Cảm nhận hình ảnh người bà trong Bếp lửa [Ý văn XÚC ĐỘNG]

Cảm nhận hình ảnh người bà trong Bếp lửa của Bằng Việt để thấy những dòng kí ức đẹp đẽ ngày thơ gắn bó với người bà thân yêu. Bài thơ nhỏ nhẹ mà khắc họa được hình tượng người bà với những phẩm chất cao quý thiêng liêng. Người bà hiện lên với bao nét đẹp luôn hi sinh vì con vì cháu. Những vẻ đẹp ấy được gói gọn qua dòng cảm xúc chân thành thấm đẫm yêu thương. Bài viết dưới đây của DINHNGHIA.COM.VN sẽ giúp bạn có được những ý văn hay về chủ đề cảm nhận hình ảnh người bà trong Bếp lửa của Bằng Việt. 

Mở bài: Nền thơ hiện đại Việt Nam được tạo nên bởi rất nhiều tiếng thơ độc đáo. Mỗi nhà thơ có một phong cách, quan điểm nghệ thuật khác nhau. Vườn thơ Việt nhờ vậy mà trở nên đầy đủ hương sắc. Đặc biệt là giai đoạn 1964 – 1975, một thế hệ nhà thơ mới xuất hiện như một làn gió mới như Phạm Tiến Duật, Nguyễn Khoa Điềm, Bằng Việt, Trần Đăng Khoa,… Văn học chống Mỹ đã có một lực lượng sáng tác đông đảo và nồng hậu, họ đã khẳng định được tiếng thơ của thế hệ mới, đó là tiếng thơ của sự khỏe khoắn, trong sáng và đầy tự tin. Bằng Việt là 1 trong số những gương mặt tiêu biểu của lớp “thế hệ Trường Sơn”, “thế hệ sáu mươi”. Sự nghiệp sáng tác của ông phong phú và dồi dào với rất nhiều các tác phẩm có giá trị. Thơ Bằng Việt thiết tha, mượt mà và trong trẻo. Nhiều áng thơ đã khai thác tối đa những kỷ niệm cùng mơ ước của tuổi trẻ. Thành công nổi bật đầu tiên của Bằng Việt là bài thơ Bếp lửa (1963). Đó là một bài thơ viết về tình bà cháu, tình gia đình gắn liền với tình quê hương đất nước sâu sắc, chân thực và dạt dào cảm xúc.

Đôi nét về tác giả Bằng Việt và bài thơ Bếp lửa

Trước khi tìm hiểu và cảm nhận hình ảnh người bà trong Bếp lửa, bạn cần nắm được những nét chính về tác giả Bằng Việt cũng như tác phẩm. 

Bằng Việt tên khai sinh là Nguyễn Việt Bằng, sinh ngày 15/06/1941, tại Phú Cát, Huế. Bằng Việt là nhà thơ có sức sáng tạo dồi dào. Ông đã tạo nên 1 tiếng thơ đầy cuốn hút, dạt dào cảm xúc chân thực nhất, gợi lên những kỉ niệm đẹp đẽ nhất của con người, đó là “tiếng nói sâu lắng, trong sáng của lớp thanh niên trí thức mới”.

Mỗi nhà thơ đều có nét riêng trong chất thơ và đối với Bằng Việt nét riêng đó được thể hiện ở chất suy tưởng giàu tính trí tuệ và rất hào hoa. Giống như tác giả Đỗ Thuận An đã từng nhận xét: “Thế giới nghệ thuật thơ Bằng Việt là một thế giới mới mẻ, phong phú và đa dạng”, “đặc biệt sự có mặt của chân dung tinh thần tự họa của tác giả cùng với những nét tư tưởng độc đáo, sâu sắc về con người và cuộc đời đã thực sự góp phần tạo nên diện mạo đầy cá tính thơ cho Bằng Việt”.

