ này mà dòng suối có tên gọi Lũng Pô, tức là Rồng bố, rồng thiêng trên thượng nguồn “cửa thác” Bát Xát.
Lễ hội Khô già già của người Hà Nhì đen
Đây là lễ hội của đồng bào Hà Nhì Y Tý được tổ chức trong 3 ngày, bắt đầu vào ngày Thìn đầu tiên của tháng 6 âm lịch hàng năm. Lễ hội thể hiện đặc trưng tín ngưỡng thờ thần nông nghiệp, thờ thần rừng, thần nước, thần đất của cộng đồng người Hà Nhì, cầu mong cho mùa màng bội thu, chăn nuôi phát triển, con người khỏe mạnh, cuộc sống ấm no. Lễ hội Khô già già được coi là lễ hội cầu mùa lâu đời nhất và lớn nhất của dân tộc Hà Nhì đen huyện Bát Xát
Lễ hội Khô già già mở đầu bằng nghi lễ quan trọng là mổ trâu hiến tế thần linh. Sau nghi thức này, thịt trâu sẽ được chia đều cho các gia đình trong làng mang về làm lễ cúng tổ tiên, cầu mong tổ tiên bảo vệ gia đình, bảo vệ con cháu trong suốt một năm. Tiếp đó, chủ các gia đình bày đặt lễ vật lên mâm, rồi đội rước mâm lễ từ nhà đến rừng, tổ chức lễ cúng chung của làng, bày tỏ lòng thành kính, biết ơn sâu sắc đến các đấng thần linh, luôn theo sát cuộc sống và che chở, phù hộ cho dân làng. Phụ nữ người Hà nhì cũng sẽ thể hiện sự khéo léo của mình bằng các gói bánh dầy thơm ngon.
Dền Sáng
Cách xã Ý Tý khoảng 10km, nếu để ngắm màu vàng ươm thì ruộng bậc thang ở đây là vàng nhất tỉnh Lào Cai, theo người dân địa phương ở đây cho biết, ruộng được cấy bằng giống lúa tại địa phương vì thế màu rất vàng. Ruộng bậc thang Dền Sáng dễ ngắm nhìn dễ chụp ảnh vì nằm ngay bên đường lên Ý Tý, nơi đây người dân rất mến khách và sẵn sàng làm mẫu cho du khách chụp ảnh.
Chợ Mường Hum
Chợ Mường Hum nằm ở trung tâm xã Mường Hum, huyện Bát Xát, họp vào ngày chủ nhật hàng tuần. Đến ngày họp chợ phiên, dòng người từ bản làng vùng cao các xã Mường Vi, Dền Sáng, Y Tý… đổ về chợ như đi hội. Đồng bào nơi đây đi bộ, đi ngựa, mang vác hàng hóa đến chợ để trao đổi, mua bán. Nhiều người khoác trang phục lộng lẫy đầy màu sắc của dân tộc mình. Đến chợ Mường Hum, du khách sẽ được thưởng thức những đặc sản của người dân các dân tộc Mông, Dao, Giáy…, đặc biệt là những trang sức bằng bạc do người Dao địa phương chế tác mang đến chợ bày bán.
Các nhà hàng quán ăn ở Y Tý
Chú ý là trước khi đến Y Tý các bạn nên gọi điện cho quán ăn từ hôm trước để sáng hôm sau họ còn đi chợ và chuẩn bị đồ ăn. Cũng như các vùng cao Tây Bắc khác, đến Y Tý các bạn có thể thưởng thức món lợn cắp nách, gà chạy bộ, rau cải mèo … đây là những món ngon và dễ ăn cho mọi người.
