Cảm nhận Trao duyên trong tác phẩm Truyện Kiều của đại thi hào Nguyễn Du để thấy tiếng kêu đau thương cùng tâm trạng xé lòng của nàng Kiều khi vì chữ hiếu mà đành lỗi hẹn với chữ tình. Bên cạnh đó, khi cảm nhận Trao duyên cũng giúp người đọc thấy được tấm lòng nhân đạo của Nguyễn Du với số phận bất hạnh của con người, đặc biệt là người phụ nữ trong xã hội xưa. Cùng DINHNGHIA.COM.VN tìm hiểu và cảm nhận Trao duyên qua bài viết dưới đây!
Mở bài: “Trao duyên” là một trong những đoạn trích để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc về hình ảnh nhân vật Thúy Kiều – một người phụ nữ trong xã hội xưa vừa mang chữ hiếu với gia định lại rất trân trọng tình yêu sâu đậm. Viết những dòng thơ trong “Trao duyên”, Nguyễn Du đã thể hiện rất rõ hai nội dung: Việc Thúy Kiều trao duyên rồi cậy nhờ em trả nghĩa cho Kim Trọng và diễn biến tâm trạng của Thúy Kiều sau khi trao duyên.
Nội dung chính bài viết
Giới thiệu về Nguyễn Du và tác phẩm Truyện Kiều
Khi cảm nhận Trao duyên cũng như tìm hiểu về giá trị nội dung và nghệ thuật của Truyện Kiều nói chung và trích đoạn Trao duyên nói riêng, người đọc cần nắm được những nét chính về tác giả cũng như tác phẩm.
Tìm hiểu về tác giả Nguyễn Du
Nguyễn Du (sinh năm 1765 – mất năm 1820), tên chữ là Tố Như, hiệu là Thanh Hiên. Ông quê ở Hà Tĩnh nhưng thật ra đại thi hào dân tộc Nguyễn Du đã được tiếp nhận tinh hoa từ rất nhiều vùng đất: miền quê Hà Tĩnh quê cha của ông vốn rất nổi tiếng là vùng đất địa linh nhân kiệt, truyền thống hát quan họ từ bao đời nay ở quê mẹ vùng Kinh Bắc đã vun vén cho ông những cảm tình da diết.
Nguyễn Du sinh ra và trưởng thành ở kinh thành Thăng Long ngàn năm văn hiến, đến sau này lấy vợ quê Thái Bình, ông được có dịp được tiếp xúc với truyền thống văn hóa của một vùng đất đồng lúa mênh mông. Với mỗi vùng đất, Nguyễn Du đều có những ấn tượng sâu đậm và đó cũng là suối nguồn ngọt ngào về văn hóa, nghệ thuật giúp bồi đắp và hình thành nơi ông một phong cách sáng tác độc đáo.
Phong cách sáng tác độc đáo ấy của Nguyễn Du là hội tụ của sự am hiểu nghệ thuật dân gian, kiến thức chữ Nôm sâu rộng và cả niềm thấu hiểu số phận của nhân dân lao động, của những mảnh đời tài sắc nhỏ bé. Những tác phẩm mà Nguyễn Du viết đều là sự hội tụ của những tố chất có sẵn; vốn sống có được do hoàn cảnh lưu lạc triền miên của gia đình cùng với sự biến động của một thời đại lịch sử mà xã hội phong kiến trở nên khủng hoảng trầm trọng (cuối thế kỉ XVIII – đầu thế kỉ XIX).
Những kiệt tác của ông là những sáng tác tiêu biểu ở cả mảng chữ Hán và chữ Nôm. Về chữ Hán, có những tập thơ tiêu biểu như: “Thanh Hiên tiền hậu tập”, “Nam trung tạp ngâm”, “Bắc hành tạp lục”. Còn về chữ Nôm, có thể kể đến một số tác phẩm như: “Truyện Kiều”, “Văn tế thập loại chúng sinh”, “Thác lời trai phường nón”… Đây đều là những tác phẩm để lại tiếng vang trong lòng người đọc và với những đóng góp nổi bật cho văn học Việt Nam, Nguyễn Du xứng đáng với danh xưng là một tác gia được ngưỡng vọng đến muôn đời.
