Cảm nhận khổ 3 bài Viếng lăng bác của nhà thơ Viễn Phương để thấy đây là những lời tâm sự thiết tha, là nỗi lòng thành kính của một người con miền Nam đối với Bác Hồ. Trong bài viết dưới đây, hãy cùng DINHNGHIA.COM.VN tìm hiểu và cảm nhận khổ 3 bài Viếng lăng bác.
Mở bài: Viết về Bác Hồ, đã có không ít những nhà thơ thể hiện những nỗi mong nhớ, lòng kính yêu và sự tự hào về người con ưu tú ấy của dân tộc. Tuy nhiên viết về hành trình ra thủ đô viếng thăm Bác của những người con phương Nam sau ngày miền Nam giải phóng thì bài thơ “Viếng lăng Bác” của Viễn Phương đã thật sự để lại dấu ấn khó phai trong lòng người đọc. Đặc biệt, nói về cảm xúc khi được nhìn thấy Bác, tác giả đã có những dòng thơ dạt dào đầy da diết:
“Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim!”
Nội dung chính bài viết
Những nét chính về Viễn Phương và Viếng lăng Bác
Để thấy được rõ nét những giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ nói chung, cũng như cảm nhận khổ 3 bài Viếng lăng bác nói riêng, người đọc cần nắm được sơ nét về tác giả và tác phẩm.
Đôi nét về tác giả Viễn Phương
Nhà thơ Viễn Phương (sinh năm 1928 – mất năm 2005) là người con của mảnh đất An Giang, tên khai sinh của ông là Phan Thanh Viễn. Viễn Phương được biết đến với nhiều chức vụ quan trọng, đặc biệt là trong lĩnh vực văn hóa, văn nghệ.
Ông đã từng nắm giữ những vị trí như: Chủ tịch Hội Văn nghệ Giải phóng Thành phố Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội liên hiệp Văn học Nghệ thuật Thành phố Hồ Chí Minh và được bầu vào Ban chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam. Sở dĩ ông được trao nhiều trọng trách quan trọng như vậy là vì Viễn Phương đã có những đóng góp rất hăng hái và tích cực trong các hoạt động văn hóa, văn nghệ ngay từ thời kì kháng chiến chống Pháp.
Ở thời kì chống Mĩ, khi đứng trong hàng ngũ của lực lượng văn nghệ sĩ cách mạng, Viễn Phương đã gây được tiếng vang ở vai trò là tác giả của các tác phẩm nổi tiếng như “Mắt sáng học trò”, “Nhớ lời di chúc”, “Như mây mùa xuân”, “Quê hương địa đạo”…
Nhắc đến Viễn Phương ở vai trò là tác giả, người đời thường nghĩ ngay đến một giọng thơ nhỏ nhẹ, giàu tình cảm và chất mơ mộng. Trong những năm tháng chiến tranh ác liệt thời chống Mĩ ở chiến trường, những vần thơ dạt dào cảm xúc của Viễn Phương đã thổi vào không khí căng thẳng, tàn khốc của chiến tranh làn gió mát lành xoa dịu đi những rạn nứt, xót xa, khiến tinh thần của con người ít nhiều có được những phút giây bình lặng.
Với sở trường về thơ, Viễn Phương đã dành rất nhiều tâm sức để có thể mang lại cho cuộc sống đầy biến động của con người chút an ủi, động viên nhờ những ý nghĩa mà nó chuyên chở. Có lẽ vì vậy mà trong cuộc đời của Viễn Phương, đã có lúc ông phải chịu cảnh tù đày (ông bị bắt giam tù ở Chí Hòa năm 1960) nhưng xiềng xích nhà tù chỉ có thể gông cùm Viễn Phương chứ tuyệt nhiên không thể giam cầm được vần thơ của ông.
Trong hoàn cảnh khắc nghiệt chốn lao tù ấy, Viễn Phương vẫn miệt mài sáng tác để gieo vào con chữ những mong mỏi, nỗi niềm. Chính vì vậy, từng câu chữ mà Viễn Phương viết ra mới trĩu nặng tâm tư của ông và mới được bạn đọc đón nhận nồng hậu đến như thế. Với những nhiệt huyết cả đời dành cho sáng tác, năm 2001, Viễn Phương đã được tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật như một sự ghi nhận những cố gắng không mệt mỏi của nhà thơ.
Tìm hiểu bài thơ Viếng lăng Bác
Cảm nhận khổ 3 bài Viếng lăng Bác, ta thấy tác phẩm được sáng tác với niềm cảm hứng xuất phát từ lòng biết ơn, niềm tự hào và sự xúc động đến nghẹn ngào của tác giả trong chuyến đi từ Nam ra Bắc để thăm lăng Bác sau khi công trình được hoàn thành. Trong bối cảnh cả nước hân hoan với niềm vui giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước thì cũng là lúc tấm lòng tri ân và niềm thương nỗi nhớ của nhân dân phương Nam nói riêng đã thôi thúc bước chân của họ tìm đến thủ đô để gặp lại Người.