- Quán ăn chị Lệ - +84888672676
- Quán Vọng Hằng - +84888672676
- Quán Hồng Hoa - +84888672676
- Quán Yến Thế - +84888672676
- Quán Minh Thương - +84888672676
- Quán Minh Hằng - +84888672676
Đặc sản vùng cao Y Tý
Nấm hương Y Tý
Khi những cơn mưa đầu tiên xuất hiện xóa đi những ngày lạnh giá, để đón một mùa hè mới bắt đầu, đây cũng là thời điểm mà nấm rừng bắt đầu vào mùa. Ở Y Tý, mùa này (tháng 4-5) hay có nhất vẫn là nấm hương, thi thoảng cũng có nấm sò, nấm thông, hoặc một số loại nấm khác. Theo kinh nghiệm của bà con nơi đây, sau mỗi đợt mưa nấm lại mọc nhiều, đó cũng là lúc bà con rủ nhau lên rừng tìm nấm. Nếu đúng thời điểm này bạn đang đi săn mây Y Tý, hãy để ý những quầy hàng ven đường của bà con nhé, rất dễ mua được một vài dây nấm hương rừng rất ngon đấy.
Bia Hà Nhì
Ở Lào Cai lại có một dân tộc sản xuất Bia thủ công truyền thống đặc biệt ngon đó là dân tộc Hà Nhì thuộc xã “Y Tý” Bát Xát, đến với người Hà Nhì chúng ta sẽ thấy nhà nào cũng biết nấu bia, ủ bia để dùng cho những dịp lễ, tết và mời khách quý.
Bia của người Hà Nhì làm từ gạo nếp. Công đoạn ủ bia thì quả là cầu kỳ và độc đáo. Để có được hũ bia ngon, mùi thơm đặc trưng thì điều quan trọng nhất đó là phải chọn được loại gạo nếp ruộng phơi đủ nắng, hạt đều và có mùi thơm. Gạo nếp được đãi sạch, ngâm nước 1 tiếng rồi đem đồ thành xôi. Khi xôi chín, người ta rải xôi ra mẹt và để nguội. Để từng hạt xôi ngấm đều men người ta dùng nước đun sôi để nguội vẩy lên mẹt xôi cho từng hạt tơi ra, không dính vào nhau. Ngoài gạo ra thì men là cũng là yếu tố quan trọng để làm bia ngon. Men để ủ thành bia là được làm thủ công từ hạt cây rừng, nghiền nhỏ trộn với bột gạo nếp và ủ trong rơm. Sau khi xôi nguội, người ta rắc men trộn đều và cho xôi vào hũ sành, bịt kín lại. Sau 3 ngày, phần cơm xôi đó sẽ lên men, tiết ra nước, phần cái nổi lên trên và phần dưới là nước cốt. Nước cốt màu trắng ngà có mùi thơm và vị ngọt dịu. Lúc này, sẽ chế thêm nước sôi để nguội vào hũ và tiếp tục ủ, đủ 15 ngày sẽ cho ra sản phẩm bia. Cứ 10 kg gạo nếp sẽ cho khoảng 7 lít bia. Càng ủ lâu, nước bia chuyển từ trắng sẽ sang vàng và uống càng ngon.
Củ Hà Sin Cô
Được người dân gọi là Hà Sin Cô hay Hoàng Sin Cô, loại củ này có hình dáng bên ngoài rất giống củ khoai lang, nhưng bên trong lại có màu vàng nhạt, nhiều nước, vị giòn, ngọt nhẹ, thanh mát. Củ sau khi gọt vỏ có thể ăn sống.
Lịch trình đi phượt Y Tý
Tổng hợp một số lịch trình đi phượt Y Tý, có thể kết hợp thêm một số địa danh du lịch nổi tiếng khác gần đấy để kết hợp thành 1 lịch trình dài ngày. Các bạn tham khảo và điều chỉnh thêm cho phù hợp với kế hoạch của mình.
Lịch trình phượt Y Tý 2 ngày 3 đêm
Ngày 1 : Tối thứ 6 bắt xe khách giường nằm lên Lào Cai
Ngày 2 : Lào Cai - Bát Xát (11km) - Trịnh Tường (26km) - Lũng Pô (19km) - A Mú Sung (7km) - A Lù (7km) - Ngải Thầu (5km) - Y Tý (7km)
Ngày thứ 2 này sẽ mất khoảng gần 1 ngày cho quãng đường 80km, các địa điểm có thể dừng chân bao gồm mốc 92 - nơi sông Hồng bắt đầu chảy vào Việt Nam, đoạn đường từ A Lù đi Y Tý vào mùa lúa sẽ đẹp mê hồn, cầu Thiên Sinh (mốc 87) nối với Trung Quốc, chiều nếu còn sớm có thể đi theo vào một số thôn như Sín Chải, Lao Chải hoặc xa hơn là Hồng Ngài.