Nét chính về trích đoạn Trao duyên
Cảm nhận Trao duyên để thấy đây là đoạn trích bao gồm những câu thơ từ câu 723 đến câu 756 trong kiệt tác “Truyện Kiều”. Đoạn trích có sự hiện diện của hai nhân vật Thúy Kiều và Thúy Vân trong hoàn cảnh đặc biệt: gia đình có biến, để việc nhà ổn thỏa Thúy Kiều phải bán mình cho Mã Giám Sinh và bỏ lỡ cuộc tình với Kim Trọng. Trong đêm trước ngày rời xa gia đình và người thương, Thúy Kiều đã cậy nhờ em trả nghĩa cho Kim Trọng.
Cảm nhận Trao duyên trong Truyện Kiều của Nguyễn Du
Khi cảm nhận Trao duyên, ta thấy ngay bi kịch tình yêu dang dở cùng với những nỗi khổ đau tận cùng vì phải hi sinh chữ tình của nàng Kiều. Những tâm tư trao gửi với Thúy Vân chính là những nỗi niềm sâu thẳm mà nhói lòng của nàng Kiều.
Lời nhờ cậy và thuyết phục Thúy Vân của nàng Kiều
Viết hai câu thơ mở đầu đoạn trích, Nguyễn Du đã thể hiện lời mở đầu của Thủy Kiều với Thúy Vân rất đỗi chân thành:
“Cậy em em có chịu lời
Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa”
Hai từ “cậy em” của Thúy Kiều đã làm toát lên sự tin tưởng đến mức tuyệt đối của Thúy Kiều ở người em gái thân yêu. Phải chăng, hơn cả sự nhờ cậy, Kiều mong rằng Thúy Vân sẽ có thể thông cảm và sẻ chia cho tình cảnh của chị. Chưa rõ việc Thúy Kiều sắp nói ra đây là gì nhưng dường như với Kiều, đó là một việc không hề giản đơn nên trong lời mở đầu ấy chứa đựng sự dằn vặt, day dứt và mới khiến Kiều trở nên băn khoăn, ngập ngừng đến như vậy.
Câu thơ tiếp theo càng tỏ rõ tính chất nghiêm trọng của vấn đề mà Kiều sắp nói, bởi có nghiêm trọng thì Kiều mới đưa ra lời đề nghị khác thường như thế: “Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa”. Kiều mời Vân “ngồi lên”, nàng “lạy” rồi mới thưa chuyện cùng em. Khi cảm nhận Trao duyên ta thấy, qua hành động ấy Kiều rất trông đợi sự giúp đỡ của Vân, nàng xem Vân như là một ân nhân và mong muốn vị ân nhân ấy sẽ có thể lắng nghe và đồng cảm cùng với tâm tư, nỗi niềm mà mình sắp thổ lộ.
Những biểu hiện của Kiều trong cuộc đối thoại sắp diễn ra với Thúy Vân đã giúp cho không khí của thời khắc “trao duyên” trở nên trang trọng hơn bao giờ hết. Trước nay, Kiều và Vân là chị em rất mực gần gũi, thân thiết nhưng sự gần gũi và thân thiết ấy không có nghĩa sẽ khiến cho Kiều nói ra một cách tự nhiên và suôn sẻ những gì đang trĩu nặng trong lòng. Thế nên, cách dẫn dắt tinh tế và sâu sắc ấy ở Thúy Kiều đã trở thành điều khiến Vân không thể không chú ý, không để tâm đến những lời mà chị mình sắp nói ra.
Những kỷ niệm tình yêu cùng sóng gió cuộc đời Kiều
Sau khi mở lời với Thúy Vân, Thúy Kiều đã nhắc lại những kỉ niệm đẹp đẽ trong tình yêu và những sóng gió, bão giông trong cuộc đời của mình:
“Giữa đường đứt gánh tương tư,
Keo loan chắp mối tơ thừa mặc em.
Kể từ khi gặp chàng Kim,
Khi ngày quạt ước khi đêm chén thề.
Sự đâu sóng gió bất kì,
Hiếu tình khôn lẽ hai bề vẹn hai.”