Bằng Việt bắt đầu viết thơ từ giữ khoảng những năm 60 của cuộc kháng chiến chống Mỹ với Hương cây – Bếp lửa (tập thơ in chung với Lưu Quang Vũ). Bằng Việt đã trải qua một chặng đường thơ dài hơn 50 năm. Tuy nhiên khi nhắc đến Bằng Việt, bạn đọc sẽ thường nhớ ngay đến bài thơ trong sách giáo khoa Ngữ Văn “Bếp lửa”. Bài thơ được sáng tác vào năm 1963 khi tác giả còn là một sinh viên năm thứ hai đang học tập xa quê nhà (Liên Xô).

Phân tích và cảm nhận hình ảnh người bà trong Bếp lửa

Nhẹ nhàng, giản dị và sâu sắc là từ khi người ta nhắc đến “Bếp lửa”. Bài thơ là những cảm xúc dạt dào về tình bà cháu. Hình ảnh người bà hiện lên thân thuộc, giản dị và thương yêu. Từ tình bà cháu đẹp như trong truyện cổ tích bài thơ hiện lên những ưu tư, trăn trở về một nỗi lo, những suy nghĩ về cuộc đời, về đất nước. Cảm nhận hình ảnh người bà trong Bếp lửa sẽ thấy dáng dấp người phụ nữ Việt tảo tần sớm khuya, chi chút và hi sinh hết mình vì gia đình… 

Hình ảnh người bà chịu thương chịu khó, tảo tần hi sinh

Hình ảnh “Bếp lửa” có lúc sáng mãnh liệt, có lúc chờn vờn nhưng lúc nào cũng ấp iu nồng đượm và hình ảnh người bà hiện lên một cách nhẹ nhàng trong trái tim của người cháu.

“Một bếp lửa chờn vờn sương sớm

Một bếp lửa ấp iu nồng đượm

Cháu thương bà biết mấy nắng mưa”

Có thể nói đây chính là ba câu thơ khơi lên mạch nguồn cảm xúc cho toàn bộ tác phẩm. Hình ảnh bếp lửa “chờn vờn sương sớm” là hình ảnh giàu tính chất tả thực. Một bếp lửa ẩn hiện lung linh, chờn vờn cháy vào sớm mai. Những  ngọn lửa đó đâu thể tự nhiên mà cháy mà nó đã được sự ấp ủ, được nhóm lên bởi bàn tay dịu dàng, cần mẫn, khéo léo và tấm lòng chăm chút của người bà. 

Đồng thời, những ngọn lửa lung linh “chờn vờn” và ấm áp ấy đã gợi lên một cảm giác đầy thân thương trong lòng của người cháu. Một bếp lửa được thắp lên từ chính sự yêu thương, lo lắng từ người bà. Hình ảnh người bà trong Bếp lửa là một người tảo tần qua năm tháng đầy nắng mưa, cực nhọc trong cuộc sống.

Ba câu thơ, không có câu nào trực tiếp miêu tả đến bà. Nhưng Bằng Việt đã rất khéo léo sử dụng biện pháp ẩn dụ để gợi ra cho người đọc về một người bà bao dung, nhân hậu. Hình ảnh người bà trong Bếp lửa hiện lên thật sinh động và chân thực. Cụm từ “biết mấy nắng mưa” diễn tả một vòng tuần hoàn của thời gian, ẩn dụ cho những khó khăn vất vả trong đời bà. Tình cảm bà cháu cũng theo năm tháng ấy mà càng trở nên lớn dần thêm.

Theo dòng cảm xúc của 3 câu đầu, hình ảnh của bà hiện lên ngày càng rõ nét ở những câu thơ tiếp theo.

“Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói

Năm ấy là năm đói mòn đói mỏi

Bố đi đánh xe khô rạc ngựa gầy

Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu

Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay!”

Sống trong cái đói, sống trong những ngày tháng cơ cực nhất của cuộc đời, nhưng điều làm người cháu ghi nhớ nhất không phải là những cơn đói, những bữa cơm ngon mà lại là những làn khói bếp. Làn khói hun làm nhèm mắt nhưng lại đáng nhớ, đáng trân trọng bởi vì đó là làn khói từ sự yêu thương, sự tảo tần của bà. 