Ngày 3 : Có 2 lựa chọn là về Sa Pa hoặc đi đường Bản Xèo về Bát Xát rồi về lại Tp Lào Cai
Phương án 1 : Y Tý - Dền Sáng (29km) (hoặc Dền Thàng, đường nào cũng về Mường Hum) - Mường Hum (10km) - Sa Pa (42km)
Nếu về Sa Pa, các bạn có thể ở lại thêm một ngày để du lịch Sa Pa hoặc chơi ở Sa Pa khoảng vài tiếng rồi lên xe về Hà Nội. Nhớ ghé quán cafe đẹp nhất ở Sa Pa nhé.
Phương án 2 : Y Tý - Dền Sáng (29km) (hoặc Dền Thàng, đường nào cũng về Mường Hum) - Mường Hum (10km) - Bản Vược - Bát Xát - Lào Cai
Ngày thứ 3 này sẽ đi dọc theo rừng nguyên sinh ở Y Tý, chính là con đường từ Y Tý về Mường Hum, nếu đi vào ngày chủ nhật sẽ đúng phiên chợ Mường Hum
Hà Nội - Y Tý - Mù Cang Chải - Hà Nội
Ngày 1 : Tối thứ 6 bắt xe khách giường nằm lên Lào Cai. Đặt vé trước và khởi hành từ Mỹ Đình, bạn cũng có thể chọn đi tàu hỏa nhưng thời gian sẽ đi lâu hơn ô tô (8 tiếng đi tàu hỏa và khoảng 4-5 tiếng đi ô tô)
Ngày 2 : Lào Cai - Bát Xát (11km) - Trịnh Tường (26km) - Lũng Pô (19km) - A Mú Sung (7km) - A Lù (7km) - Ngải Thầu (5km) - Y Tý (7km)
Ngày thứ 2 này sẽ mất khoảng gần 1 ngày cho quãng đường 80km, các địa điểm có thể dừng chân bao gồm mốc 92 - nơi sông Hồng bắt đầu chảy vào Việt Nam, đoạn đường từ A Lù đi Y Tý vào mùa lúa sẽ đẹp mê hồn, cầu Thiên Sinh (mốc 87) nối với Trung Quốc, chiều nếu còn sớm có thể đi theo vào một số thôn như Sín Chải, Lao Chải hoặc xa hơn là Hồng Ngài (cách xã Y Tý 9km)
Ngày 3 : Y Tý - Dền Sáng (29km) (hoặc Dền Thàng, đường nào cũng về Mường Hum) - Mường Hum (10km) - Ô Quy Hồ (35km) - Than Uyên (90km) - Mù Cang Chải (50km)
Ngày này nếu vào chủ nhật các bạn có thể tham dự chợ phiên Mường Hum, đi qua một trong tứ đại đỉnh đèo của Tây Bắc là Ô Quý Hồ và dừng nghỉ tại thắng cảnh ruộng bậc thang Mù Cang Chải.
Ngày 4 : Mù Cang Chải - Đèo Khau Phạ - Tú Lệ - Nghĩa Lộ - Thanh Sơn - Sơn Tây - Hà Nội
Ngày kết thúc của hành trình bạn sẽ lại chinh phục tiếp con đèo thứ 2 trong tứ đại đỉnh đèo Tây Bắc là đèo Khau Phạ, ngắm ruộng bậc thang trên cánh đồng Tú Lệ rồi trở về Hà Nội.
Hà Nội - Bắc Hà - Sa Pa - Y Tý
Lịch trình này phù hợp vào khoảng tháng 9 là mùa lúa chín ở Y Tý, Sa Pa. Với lịch trình này các bạn cần mang theo xe máy từ Hà Nội, chạy bằng xe máy 1 chiều và gửi xe máy trên tàu về 1 chiều.