Khi cảm nhận khổ 3 bài Viếng lăng bác, người đọc cũng thấy tác giả là một trong những người thuộc đoàn cán bộ, chiến sĩ đến thăm lăng Hồ chủ tịch, Viễn Phương đã không giấu được niềm xúc động thiêng liêng và tấm lòng tha thiết của ông dành cho vị lãnh tụ kính yêu. Đó chính là cảm hứng để Viễn Phương viết ra tác phẩm này vào một ngày tháng 4 năm 1976.
Cảm nhận khổ 3 bài Viếng lăng Bác của nhà thơ Viễn Phương
Xuyên suốt mạch cảm xúc của bài thơ chính là tình cảm, là những giây phút nghẹn ngào trong xúc cảm của tác giả Viễn Phương khi lần đầu thấy Bác.
Xúc cảm của nhà thơ khi lần đầu được thấy Bác
Cảm nhận khổ 3 bài Viếng lăng Bác, đặc biệt trong hai dòng thơ đầu của khổ thơ, hình ảnh Bác Hồ hiện diện với câu từ hết sức mộc mạc:
“Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền”
Chỉ với hai dòng thơ đơn giản ấy nhưng nhà thơ đã làm hiện hữu trước mắt người đọc một khung cảnh và không khí trang nghiêm và yên tĩnh. Bên trong lăng, Bác xuất hiện trong hình ảnh đã yên giấc. Canh giấc cho Bác là “vầng trăng sáng dịu hiền”. Ngắm giấc ngủ bình yên ấy, đột nhiên ta cũng cảm thấy thư thái đến lạ thường.
Cả cuộc đời Người đều dành hết cho dân cho nước, luôn hi sinh bản thân mình, ngay cả lúc ngủ là khoảng thời gian mỗi người có thể dành riêng cho bản thân để lấy lại sức lực sau mỗi ngày làm việc nhưng với Bác, phút giây riêng tư ấy Người cũng không màng đến mà dành cho sự nghiệp cứu quốc và thực chất thì “Trọn cuộc đời Bác có ngủ yên đâu”.
Sau bao nhiêu năm đau đáu, khắc khoải vì nỗi đau của dân tộc, sau bao nhiêu năm “trằn trọc băn khoăn, giấc chẳng thành” vì dân tộc đang rên xiết trước gót giày xâm lược tàn bạo của bọn thực dân, đế quốc, đến cuối cùng, Bác có thể chợp mắt. Giấc ngủ bao năm chẳng vẹn tròn của Bác càng trở nên đẹp đẽ, thiêng liêng hơn khi bên Bác là ánh trăng ngời sáng hiền hậu trên cao.
Khi cảm nhận khổ 3 bài viếng lăng bác, ta còn thấy dường như đồng hành cùng Bác trên những chặng đường đời luôn có người bạn tri kỉ ấy, người bạn dù trầm ngâm nhưng vẫn một mực thủy chung, trước sau như một. Thuở xưa, trăng khiến Bác không ít lần rung động với vẻ đẹp viên mãn, tròn đầy: “Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên” (Dịch nghĩa: “Đêm nay, đêm rằm tháng giêng, trăng đúng lúc tròn nhất” – Bài “Nguyên tiêu”). Như vậy, trăng vượt qua rào cản của song sắt nhà tù để ngắm nhìn, chiêm ngưỡng vẻ đẹp của một thi gia bị cầm tù nhưng hồn thơ và tinh thần vẫn phơi phới, tự tại: “Nguyệt tòng song khích khán thi gia” (Dịch nghĩa:“Từ ngoài khe cửa, trăng ngắm nhà thơ” – Bài “Vọng nguyệt”).
Đến bài thơ này, đặc biệt khi cảm nhận khổ 3 bài Viếng lăng bác, ta thấy trăng lại hóa thân thành người lính canh gác để Bác có thể yên tâm ngủ ngon và Bác không cảm thấy đơn độc. Hiện tại, những tháng năm chiến đấu chống giặc ngoại xâm đã qua, giấc ngủ cả đời chưa một ngày nào yên bình, giờ đây, tác giả và mọi người đều mong Bác ngủ thật bình yên vì đã có chúng cháu canh giấc ngủ cho Bác: “Nay Bác ngủ, chúng ta canh giấc ngủ”.