Khổ thơ không một lần trực tiếp nhắc đến bà nhưng vẻ đẹp về một người bà luôn hiện hữu. Hình ảnh người bà trong Bếp lửa hiện lên với biết bao tảo tần nuôi cháu vượt qua những giông tố của cuộc đời. Bà là nơi giữ gìn tổ ấm, là chỗ dựa vững chắc giàu tình yêu thương, niềm tin tưởng, nuôi dạy đứa cháu nhỏ khôn lớn, trưởng thành suốt những năm ròng kháng chiến. Sự yêu thương và đức hi sinh của bà lớn lao như thế đã trở thành một kỉ niệm mà khi nhớ lại nó khiến cho “sống mũi còn cay”…

Bà là người đôn hậu, cũng là chỗ dựa tinh thần vững chắc cho cháu

Không chỉ vậy, bà còn người chăm lo cho gia đình, cho đứa cháu nhỏ. Bà nuôi dưỡng, bảo ban cháu trưởng thành:

“Mẹ cùng cha công tác bận không về

Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe

Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học

Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc,

Tu hú ơi! chẳng đến ở cùng bà…”

Tháng năm bố mẹ xa nhà, đứa cháu được sống trong vòng tay bao bọc của người bà. Hình ảnh người bà trong Bếp lửa đã trở thành ngọn nguồn ấm áp, vỗ về, nuôi nấng, chở che, giữ gìn tổ ấm gia đình và bà là sự kết hợp thiêng liêng cao quý của tình cha, nghĩa mẹ, công thầy trong cuộc đời cháu. Vì vậy tình bà cháu càng trở nên thiêng liêng và quý giá hơn. 

Trong những tháng năm sống bên bà, bà không chỉ chăm lo cho cháu từng miếng ăn, giấc ngủ mà còn là người thầy đầu tiên của cháu. Bà là người đã dạy cho cháu những chữ cái, những phép tính đầu tiên trong đời. Chính bà là người đã nuôi dưỡng tâm hồn cháu qua những lời kể, những câu chuyện cổ tích… 

Những câu chuyện về những ngày ở Huế để nhắc nhở cháu về truyền thống gia, về những đau thương, mất mát của dân tộc. Bà là một chỗ dựa vững chắc về cả vật chất lẫn tinh thần cho đứa cháu bé bỏng. Để đến giờ khi nghĩ về bà, nhà thơ càng thương bà hơn vì cháu đã đi rồi, bà sẽ ở với ai, ai sẽ người cùng bà nhóm lửa, ai sẽ cùng bà chia sẻ những câu chuyện những ngày ở Huế?…

Những năm tháng chiến tranh ác liệt đã đè nặng lên đôi vai bà. Dù cho ngôi nhà, túp lều tranh của hai bà cháu đã bị đốt nhẵn, nơi nương thân của hai bà cháu nay đã không còn nhưng bà vẫn luôn kiên cường, chịu đựng để chăm lo cho cháu.

“Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi

Hàng xóm bốn bên trở về lầm lụi

Đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh

Vẫn vững lòng bà dặn cháu đinh ninh

“Bố ở chiến khu, bố còn việc bố,

Mày có viết thư chớ kể này, kể nọ,

Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!”

Dù cho vất vả thế nào bà vẫn cứng rắn, dẫn đứa đứa cháu nhỏ vượt qua khó khăn. Lời dặn của bà chất chứa biết bao nhiêu yêu thương, biết bao sự quan tâm… Nỗi nhớ con và những vất vả luôn nén lại trong lòng vì bà muốn đứa con nơi tuyền tuyến được yên tâm công tác. Bà trở thành trụ cột vững chắc trong gia đình, một hậu phương lớn để con cháu yên tâm. Hình ảnh người bà trong Bếp lửa hiện lên thật kiên cường và vững chắc… 

“Rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhen

Một ngọn lửa, lòng bà luôn ủ sẵn

Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng…”