Ngày 1: Hà Nội - Bắc Hà
Bắc Hà cách Hà Nội khoảng 300km, khởi hành từ Hà Nội theo QL 70 đến Bắc Ngầm thì để ý rẽ vào đường 153 đi Bắc Hà. Nên khởi hành từ Hà Nội khoảng sáng sớm để đến Bắc Hà không bị muộn quá. Ngày đầu nên đi vào thứ 7 để dạo chơi được chợ phiên Bắc Hà vào sáng chủ nhật.
Ngày 2: Bắc Hà - Sa Pa
Sáng dậy đi chợ phiên Bắc Hà, đi tham quan dinh Hoàng A Tưởng, đến một số khu vực có hoa mận, hoa đào, tam giác mạch… cái này tùy mùa.
Khoảng trưa khởi hành từ Bắc Hà đi tiếp về Lào Cai rồi lên Sa Pa. Tùy thuộc vào hành trình, các bạn có thể ở Sa Pa 1 hoặc 2 ngày. Tối ngủ Sa Pa
Ngày 3: Sa Pa - Mường Hum - Y Tý
Sáng dậy uống cafe ở Sa Pa rồi khởi hành từ Sa Pa đi theo hướng Ô Quy Hồ vào Mường Hum rồi từ đây vào Y Tý. Nếu ngày 3 này vào chủ nhật, các bạn có cơ hội dự chợ phiên Mường Hum.
Tối ngủ Y Tý.
Ngày 4: Y Tý - A Lù - Bát Xát - Lào Cai
Ngày cuối cùng này chạy theo một trong những đoạn đường có ruộng bậc thang đẹp nhất ở Y Tý, đi ngược về Bát Xát, trên đường sẽ đi qua Lũng Pô và mốc 92, nơi sông Hồng đổ vào Việt Nam.
Về Lào Cai mua vé tàu và gửi xe máy về Hà Nội
Một vài lưu ý khi đi Y Tý
- Thường xuyên theo dõi dự báo thời tiết trước chuyến đi. Vào mùa mưa đường đi trên vùng cao Tây Bắc nói chung và Y Tý nói riêng rất hay bị sạt lở, các bạn cần biết trước để chọn hướng đi cho an toàn.
- Hãy chuẩn bị 1 đôi ủng hoặc đôi dép lê, rất nhiều đoạn phải đi qua các đập tràn và nếu bạn không muốn ướt giày thì hãy mang 1 trong 2 thứ trên để thay đổi khi cần.
- Do Y Tý là một xã biên giới nên dọc đường đi sẽ có một số đồn và trạm biên phòng, dừng lại ở khu vực nào để chơi bời ngắm cảnh có đồn hay trạm các bạn cũng nên qua báo cáo với các anh biên phòng một câu để các anh biết.
- Khi thuê xe ở Sa Pa bên dịch vụ thường yêu cầu bạn để lại CMND, nếu bạn có 1 bản pho to công chứng hoặc hộ chiếu thì nên mang đi đặt ở đó còn CMND nên giữ trong người để vào còn trình báo với biên phòng.
- Một vài vị trí đẹp để chụp ảnh : Từ Y Tý chạy ngược về phía Ngải Thầu chừng 4km có đường chạy lên bản cao trên núi. Từ đây trở đi ngắm mây rất đẹp. Khi lên hết dốc thì để xe leo tiếp lên đồi gần đó, sẽ thấy biển mây mặt bên kia của núi.
Tìm trên Google :
- kinh nghiệm du lịch Y Tý 2021
- du lịch Y Tý tháng 8
- tháng 8 Y Tý có gì đẹp
- review Y Tý
- hướng dẫn đi Y Tý tự túc
- ăn gì ở Y Tý
- phượt Y Tý bằng xe máy
- Y Tý ở đâu
- đường đi tới Y Tý
- chơi gì ở Y Tý
- đi Y Tý mùa nào đẹp
- địa điểm chụp ảnh đẹp Y Tý
- homestay giá rẻ Y Tý