Cảm nhận Trao duyên, người đọc nhận thấy khi Thúy Kiều kể lại những kí ức tươi đẹp về một tình yêu hẹn ước trăm năm của mình và Kim Trọng là những cảm xúc xót xa tiếc nuối. Một mối tình đột ngột bị dòng đời xô đẩy chia cách khiến cho nó buộc phải “giữa đường đứt gánh tương tư”. Nhắc lại chuyện ấy, Kiều không khỏi đau xót, chua chát tiếc nuối những tháng ngày được sống hạnh phúc với tình yêu của mình.
Tình yêu ấy của nàng lại có số phận vô cùng ngắn ngủi. Chính cách sử dụng thành ngữ “giữa đường đứt gánh” và khái niệm trừu tượng chỉ tình yêu của Kiều “gánh tương tư”, tác giả đã góp phần diễn tả rõ nét nỗi đau đớn, xót xa trong lòng Kiều khi phải đối diện với sự thật không thể khác được: chia xa một người đã từng gắn bó khăng khít, đã từng có những lời giao ước thiêng liêng và những ân tình sâu đậm.
Lí do dẫn đến sự việc tình yêu bị chia cắt nói trên trên là bởi hoàn cảnh éo le bắt buộc Kiều phải lựa chọn: “Hiếu tình khôn lẽ hai bề vẹn hai”. Khi cảm nhận Trao duyên, người đọc nhận thấy giữa chữ hiếu thiêng liêng và tình yêu sâu nặng, Kiều không thể làm khác được nên đành hi sinh tình yêu để vẹn tròn chữ hiếu. Khi nói lên điều này, có lẽ Kiều nghĩ rằng Vân sẽ hiểu và thông cảm cho hoàn cảnh của mình mà chấp thuận những mong muốn về sau của nàng.
Xem chi tiết >>> Cảm nhận 12 câu đầu Trao duyên trong Truyện Kiều của Nguyễn Du
Thúy Kiều trao kỉ vật và dặn dò Thúy Vân
Tiếp đó, Kiều đã trao kỷ vật cho em sau những lí lẽ thật thuyết phục:
“Ngày xuân em hãy còn dài
Xót tình máu mủ thay lời nước non.
Chị dù thịt nát xương mòn,
Ngậm cười chín suối hãy còn thơm lây.
Chiếc vành với bức tờ mây,
Duyên này thì giữ vật này của chung.”
Khi nói đến việc “Ngày xuân em hãy còn dài” Thúy Kiều muốn đề cập những năm tháng rất dài và rộng của tuổi trẻ em có và cái “duyên” Kiều gửi gắm chắc sẽ mang đến niềm vui, hạnh phúc cho em. Thổ lộ điều ấy, Kiều cũng đã kịp nhìn lại phận mình và thể hiện sự tủi thân vì biết rằng tuổi xuân của mình cũng sẽ mất đi cùng với việc chia tay tình yêu.
Sau đó, Kiều không quên nương dựa vào tình máu mủ chị em ruột thịt để mong em nhận lấy một trách nhiệm không hề dễ dàng chút nào. Lí lẽ ấy thật không dễ để người khác từ chối vì ai lại nỡ lắc đầu khi người nhờ đến mình lại là một người chị đã từng hết mực gắn bó và yêu thương. Kiều cũng không ngại nhắc về cái chết để mong Vân hiểu rằng, chỉ khi em chấp nhận “mối tơ thừa” ngang trái, Kiều mới có thể nhẹ lòng và dù có chết cũng cảm thấy thanh thản, mãn nguyện mà “ngậm cười chín suối hãy còn thơm lây”.
Sau khi đưa ra hàng loạt những cơ sở để có thể thuyết phục em, Kiều mới bắt đầu trao em những kỷ vật đã khắc ghi ân tình sâu đậm của nàng. Đó là bức tờ mây ghi lời thề nguyền chung thủy và chiếc vành mà Kim Trọng đã trao để mong nàng giữ lấy làm tin. Nhưng cách trao kỷ vật của Kiều cũng hết sức đặc biệt. Kiều mong mối “duyên” tình của nàng và Kim Trọng Thúy Vân có thể thay nàng giữ lấy nhưng hãy xem “vật này” là “của chung”.