Không chỉ có các cháu, cả thiên nhiên mà Bác từng hết mực ngợi ca, cả vầng trăng Bác đã từng bầu bạn đều tự nguyện chứ chẳng ai bảo ai, cùng nhau bên cạnh Bác, làm nhiệm vụ canh giấc cho Bác, chỉ mong sao suốt một đời Bác vất vả rồi thì những tháng năm còn lại khi đau thương đã qua đi, tất cả đều có thể gắng hết sức làm mọi thứ tốt nhất dành cho Bác.
Sự tồn tại bất diệt của Bác trong lòng mỗi người
Khi viết rằng “Bác nằm trong giấc ngủ bình yên”, với cụm từ “giấc ngủ bình yên”, nhà thơ đã mong muốn có thể nhắc đến một cách nhẹ nhàng nhất có thể sự ra đi của Bác. Tuy nhiên sự thật vẫn là sự thật, Bác đã đi vào cõi vĩnh hằng nhưng trong tâm tưởng của tác giả và mọi người con của dân tộc Việt Nam, Bác vẫn còn mãi:
“Vẫn biết trời xanh là mãi mãi”
Khi cảm nhận khổ 3 bài Viếng lăng bác, ta còn thấy tình cảm của Bác dành cho non sông, đất nước thật rộng lớn, bao la. Tình cảm ấy khiến cho mỗi người con đều không hề cảm thấy bị lẻ loi, cô độc mà thật sự biết ơn và xúc động vô cùng. Đối với mỗi người, Bác Hồ không còn là người lãnh đạo, người chỉ huy xa cách mà Bác đã trở thành một người cha, một người thân ruột thịt rất đỗi gần gũi mà thân thương.
Sự xúc động về tình cảm thân thuộc mà Bác mang lại đã có lần khiến nhà thơ Tố Hữu thốt lên thành lời: “Bác ơi, tim Bác mênh mông thế – Ôm cả non sông mọi kiếp người”. “Mọi kiếp người” từ các cháu thiếu nhi đến các cụ già, từ anh phụ tá đến người làm bếp, từ chú bộ đội đến người công nhân… Bác đều dành tình yêu cho tất cả:
“Bác sống như trời đất của ta
Yêu từng ngọn lúa, mỗi cành hoa
Tự do cho mỗi đời nô lệ
Sữa để em thơ, lụa tặng già”.
(“Bác ơi!” – Tố Hữu)
Cảm nhận khổ 3 bài Viếng lăng bác để thấy khi Bác đi, những kỉ niệm cũng như hình ảnh về Bác ắt hẳn sẽ không hề phai mờ, nhạt nhòa trong tâm trí của mỗi người. Cùng với thời gian, những điều đó sẽ tồn tại mãi mãi như “trời xanh” và như những gì đã, đang và sẽ còn mãi trên đời. Như vậy, dẫu sự thật là Bác đã ra đi nhưng đối với người ở lại, Bác Hồ cùng với sự nghiệp, tên tuổi, công lao và tình thương của Bác sẽ luôn ở lại trong trái tim yêu thương, trong nỗi lòng tưởng nhớ của muôn người, muôn loài.
Sự đau xót của tác giả về sự ra đi của Bác
Khi cảm nhận khổ 3 bài viếng lăng bác, ta thấy tác giả Viễn Phương đã rất khéo léo tìm cách xoa dịu đi những tổn thất to lớn trong lòng mỗi người trước sự ra đi của Bác khi nhắc đến sự bất diệt của Người cùng với sông núi, cỏ cây. Tuy nhiên dù có cố gắng đến cách mấy, có nỗ lực đến nhường nào thì có một sự thật ở lại không thể che giấu là:
“Mà sao nghe nhói ở trong tim”
Câu thơ bật lên như tiếng nấc nghẹn ngào thể hiện nỗi đau cố kìm nén nhưng trở nên bất lực. Ở những dòng thơ trên, tác giả cố gắng không nhắc đến đau đớn, xót xa như thế nào thì giờ đây những đau đớn, xót xa ấy lại cứ tuôn trào, chảy trôi. Cảm giác “nhói trong tim” vừa gợi ý rất thực tế, nhưng lại cũng vừa biểu lộ nỗi xót xa, thương tiếc đầy thành kính.
Cảm nhận khổ 3 bài Viếng lăng bác để thấy chỉ với một từ “nhói” mà bao nhiêu cảm xúc dồn nén, kìm giữ như vỡ ra. Bác đã cống hiến như thế nào để mang lại nền độc lập, tự do cho dân tộc chắc ai cũng thấy và hiểu rõ, ngày Bác ra đi, miền Nam còn chưa được giải phóng thì trong phút ra đi, nỗi lo thống nhất, Bắc – Nam một nhà vẫn không một giây nào thôi hiện hữu trong tâm tưởng.