Từ một bếp lửa yêu thương, tình yêu của bà dành cho cháu bây giờ hiện lên, tràn ngập khắp tâm trí của tác giả như một ngọn lửa lớn. Ngọn lửa mà bà thắp lên chính là ngọn lửa của tình yêu thương, ngọn lửa của niềm tin, ngọn lửa hồng soi sáng con đường rạng ngời của tương lai…

Bà trở thành điểm tựa tinh thần, nhóm lên trong cháu ước mơ và khát vọng

Một lần nữa, cụm từ “biết mấy nắng mưa”, “bếp lửa ấp iu nồng đượm” được nhắc lại ở cuối bài thơ như một lần nữa khẳng định lại cái tình cảm sâu sắc của hai bà cháu:

“Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa

Mấy chục năm rồi, đến tận bây giờ

Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm

Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm

Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi

Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui

Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ

Ôi kì lạ và thiêng liêng – bếp lửa!”

Bà nhóm lên những gì thiêng liêng và cao quý nhất : đó là tình yêu thương, niềm vui, sự san sẻ khó khăn của tình làng nghĩa xóm. Bà nhóm lửa như muốn truyền lại cho đứa cháu sự yêu thương của mình. Và cũng chính từ hình ảnh bếp lửa, bà đã gợi dậy cả những kí ức tuổi thơ trong lòng của người cháu để cháu luôn nhớ về nó và đó cũng chính là luôn khắc ghi nhớ tới cội nguồn quê hương, đất nước của dân tộc mình. Bếp lửa và bà như hóa thân vào làm một, luôn rực cháy, bất tử thiêng liêng.

Giờ đây khi đứa cháu phải xa vòng tay chăm sóc của người bà, chính tình cảm của hai bà cháu đã như một ngọn lửa lớn sưởi ấm cho cháu, nhắc nhở, dẫn lối và soi đường cho cháu:

“Giờ cháu đã đi xa

Có ngọn khói trăm tàu

Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả

Nhưng vẫn chẳng lúc nào quên nhắc nhở

Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa?”

Hình ảnh người bà trong Bếp lửa, trong nỗi nhớ suy tư của nhà thơ thật xúc động biết bao! 

Nhận xét khi phân tích hình ảnh người bà trong Bếp lửa của Bằng Việt

Bằng sự kết hợp linh hoạt các phương thức biểu đạt: tự sự, miêu tả và biểu cảm cùng với giọng điệu đầy chất suy tư, Bằng Việt đã cho thấy hình ảnh người bà trong Bếp lửa hiện lên thật chân thực và bình dị. Trong cả bài thơ, mười lần bếp lửa xuất hiện là mười lần tác giả nhắc đến bà. Tác giả không trực tiếp nhắc đến bà nhiều, nhưng thông qua những từ ngữ, những hình ảnh ẩn dụ như “nắng mưa”, “bếp lửa ấp iu nồng đượm”,…hay việc sử dụng hàng loạt điệp từ “nhóm” tác giả đã thể hiện thành công một tình cảm kính yêu, biết ơn, trân trọng bà. 

Bài thơ khép lại bằng một dấu câu đặc biệt, dấu chấm lửng. Dấu câu như gợi mở về một bài học đạo lý tha thiết: sống chung thủy, nhân nghĩa; phải có lòng biết ơn, có cách đối xử ân tình với gia đình, với láng giềng, với quê hương, với nguồn cội.

Bếp lửa là lời tâm sự, là nỗi nhớ của đứa cháu nhỏ xa quê nhớ về bà của mình, một người bà tảo tần sớm hôm nhóm lửa. Bếp lửa –  ngọn lửa của bà đã soi rọi, nâng bước cháu trên chặng đường đời đầy khó khăn, thử thách. Chính ngọn lửa của bà đã khơi gợi cho người đọc những suy ngẫm về tình cảm gia đình về truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”.

