Cách cân bằng phương trình hóa học lớp 10 | Vuidulich.vn

Cách cân bằng phương trình hóa học lớp 10 như thế nào? Cách giải bài tập cân bằng phương trình hóa học ra sao? Là câu hỏi được rất nhiều bạn học sinh quan tâm. Hãy cùng Mobitool theo dõi bài viết dưới đây để nắm được toàn bộ kiến thức về cân bằng phương trình hóa học 10 nhé.

Cân bằng phương trình hóa học là trạng thái của phản ứng thuận nghịch, ở đó trong cùng một đơn vị thời gian có bao nhiêu phân tử chất sản phẩm được hình thành từ những chất ban đầu thì có bấy nhiêu phân tử chất sản phẩm phản ứng với nhau để tạo thành chất ban đầu.

I. Phương pháp cân bằng phản ứng oxi hóa khử

Nguyên tắc: Tổng số electron nhường = Tổng số electron nhận

Bước 1. Xác định số oxi hóa thay đổi thế nào.

Bước 2. Lập thăng bằng electron.

Bước 3. Đặt các hệ số tìm được vào phương trình phản ứng và tính các hệ số còn lại.

Lưu ý:

Ta có thể cân bằng phản ứng oxi hóa – khử theo phương pháp tăng – giảm số oxi hóa với nguyên tắc: tổng số oxi hóa tăng = tổng số oxi hóa giảm.

Phản ứng oxi hóa – khử còn có thể được cân bằng theo phương pháp ion–electron: ví dụ …

Nếu trong một phương trình phản ứng oxi hóa – khử có nhiều nguyên tố có số oxi hóa cùng giảm (hoặc cùng tăng) mà:

+ Nếu chúng thuộc cũng một chất: thì phải đảm bảo tỉ lệ số nguyên tử của các nguyên tố trong phân tử.

+ Nếu chúng thuộc các chất khác nhau: thì phải đảm bảo tỉ lệ số mol của các chất đó theo đề đã cho.

* Trường hợp đối với hợp chất hữu cơ:

• Trong trường hợp mà hợp chất hữu cơ trước và sau phản ứng có một nhóm nguyên tử thay đổi và một số nhóm không đổi thì nên xác định số oxi hóa của C trong từng nhóm rồi mới cân bằng.
• Trong trường hợp mà hợp chất hữu cơ thay đổi toàn bộ phân tử, nên cân bằng theo số oxi hóa trung bình của C.

II. Ví dụ cân bằng phản ứng oxi hóa khử

Ví dụ 1. Cân bằng phản ứng:

CrS + HNO₃ → Cr(NO₃)₃ + NO₂ + S + H₂O

Hướng dẫn:

Bước 1. Xác định sự thay đổi số oxi hóa:

Cr⁺² → Cr⁺³

S^-2 → S

N⁺⁵ → N⁺⁴

Bước 2. Lập thăng bằng electron:

Cr⁺² → Cr⁺³ + 1e

S^-2 → S0 + 2e

CrS → Cr⁺³ + S⁺⁰ + 3e

2N⁺⁵ + 1e → N⁺⁴

→ Có 1CrS và 3N .

Bước 3. Đặt các hệ số vừa tìm vào phản ứng và cân bằng phương trình phản ứng:

CrS + 6HNO₃ → Cr(NO₃)₃ + 3NO₂ + S + 3H₂O

Ví dụ 2. Cân bằng phản ứng trong dung dịch bazơ:

NaCr + Br₂ + NaOH → Na₂CrO₄ + NaBr

Hướng dẫn:

CrO₂^– + 4OH^– → CrO₄^2- + 2H₂O + 3e

Br₂ + 2e → 2Br^–

Phương trình ion:

2 + 8OH^– + 3Br₂ → 2CrO₄^2- + 6Br^– + 4H₂O

Phương trình phản ứng phân tử:

2NaCrO₂ + 3Br₂ + 8NaOH → 2Na₂CrO₄ + 6NaBr + 4H₂O

Ví dụ 3. Cân bằng phản ứng trong dung dịch có O tham gia:

KMnO₄ + H₂O + K₂SO₃ → MnO₂ + K₂SO₄

Hướng dẫn:

2MnO₄ ^– + 3e + 2H₂O → MnO₂ + 4OH^–

SO_{3 ^2-}+ H₂O → SO₄^2- + 2H⁺ + 2e

Phương trình ion:

2MnO₄^– + H₂O + 3SO₃^2- → 2MnO₂ + 2OH^– + 3SO₄^2-

Phương trình phản ứng phân tử:

2KMnO₄ + 3K₂SO₃ + H₂O → 2MnO₂ + 3K₂SO₄ + 2KOH

III. Bài tập cân bằng phản ứng oxi hóa khử

1. Câu hỏi bài tập tự luận phản ứng oxi hóa khử

a. Dạng đơn giản (trong phản ứng có một chất oxi hóa, một chất khử rõ ràng)

VD1: Cân bằng các phương trình phản ứng sau theo phương pháp thăng bằng electron.

1. Al + 6HNO₃ → Al(NO₃)₃ + 3NO₂ + 3H₂O

1x (Al – 3e → Al⁺³)

3x (N⁺⁵ + 1e → N⁺⁴)

2. Al + 4HNO₃ → Al(NO₃)₃ + NO + 2H₂O

1x (Al – 3e → Al⁺³)

1x (N⁺⁵ + 3e → N⁺²)

3. 8Al + 30HNO₃ → 8Al(NO₃)₃ + 3N₂O + 15H₂O

8x (Al – 3e → Al⁺³)

3x (2N⁺⁵ + (2×4)e → 2N+1)

4. 10Al + 36HNO₃ → 10Al(NO₃)₃ + 3N₂ + 18H₂O

10x (Al – 3e → Al⁺³)

3x (2N⁺⁵ + 10e → N₂)

5. 8Al + 30HNO₃ → 8Al(NO₃)₃ + 3NH₄NO₃ + 9H₂O

8x (Al – 3e → Al⁺³)

3x (N⁺⁵ + 8e → N^-3)

6. 3Cu + 8HNO₃ → 3Cu(NO₃)₂ + 2NO + 4H₂O

3x (Cu – 2e → Cu⁺²)

2x (N⁺⁵ + 3e → N⁺²)

……………..

Mời các bạn tải File tài liệu để xem thêm nội dung chi tiết

Cách cân bằng phương trình hóa học lớp 10 như thế nào? Cách giải bài tập cân bằng phương trình hóa học ra sao? Là câu hỏi được rất nhiều bạn học sinh quan tâm. Hãy cùng Mobitool theo dõi bài viết dưới đây để nắm được toàn bộ kiến thức về cân bằng phương trình hóa học 10 nhé.

Cân bằng phương trình hóa học là trạng thái của phản ứng thuận nghịch, ở đó trong cùng một đơn vị thời gian có bao nhiêu phân tử chất sản phẩm được hình thành từ những chất ban đầu thì có bấy nhiêu phân tử chất sản phẩm phản ứng với nhau để tạo thành chất ban đầu.

I. Phương pháp cân bằng phản ứng oxi hóa khử

Nguyên tắc: Tổng số electron nhường = Tổng số electron nhận

Bước 1. Xác định số oxi hóa thay đổi thế nào.

Bước 2. Lập thăng bằng electron.

Bước 3. Đặt các hệ số tìm được vào phương trình phản ứng và tính các hệ số còn lại.

Lưu ý:

Ta có thể cân bằng phản ứng oxi hóa – khử theo phương pháp tăng – giảm số oxi hóa với nguyên tắc: tổng số oxi hóa tăng = tổng số oxi hóa giảm.

Phản ứng oxi hóa – khử còn có thể được cân bằng theo phương pháp ion–electron: ví dụ …

Nếu trong một phương trình phản ứng oxi hóa – khử có nhiều nguyên tố có số oxi hóa cùng giảm (hoặc cùng tăng) mà:

+ Nếu chúng thuộc cũng một chất: thì phải đảm bảo tỉ lệ số nguyên tử của các nguyên tố trong phân tử.

+ Nếu chúng thuộc các chất khác nhau: thì phải đảm bảo tỉ lệ số mol của các chất đó theo đề đã cho.