Rõ ràng, trong cách nói của Thúy Kiều đã thể hiện sự bịn rịn, quyến luyến với tình yêu thiêng liêng của mình. Cảm nhận Trao duyên người đọc cũng nhận ra rằng Thúy Kiều chấp nhận chia tay người yêu nhưng nhờ em để mình cùng sở hữu những kỷ vật ấy vì nó sẽ giúp nàng hồi tưởng lại những tháng ngày hạnh phúc êm đềm, chỉ vậy thôi là Kiều đã cảm thấy an lòng.
Không chỉ trao kỷ vật cho em, Kiều còn dặn dò em rất chu đáo:
“Dù em nên vợ nên chồng
Xót người mệnh bạc ắt lòng chẳng quên.
Mất người còn chút của tin
Phím đàn với mảnh hương nguyền ngày xưa
Mai sau dù có bao giờ
Đốt lò hương ấy so tơ phím này
Trông ra ngọn cỏ lá cây
Thấy hiu hiu gió thì hay chị về
Hồn còn mang nặng lời thề
Nát thân bồ liễu đền nghì trúc mai
Dạ đài cách mặt khuất lời,
Rưới xin giọt nước cho người thác oan.”
Đối với Kiều, chữ hiếu có ý nghĩa rất quan trọng nhưng tình yêu thì lại là sinh mệnh cuộc đời mà mất tình yêu, Kiều coi như lòng mình cũng đã chết. Những dòng viết này gợi ra một khung cảnh thảm đạm, u tối của cuộc đời Kiều với hàng loạt những từ ngữ mang màu sắc nặng nề: “cách mặt khuất lời”, “dạ đài”, “người thác oan”, “hồn”, “hiu hiu gió là hay chị về”…
Thế giới u tối ấy tuy có sự tương phản với cuộc sống “nên vợ nên chồng” của em nhưng Kiều cũng chấp nhận đầy vương vấn. Kiều cảm nhận rõ nét số phận bi thảm của mình nên nói với Vân mà cứ như trong trạng thái của người nửa tỉnh, nửa mê, nửa đang sống, nửa như đã chết.
Thực tại đau xót với lời độc thoại hướng về chàng Kim
Cuối cùng, những tâm tư sâu kín nhất, Kiều dành cho Kim Trọng:
“Bây giờ trâm gãy gương tan,
Kể làm sao xiết muôn vàn ái ân!
Trăm nghìn gửi lạy tình quân,
Tơ duyên ngắn ngủi có ngần ấy thôi!
Phận sao phận bạc như vôi!
Đã đành nước chảy hoa trôi lỡ làng.
Ôi Kim lang! Hỡi Kim lang!
Thôi thôi thiếp đã phụ chàng từ đây!”
Cảm nhận Trao duyên, ta thấy nàng Kiều ý thức rất rõ về hoàn cảnh “trâm gãy gương tan” của mình, cả cái “tơ duyên ngắn ngủi” nên những vần thơ của tác giả tựa hồ như thể hiện tiếng khóc day dứt của Kiều vì “phận bạc” và số kiếp “nước chảy hoa trôi lỡ làng”. Tột cùng của sự đau khổ là tiếng nấc đến nghẹn lòng khi Kiều gọi tên người yêu: “Ôi Kim lang! Hỡi Kim lang”.
Sau cố gắng nói cho thật rõ, thật tròn vành cái tên thân thương ấy, Kiều thú nhận rằng nàng đã khiến cho Trọng đau đớn. Thật ra lời thú nhận ấy cũng đã cho thấy ở Kiều có ý thức nhận trách nhiệm về mọi việc đã xảy ra. Điều này càng làm nổi bật ở nàng vẻ đẹp của một người giàu đức hi sinh và sự cao thượng, dù hoàn cảnh bất hạnh nhưng vẫn luôn đau đáu, khắc khoải khôn nguôi cho tình cảnh của người khác. Những câu thơ được viết với cách ngắt nhịp 3/3 và sự ngân dài của nhịp thơ đã tạo nên âm vang của tiếng khóc dằn vặt, nức nở.
Đánh giá về nội dung nghệ thuật khi cảm nhận Trao duyên
Đánh giá một cách tổng quát khi cảm nhận Trao duyên, về nội dung, đoạn trích đã thể hiện rõ nét ở nhân vật Thúy Kiều những phẩm chất vô cùng đáng quý: hi sinh vì gia đình và chu đáo với người thương. Bên cạnh đó, đoạn trích còn làm toát lên nỗi đau đến xé lòng của Kiều khi phải chia tay mối tình đầu của một thời thanh xuân tươi đẹp.