Kết bài: Bằng tài năng và tấm lòng chân tâm thực ý, nhà thơ Bằng Việt đã khắc họa hình ảnh người bà thật đẹp và thiêng liêng, như ánh sáng của ngọn lửa bất diệt trong lòng người đọc. Bài thơ cũng chính là những kí ức của tác giả bên người bà kính yêu của mình. Từ tình cảm bà cháu, bài thơ nâng dần thành tình cảm yêu làng quê, yêu Tổ quốc. Và hình tượng “bếp lửa” tượng trưng cho những kỷ niệm ấm lòng đã trở thành niềm tin thiêng liêng, kỳ diệu, in sâu vào tâm hồn tác giả; là hành trang để người cháu bước vào đời, nâng cánh ước mơ cho cháu ở những phương trời xa…

Dàn ý cảm nhận hình ảnh người bà trong Bếp lửa của Bằng Việt 

Nhằm giúp bạn nắm được giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm cũng như nội dung của bài viết, DINHNGHIA.COM.VN sẽ giúp bạn khái quát dàn ý hình ảnh người bà trong Bếp lửa của Bằng Việt.

Mở bài cảm nhận hình ảnh người bà trong Bếp lửa 

• Giới thiệu sơ nét về nhà thơ Bằng Việt và bài thơ Bếp lửa.
• Qua hình ảnh bếp lửa, tác giả đã tái hiện sinh động hình tượng người bà lam lũ tảo tần mưa nắng và giàu đức hi sinh => Giới thiệu về hình ảnh người bà.

Thân bài cảm nhận hình ảnh người bà trong Bếp lửa 

• Người bà hiện lên với sự chịu thương chịu khó, hết lòng vì con vì cháu.
• Bà là người phụ nữ có bản lĩnh vững vàng, là người đôn hậu, là chỗ dựa tinh thần cho con cháu.
• Người bà trở thành điểm tựa tinh thần vững chắc, nhóm lên khát vọng tương lai trong cháu.

Kết bài phân tích hình ảnh người bà trong Bếp lửa 

• Khái quát về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.
• Nêu ý nghĩa sâu xa của bài thơ Bếp lửa => nhấn mạnh vai trò của tình thân.
• Giá trị nhân văn: trân trọng tình cảm gia đình, quê hương, đất nước.

Hình ảnh người bà trong Bếp lửa hiện lên qua dòng kí ức tuổi thơ của cháu biết bao gần gũi, thiêng liêng với tình yêu thương vô bờ, sự che chở và bao bọc. Cứ thế qua từng câu thơ, từng dòng thơ xúc động thì những đức tính cao đẹp cùng với sự hi sinh của bà được khơi dậy với tấm lòng biết ơn và niềm tự hào sâu sắc của nhà thơ. Bên cạnh đó, sự kết hợp nhuần nhuyễn và linh hoạt giữa các phương thức biểu đạt tự sự, miêu tả và biểu cảm cùng với giọng điệu hồi tưởng, đậm chất suy tư thì hình ảnh người bà trong Bếp lửa hiện lên hết sức bình dị, gần gũi, thân thương mà vô cùng cao đẹp. Bà chính là người đã khơi dậy niềm tin, mơ ước và khát vọng nơi người cháu bé bỏng. Bà cũng là “nơi dựa tình thần” giúp cháu vững bước trên đường đời… 

Trên đây là những ý văn hay về chủ đề cảm nhận hình ảnh người bà trong Bếp lửa của Bằng Việt. Hy vọng nội dung trong bài viết đã giúp bạn có thêm những kiến thức hữu ích phục vụ quá trình tìm hiểu về chủ đề hình ảnh người bà trong Bếp lửa. Chúc bạn luôn học tốt!. 

Xem thêm:

Tu khoa lien quan:

• dàn ý hình ảnh người bà trong bếp lửa
• hình ảnh bếp lửa trong bài thơ bếp lửa
• nêu cảm nhận của em về hình ảnh người bà
• đoạn văn về hình ảnh người bà trong bếp lửa
• so sánh hình ảnh người bà trong bếp lửa và đò lèn
• hình ảnh người bà trong bài thơ bếp lửa và tiếng gà trưa
• nêu suy nghĩ của em về hình ảnh người bà trong bài bếp lửa
• cảm nhận của em về hình ảnh bếp lửa và người bà qua bài thơ bếp lửa