* Trường hợp đối với hợp chất hữu cơ:

• Trong trường hợp mà hợp chất hữu cơ trước và sau phản ứng có một nhóm nguyên tử thay đổi và một số nhóm không đổi thì nên xác định số oxi hóa của C trong từng nhóm rồi mới cân bằng.
• Trong trường hợp mà hợp chất hữu cơ thay đổi toàn bộ phân tử, nên cân bằng theo số oxi hóa trung bình của C.

II. Ví dụ cân bằng phản ứng oxi hóa khử

Ví dụ 1. Cân bằng phản ứng:

CrS + HNO₃ → Cr(NO₃)₃ + NO₂ + S + H₂O

Hướng dẫn:

Bước 1. Xác định sự thay đổi số oxi hóa:

Cr⁺² → Cr⁺³

S^-2 → S

N⁺⁵ → N⁺⁴

Bước 2. Lập thăng bằng electron:

Cr⁺² → Cr⁺³ + 1e

S^-2 → S0 + 2e

CrS → Cr⁺³ + S⁺⁰ + 3e

2N⁺⁵ + 1e → N⁺⁴

→ Có 1CrS và 3N .

Bước 3. Đặt các hệ số vừa tìm vào phản ứng và cân bằng phương trình phản ứng:

CrS + 6HNO₃ → Cr(NO₃)₃ + 3NO₂ + S + 3H₂O

Ví dụ 2. Cân bằng phản ứng trong dung dịch bazơ:

NaCr + Br₂ + NaOH → Na₂CrO₄ + NaBr

Hướng dẫn:

CrO₂^– + 4OH^– → CrO₄^2- + 2H₂O + 3e

Br₂ + 2e → 2Br^–

Phương trình ion:

2 + 8OH^– + 3Br₂ → 2CrO₄^2- + 6Br^– + 4H₂O

Phương trình phản ứng phân tử:

2NaCrO₂ + 3Br₂ + 8NaOH → 2Na₂CrO₄ + 6NaBr + 4H₂O

Ví dụ 3. Cân bằng phản ứng trong dung dịch có O tham gia:

KMnO₄ + H₂O + K₂SO₃ → MnO₂ + K₂SO₄

Hướng dẫn:

2MnO₄ ^– + 3e + 2H₂O → MnO₂ + 4OH^–

SO_{3 ^2-}+ H₂O → SO₄^2- + 2H⁺ + 2e

Phương trình ion:

2MnO₄^– + H₂O + 3SO₃^2- → 2MnO₂ + 2OH^– + 3SO₄^2-

Phương trình phản ứng phân tử:

2KMnO₄ + 3K₂SO₃ + H₂O → 2MnO₂ + 3K₂SO₄ + 2KOH

III. Bài tập cân bằng phản ứng oxi hóa khử

1. Câu hỏi bài tập tự luận phản ứng oxi hóa khử

a. Dạng đơn giản (trong phản ứng có một chất oxi hóa, một chất khử rõ ràng)

VD1: Cân bằng các phương trình phản ứng sau theo phương pháp thăng bằng electron.

1. Al + 6HNO₃ → Al(NO₃)₃ + 3NO₂ + 3H₂O

1x (Al – 3e → Al⁺³)

3x (N⁺⁵ + 1e → N⁺⁴)

2. Al + 4HNO₃ → Al(NO₃)₃ + NO + 2H₂O

1x (Al – 3e → Al⁺³)

1x (N⁺⁵ + 3e → N⁺²)

3. 8Al + 30HNO₃ → 8Al(NO₃)₃ + 3N₂O + 15H₂O

8x (Al – 3e → Al⁺³)

3x (2N⁺⁵ + (2×4)e → 2N+1)

4. 10Al + 36HNO₃ → 10Al(NO₃)₃ + 3N₂ + 18H₂O

10x (Al – 3e → Al⁺³)

3x (2N⁺⁵ + 10e → N₂)

5. 8Al + 30HNO₃ → 8Al(NO₃)₃ + 3NH₄NO₃ + 9H₂O

8x (Al – 3e → Al⁺³)

3x (N⁺⁵ + 8e → N^-3)

6. 3Cu + 8HNO₃ → 3Cu(NO₃)₂ + 2NO + 4H₂O

3x (Cu – 2e → Cu⁺²)

2x (N⁺⁵ + 3e → N⁺²)

……………..

Mời các bạn tải File tài liệu để xem thêm nội dung chi tiết