Thế mà giờ đây khi miền Nam đã thống nhất, giấc mơ Nam Bắc sum họp đã thành hiện thực thì có một điều mong mỏi “Rước Bác vào Nam thấy Bác cười” chỉ còn lại trong những giấc chiêm bao, khó lòng thành hiện thực. Viết về nỗi đau còn lại khi Bác Hồ đã ra đi, Tố Hữu cũng có những dòng rất bình dị nhưng cứ mỗi một câu thơ cất lên, nỗi đau càng quặn thắt, tất cả những gì gợi về Bác đều tồn tại, chỉ có bóng dáng Bác Hồ là khuất xa:
“Con lại lần theo lối sỏi quen
Đến bên thang gác, đứng nhìn lên
Chuông ôi chuông nhỏ còn reo nữa?
Phòng lặng, rèm buông, tắt ánh đèn!
[…]
Trái bưởi kia vàng ngọt với ai
Thơm cho ai nữa hỡi hoa nhài!
Còn đâu bóng Bác đi hôm sớm
Quanh mặt hồ in mây trắng bay…”
(“Bác ơi!” – Tố Hữu)
Nhận xét tác phẩm khi cảm nhận khổ 3 bài Viếng lăng Bác
Khi cảm nhận khổ 3 bài Viếng lăng bác, ta thấy viết “Viếng lăng Bác”, Viễn Phương đã sử dụng đã chọn chuyển tải nội dung, tình cảm, cảm xúc của mình một giọng điệu rất phù hợp. Đó là giọng thơ thể hiện đúng tâm trạng, cảm xúc khi vào viếng thăm lăng Bác: vừa trang nghiêm, sâu lắng nhưng cũng lại vừa tha thiết, đau xót và có cả trong đó là niềm tự hào, lòng ngưỡng mộ.
Tạo nên sự thành công trong việc thể hiện giọng điệu nói trên là sự hợp thành của nhiều yếu tố: thể thơ, nhịp điệu câu thơ cùng các từ ngữ, hình ảnh trong thơ. Tất cả những cố gắng về mặt nghệ thuật nói trên đã giúp Viễn Phương thể hiện được niềm xúc động thiêng liêng và tấm lòng tha thiết, thành kính, vừa tự hào vừa đau xót của tác giả trong hành trình từ miền Nam mới được giải phóng để ra viếng lăng Bác.
Kết bài: Trong khổ thơ thứ ba của bài thơ, cũng với giọng điệu tha thiết, nghẹn ngào, Viễn Phương đã cho thấy nỗi lòng đau xót, thương tiếc khôn cùng trước sự ra đi của vị lãnh tụ kính yêu. Thế nhưng thông qua đó, tác giả cũng gửi một lời nhắn nhủ đến người ở lại là dù Bác đã ra đi nhưng những hình ảnh về Bác sẽ vẫn trường tồn như “trời xanh là mãi mãi”.
Dàn ý cảm nhận khổ 3 bài Viếng lăng Bác của nhà thơ Viễn Phương
Mở bài cảm nhận khổ 3 bài Viếng lăng Bác
- Giới thiệu nhà thơ Viễn Phương và tác phẩm Viếng lăng Bác.
- Đề cập đến giá trị nội dung của khổ 3 trong bài thơ.
- Những cảm xúc chung với Người – vị cha già của dân tộc.
Thân bài cảm nhận khổ 3 bài Viếng lăng Bác
- Những cảm xúc chân thành của nhà thơ khi lần đầu thấy Bác.
- Sự tồn tại vĩnh hằng của của Bác trong lòng mỗi người dân.
- Những đau xót của nhà thơ về sự ra đi của Bác.
Kết bài cảm nhận khổ 3 bài Viếng lăng Bác
- Tóm tắt lại giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ cũng như khổ 3.
- Nêu những cảm xúc về Bác – khái quát lên giá trị bền vững của tác phẩm.
Như vậy, bài thơ là những cảm xúc da diết và chân thành của người con miền Nam dành cho Bác. Đặc biệt ở khổ 3 thì bên cạnh dòng cảm xúc ấy là mong muốn, là ước nguyện được gần gũi bên cạnh Bác. Đây có lẽ cũng là lời hứa của cả dân tộc Việt Nam. Chính những dư âm cùng với tình cảm đơn sơ đầy đậm đà của nhân vật trữ tình đã giúp tác phẩm bền vững theo thời gian. Hy vọng với những phân tích và cảm nhận khổ 3 bài Viếng lăng bác, bạn đã có thêm những kiến thức hữu ích, chúc bạn luôn học tốt!
Xem thêm >>> Cảm nhận khổ 1 bài Viếng lăng Bác của nhà thơ Viễn Phương