Để thể hiện những nội dung nói trên, đoạn trích “Trao duyên” đã sử dụng cách miêu tả tâm lí nhân vật một cách tinh tế. Cùng với đó, việc chọn lọc hình thức ngôn ngữ độc thoại nội tâm cũng giúp tác giả chuyển tải được hết những nỗi niềm của nhân vật.
Kết bài: Như vậy, với những ý nghĩa về nội dung và giá trị về nghệ thuật nói trên, đoạn trích “Trao duyên” thật sự đã góp vào tác phẩm “Truyện Kiều” điểm nhấn đặc sắc về vẻ đẹp đáng quý của nhân vật Thúy Kiều dù cuộc đời đưa đẩy để nàng phải chịu cảnh trớ trêu. Khúc hát “Trao duyên” đầy đau đớn ấy sẽ còn vang vọng mãi trong lòng mỗi độc giả về số phận bi thương, về tình duyên lỡ làng của Kiều.
Dàn ý cảm nhận Trao duyên trong Truyện Kiều của Nguyễn Du
Để cảm nhận một cách sâu sắc và đầy đủ về giá trị nội dung và nghệ thuật của trích đoạn, người đọc cần nắm được dàn ý đầy đủ khi cảm nhận Trao duyên.
Mở bài cảm nhận Trao duyên trong Truyện Kiều
- Đôi nét về tác giả Nguyễn Du và Truyện Kiều: Nguyễn Du là đại thi hào dân tộc đồng thời cũng là danh nhân văn hóa thế giới. Tác phẩm Truyện Kiều được xem là kiệt tác của nền văn học nước nhà và được dịch ra nhiều thứ tiếng.
- Giới thiệu đoạn trích Trao duyên về nội dung, vị trí, ý nghĩa.
Thân bài cảm nhận Trao duyên trong Truyện Kiều
- Sự thuyết phục cùng những lời nhờ cậy của Thúy Kiều với Thúy Vân.
- Những kỷ niệm tình yêu cùng sóng gió cuộc đời nàng Kiều.
- Thúy Kiều đã trao kỉ vật và dặn dò với Thúy Vân.
- Kiều trở về thực tại đau xót khi nhớ tới chàng Kim Trọng.
Kết bài cảm nhận Trao duyên trong Truyện Kiều
- Tổng kết khái quát về nội dung và nghệ thuật của đoạn trích Trao duyên.
- Thể hiện suy nghĩ cùng với những cảm nhận của bản thân về trích đoạn Trao duyên.
Khi cảm nhận Trao duyên, có thể thấy đại thi hào Nguyễn Du đã dụng công miêu tả tâm lý và sự vận động trong nội tâm nhân vật. Như vậy, tác giả đã đạt đến phép biện chứng của tâm hồn khi đi sâu vào tìm hiểu tâm lý của nàng Kiều. Chỉ với “Trao duyên”, người đọc đã thấy được Thúy Kiều là một cô gái giàu tình cảm, giàu đức hi sinh, có ý thức về tình yêu và cuộc sống. Nhưng số phận trớ trêu thay, người con gái đáng trân trọng ấy vì chữ hiếu với mẹ cha mà phải hi sinh chữ tình, hi sinh đi hạnh phúc lứa đôi của mình…
Hy vọng qua bài viết về chủ đề cảm nhận Trao duyên trong Truyện Kiều của Nguyễn Du, bạn đã có thêm những kiến thức hữu ích phục vụ cho quá trình học tập và nghiên cứu của mình. Nếu có bất cứ thắc mắc hay bổ sung gì cho bài viết cảm nhận Trao duyên, đừng quên để lại nhận xét bên dưới để cùng DINHNGHIA.COM.VN trao đổi thêm nhé! Chúc bạn luôn học tốt!
Xem thêm >>> Phân tích diễn biến tâm trạng của Thúy Kiều trong đoạn trích Trao duyên
Xem thêm >>> Cảm nhận 8 câu cuối bài Trao duyên trong Truyện Kiều của Nguyễn Du
